1.1 Organisaties en bedrijfsprocessen
Een bedrijfsproces bestaat uit een aantal activiteiten.
Een organogram is een weergave van verantwoordelijkheden in een organisatie. Het wordt ook wel
een hiërarchisch organisatieschema genoemd, omdat je erin kunt terugvinden wie leidinggeeft aan
wie.
Vanuit de administratieve organisatie en de beheersing van risico's is het van belang dat
verschillende rollen in het bedrijf worden onderscheiden met verschillende verantwoordelijkheden.
Op deze manier bouw je check en balances (controles) in je organisatie in.
Een primair proces van een organisatie beschrijft alle kernactiviteiten van een organisatie
(goederenproces).
1.2 Ontwikkelingen in organisaties
Organisaties functioneren in een markt. In deze markten doen zich allerlei ontwikkelingen voor die
invloed hebben op de interne organisatie van bedrijven, ook wel omgevingsfactoren genoemd. Er
zijn enkele ontwikkelingen waarmee bijna alle organisaties te hebben:
1. Globalisering = afstanden in de wereld worden steeds kleiner. Productiebedrijven verplaatsen hun
productie naar goedkoper productiegebieden. Globalisering leidt tot ertoe dat voldaan moet worden
aan regels en wetten van verschillende landen. Ook werkt globalisering concurrentie verhogend.
2. IT-ontwikkelingen = naast onlinewinkels zijn er steeds meer bedrijven die internet gebruiken ter
ondersteuning van hun interne bedrijfsprocessen. Het is daardoor mogelijk de ondersteuning van de
bedrijfsprocessen te laten verlopen op plaats- en tijdsonafhankelijke basis.
3. Samenwerking in de keten = samenwerkingen tussen bedrijven die achtereenvolgens een bijdrage
leveren aan één product. Vooral in handels- en productiebedrijven zien we steeds vaker strategische
allianties ontstaan. Bij houdbare producten is de afstemming van voorraden een belangrijke reden
voor samenwerking. Een keten van bedrijven wordt ook wel de bedrijfskolom genoemd.
4. Organisatieontwikkelingen = naast kostenbewustzijn en de concurrentiedruk op de markt is er ook
druk vanuit de arbeidsmarkt. Werknemers zijn steeds hoger opgeleid, stellen hogere eisen aan hun
werkomgeving en willen steeds meer verantwoordelijkheid.
1.3 Typologie van organisaties
Een typologie is een indelingsmethode waarbij organisaties vanuit een bepaald gezichtspunt worden
onderverdeeld in vergelijkbare organisaties. Het hanteren van een typologie is handig bij het
analyseren van het functioneren van een bedrijf. De typologie van Starreveld kent een hoofdindeling
in twee categorieën: organisaties die werken voor een markt en organisaties die niet werken voor
een markt. Een organisatie die niet werkt voor een markt is veelal afgestemd op wet- en regelgeving.
De categorie die wel werkt voor een markt kent veelal effectieve en efficiënte bedrijfsprocessen
vanuit de noodzaak te moeten overleven en concurreren binnen een markt.
1.4 Het PBI-model
PBI-model (procesbeheersing-informatiemodel) staat voor proces, beheersing en informatie. De
term geeft weer dat de bedrijfsprocessen de basisactiviteiten van de organisatie vormen (P). De
beheersing van de bedrijfsprocessen is van groot belang om de gewenste output goed te kunnen
realiseren (B). Om de beheersing goed te kunnen verrichten is informatie over het functioneren van
de bedrijfsprocessen noodzakelijk (I).
,2.1 Bedrijfsprocessen bekeken
Bij het hoofdproces leg je nog niet alle feiten over het proces vast. Als we de processtappen verder
gaan detailleren (zo'n processtap is op te vatten als een klein proces op zichzelf), noemen we dit een
subproces. Zie tabel 2.1 en 2.2!
2.2 Functionele bedrijfsprocessen
Het waardenketenmodel van Porter (value chain) geeft een generieke opsomming van alle
bedrijfsprocessen in een organisatie. Generiek wil zeggen dat het mogelijk is om het model toe te
passen op elke organisatie. Het model is oorspronkelijk ontwikkeld om na te gaan hoe de
verschillende bedrijfsprocessen in een organisatie op elkaar zijn afgestemd om zo veel mogelijk
waarde te genereren voor de klant. Het model is echter ook goed te gebruiken om als uitgangspunt
te dienen bij het beschrijven van bedrijfsprocessen.
Allereerst maakt Porter onderscheid tussen primaire en secundaire processen, die in totaal uit negen
generieke bedrijfsprocessen bestaan.
