SAMENVATTING ETNICITEIT EN NATIONALISME
WEEK 1
It’s all about identity: van identiteit naar identificaties
The invention of tradition
“Mensen en groepen ‘vinden’ hun identiteit niet, maar ‘vormen’ hun
identiteit in een reconstructie met het verleden […] Men zoekt of creëert
tradities, symbolen en mythen om het heden te legitimeren, om zo
gemeenschappen een gevoel van identiteit te kunnen geven.” (Hobsbawn,
1983)
Wat is identiteit? Identiteit is niet iets dat bezit wordt, vaststaat en
onveranderlijk is. Dat zegt Hobsbawn in deze citaat.
Het verleden kan ingezet worden om de identiteit te bepalen. Identiteit
wordt werkelijk beleefd. tegelijkertijd is het denkbeeldig. Het is
veranderlijk. We zijn voortdurend bezig met het vormen van identiteiten.
Ernest Renan (1823-1892)
Qu’est-ce qu’une nation?
samen grote dingen gedaan hebben vb is Koningsdag
“De essentie van een natie is dat alle individuen veel met elkaar gemeen
hebben, maar ook dat alleen heel wat vergeten zijn.” memory and
forgetting
Aan de hand van geschiedenis denken we goed te weten wat wen wie we
zijn. Het vergeten en memoreren neemt een heel belangrijke plek in
wanneer het gaat over wie we zijn.
Nationalisme is een jadeskop twee gezichten. Aan de ene kant staat
vaderlandsliefde, maar aan de andere kant is het ook van oorlog voeren
(c’est la guerre). Het is het including en excluding.
“Samenbinden, vertegenwoordigen en aanmoedigen”.
Wat maakt een gemeenschap nou zo krachtig? Omdat het een imagined
community is.
WRR (2007:30) (Rapport van Maxima, geschreven in context
mondialisering, immigratie, multiculturalisering,
individualisering, Europeanisering)
“Wat betekent nationale identiteit […] in het kader van een samenleving
die in etnische en culturele zin pluriformer wordt.”
“In plaats van te spreken over nationale identiteit is het vruchtbaarder te
spreken over meerdere vormen van identificatie.”
“Identificaties kunnen dynamisch, sociaal, alledaags, nationaal en gelaagd
zijn – denk bijv aan het onderscheid tussen functionele, normatieve en
emotionele identificatie.”
“Elke keer wanneer de Nederlandse cultuur en economie bedreigd leken te
worden ontstond (ontstaat) een heropleving van het idee van nationale
identiteit.”
Guy Verhofstadt: “de nieuwe nationalist”
“Het palet aan tegenstanders van de nationalisten is verbreed, maar hun
techniek en denkwijze is hetzelfde gebleven […] ze hanteren een extreem
vijandbeeld. Een vreemd element dringt bij ons binnen, infecteert en
, verzwakt onze cultuur, onze samenleving, onze economie. Waren dat
voorheen de Jood en de migrant, nu zijn het de euro en de EU.”
“De nieuwe nationalist dweept niet langer met het vaderland […] de
landsgrenzen worden immers niet meer bedreigt, daar heeft –o ironie- de
EU voor gezorgd. Nee, deze nationalisten dwepen met ‘de nationale
identiteit’, een samenraapsel van cultuur, geloof, etniciteit, waarden,
normen, de eigen munt. Die identiteit zou door de EU en de euro worden
bedreigd.”
Het vijandbeeld, de voortdurende creatie van de ander waar we bang voor
moeten zijn is geen nieuw gegeven in de geschiedenis van de mensheid.
Maar WAAR de angst zit en waar de veiligheid gekeerd moet worden is wel
veranderlijk. De nieuwe nationalist zet niet zozeer het vaderland voorop,
maar de nationale identiteit.
Psychologie identiteit zit in individu
- Sygmund Freud (1856-1939) en Erik Eriksen (1950, 1968)
- Individualistische, psychodynamische benadering
Persoonlijke identiteit
Psychosociale identiteit
Identiteitscrisis
- Culture & Personality School (1930-40)
Margareth Mead (1901-1978)
Ruth Benedict (1887-1948)
- Centraal: consistente identiteit dan is het gezond
Sociologische interpretatie en symbolisch interactionisme
- Charles H. Cooley (1864-1929) en George H. Mead (1863-1931)
menen te observeren door hoe jij denkt dat de ander je ziet. Hij
wordt dus gemaakt door anderen (looking-glass self). We nemen
dus voortdurend andere rollen in naar wat we denken dat de ander
van onszelf verwacht (role-taking)
Sociale interactie, context van sociale beleving/ervaring:
- Erving Goffman (1959) The presentation of self in everyday life
Zelf = product voorstelling
Identiteit = dramatisch effect
- Centraal: identiteit ontstaat in interactie met anderen; sociale
rollen, relaties & categorieën.
Antropologische studies
- Fredrik Barth (1969)
- Bredere sociale, historische en met name culturele context
- Antropologische gender- en etniciteitsstudies
- Fragmentatie van identiteit en zelf
- Feministische benaderingen, cultural studies (Stuart Hall).
- CENTRAAL: grenzen, identiteit is veranderlijk, niet een geheel,
benadrukken onderscheid & verschil
Laat-/postmodernisme
- Fragmentatie, segmentering, meerduidigheid