Primaire processen geven invulling aan het bestaansrecht van de organisatie: ze zorgen ervoor dat
een organisatie kan doen waarvoor ze is opgericht. Porter onderscheidt de volgende primaire
processen:
1. Inkomende logistiek = goederen worden aangevoerd, eventueel gekeurd en daarna opgeslagen.
Ook het afroepen van goederen (het routinematig bestellen van bekende goederen bij een bekende
leverancier) valt onder inkomende logistiek.
2. Operatie of uitvoering = worden grondstoffen en ingekochte halffabricaten en modules via een
aantal bewerkingen en assemblagestappen omgezet in een eindproduct en kan het geleverd
worden. 3. Uitgaande logistiek = zorgt ervoor dat gereed producten, afkomstig uit operatie, na
eventuele opslag in het magazijn ''gereed product'' uiteindelijk bij de klant komen.
4. Marketing en verkoop = marketing brengt de behoefte van de klant in kaart en zorgt voor de
vertaling van deze behoefte naar producten die de klant via verkoop kan kopen.
5. Service en nazorg = als de klant eenmaal het product heeft aangeschaft, zorgt dit proces ervoor
dat de klant het product optimaal kan gebruiken, bijvoorbeeld via een helpdesk.
De secundaire processen zijn aanwezig om ervoor te zorgen dat de primaire processen kunnen
functioneren. Ze ondersteunen dus de primaire processen, maar geven niet direct invulling aan het
bestaansrecht. Dat doen ze wel indirect en daarom worden deze processen ook wel ondersteunende
processen genoemd. Porter onderscheidt de volgende secundaire processen:
6. Organisatorische infrastructuur = zorgt ervoor dat de organisatie kan functioneren. De
besluitvormingsprocessen en de ontwikkeling van strategie en beleid vallen hier ook onder.
7. Humanresourcesmanagement = verantwoordelijk voor het in dienst nemen en houden van de
juiste medewerkers (ook wel het personeelsproces genoemd).
8. (Technologie)ontwikkeling = worden op aangeven van marketing producten ontwikkeld en
productierijp gemaakt. Ook worden hier de bijbehorende productieprocessen en –methode
ontwikkeld en de benodigde machines gespecificeerd.
9. Inkoop in brede zin = voorziet alles wat de organisatie niet zelf maakt. Dit loopt van
leveranciersselectie, contracteren en het volgen van de inkooporde tot en met het beoordelen van
de leverancier.
, 2.3 Typologie van bedrijfsprocessen
Processen verlopen niet vanzelf: ze moeten bestuurd worden. Voor deze besturing zijn er ook
processen in een organisatie. Dit worden de besturende processen genoemd. Zo ontstaan het
onderscheid tussen de besturende en uitvoerende processen. Deze besturende processen kunnen
verder onderverdeeld worden in processen die te maken hebben met, strategische, tactische en
operationele besturing.
De processen in een organisatie zijn er niet vanzelf gekomen en ze verlopen ook niet vanzelf. Ze
moeten ingericht en beheerst worden, zodat de gestelde doelen worden bereikt. Dit noemen we
besturing. Een strategische beslissing is een beslissing die door de top genomen wordt, die de
onderneming als geheel betreft en die gevolgen heeft voor een lang termijn. Een tactische beslissing
wordt door de subtop genomen, betreft een deel van de organisatie en heeft betrekking op de
middellange termijn. Een operationele beslissing wordt door de werknemer zelf genomen, betreft
een klein onderdeel van de organisatie en heeft betrekking op korte termijn. Dit worden ook wel
routinematige beslissingen genoemd. Zie figuur 2.2!
2.4 Besturing van bedrijfsprocessen
Een belangrijk aspect van de administratieve organisatie bestaat uit het waarborgen van de kwaliteit
van de informatieoverdracht. Kwaliteitseisen zijn juistheid, volledigheid en tijdig.
Er zijn drie manieren om problemen aan te pakken: vooraf, achteraf of een combinatie van beide.
Als je aan de uitvoerkant van het proces ervoor gaat zorgen dat foutieve uitvoer alsnog in orde komt
en je doet verder niks aan het proces of aan de invoer noemen we dit, toevoegen van ontbrekende.
Als je achteraf vaststelt dat het proces een resultaat oplevert dat niet voldoet aan de norm en men
grijpt in het proces in totdat het uitvoer oplevert die weer voldoet aan de norm, noemen we dit
terugkoppeling of feedback. Als men aan de invoer gaat meten en hierop corrigeert als de invoer
foutieve uitvoer dreigt op te lever, noemen we dit voorwaartskoppeling of feedforward. Men grijpt
dus vooraf in en voorkomt hiermee dat er ook maar één fout wordt gemaakt.
In een goed functionerende organisatie worden alle processen zowel op strategisch, tactisch en
operationeel niveau beheerst via regelcycli. Als na diverse momenten van feedback de norm in één
keer gehaald wordt, noemen we dat de regelcyclus.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Studentbedrijskunde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,39. Je zit daarna nergens aan vast.
