Deze samenvatting bevat alles van het vak inleiding recht, zowel aantekening van de hoorcolleges, werkgroepen, syllabus als van de literatuur die bij het vak beschreven staat.
• Week 2 Rechtswetenschap en Rechtsvinding blz 15-20
• Week 3 Staatsrecht en de uitspraak inbreuk op het huisrecht blz 21-27
• Week 4: Strafrecht en het noodweerexces-arrest blz 28-33
• Week 5: Privaatrecht en baby Kelly-arrest blz 34-40
• Week 6: Internationaal publiekrecht en de Congo-zaak blz 41-44
1
, HOORCOLLEGE WEEK 1
TERREINVERKENNING
Politieke order kan niet functioneren zonder rechtsorder → rechtsorder zorgt dat de regels
die door een politieke order worden opgesteld daadwerkelijk worden nageleefd.
Wat is recht?'
Het moge in primitieve of in verfijnde vorm zijn- maar zodra 2 mensen met elkaar in contact
komen, ontstaat recht. Zonder samenleving is er geen recht, zonder recht
geen samenleving denkbaar.' - Prof. Dr. A. Pitlo
Zodra mensen bij elkaar komen kan echter ook oorlog of conflicten ontstaan, dus niet perse
een rechtssysteem.
Recht als bevel: 'Orders backed by threats' - John Austin
Je geld of je leven bijv → is dat nou recht? → Nee!
Conflicterende opvattingen van wat recht is en wat recht niet is.
o Moraal = niet afdwingbaar & een innerlijke houding
o Recht = afdwingbaar & uiterlijke gedraging
Als iemand in zijn hoofd al jaren aan het denken is om bijvoorbeeld de president te
vermoorden zegt het moraal dat dit fout is, echter heeft dit helemaal niks met recht te
maken. Pas als deze persoon deze fantasie in woorden uit of het daadwerkelijk gaat
uitvoeren wordt dit relevant voor recht.
Er wordt van je verwacht dat je je aan bepaalde normen zal houden, zoals het respecteren
van andere mensen. Echter is dit niet afdwingbaar. Recht is daarentegen wel afdwingbaar.
'Het recht komt tot stand volgens een bepaalde procedure die onderworpen is aan regels'
(essential law-making, procedures.) - H.L.A Hart
Een belastingambtenaar komt met een brief waarop staat je moet 3000 euro betalen
Een crimineel komt met hetzelfde briefje. Wat is het verschil? → De crimineel handelt illegaal,
de legaliteit van de belastingambtenaar is gebaseerd op het recht → recht is gebaseerd op
de samenleving ( de wil van de meerderheid van de samenleving). Zonder onze instemming
komt er geen wet tot stand. De belastingambtenaar komt namens ons allen, wij hebben de
afspraak gemaakt. (denk aan verkiezingen).
'The prophecies of what the courts will do and nothing more pretentious are waht I mean by
law.' (Recht is wat de rechters maken) - Oliver Wendell Holmes
Minder richten op wetten meer op rechtspraak. (rechtsrealisme)
'De wet staat centraal' - Immanuel Kant
Wil je weten wat recht is? Bestudeer de wetten.
Er ontstaat legisme → je gaat wettisch kijken naar de situatie.
Kritiek op legisme
o Leemtes in de wet
o Onduidelijke wetten
o Vage bepaling
2
,Basisbegrippen:
o Ius positivum/ ius constitutum (het positief recht)
Het geschreven of het gecodificeerde recht.
o Ius constituendum (het ideale recht)
Het recht dat wij zouden willen dat geldt, of zoals het zou moeten zijn, het
ideale recht. Denk bijv aan menselijke waardigheid.
o Positief recht
Recht door bevoegde instantie volgens de vastgestelde procedure tot stand
komt en met dwang wordt gehandhaafd. (niet altijd formele zin)
o Natuurrecht
Hogere ongeschreven rechtsbeginselen, een soort toetssteen voor de
geldigheid voor de wetten. Denk aan mensenrechten, nu zijn alle al
gecodificeerd maar denk aan de vorige eeuw → doe dan beroep op een
natuurrecht/ ongeschreven beginsel.
o Dagvaarding
Oproep om voor de rechter te komen.
Objectief en subjectief recht
o Objectief recht is het geldende recht van een land wat gecodificeerd,
geschreven en uitgevaardigd is.
o Subjectief recht wordt van objectief recht afgeleid, en het gaat hier om
individuelen bevoegdheden.
Een discussie is dat een subjectief recht niet alleen van objectief recht kan afgeleid worden
maar ook natuurrecht.
Formeel en materieel recht
o Materieel recht is het gedeelte van het recht dat op de inhoud ingaat. Is een
inhoudelijk recht, wat zegt wat er van ons burgers wordt verwacht. Richt zich
op gedrag van mensen en organisaties.
o Formeel recht heeft betrekking op de handhaving en effectuering van het
recht. (iemand heeft diefstal gepleegd, mag niet gebeuren → formeel recht
vertelt hoe u dit moet handhaven. Welke bevoegdheden heeft de advocaat
etc. Formeel recht bepaald de spelregels.
Wet in formele zin en wet in materiële zin
o Wet in formele zin is een wet/gezamenlijk besluit van regering (kabinet) &
Staten-Generaal (1e en 2e kamer)
o Wet in materiële zin is een algemene verbindende bepaling → de inhoud
hiervan is bindend voor iedereen.
Rechtsgebieden
o Privaatrecht: betreft de verhoudingen tussen burger-burger → horizontale
relatie.
initiatief tot de handhaving ligt bij de burgers zelf.
▪ Vermogensrecht
▪ Personen- en familierecht
Publiekrecht: betreft de verhoudingen tussen overheid-burgers → verticale relatie.
Overheid neemt initiatief tot de handhaving.
3
, ▪ Staats-en bestuursrecht
▪ Strafrecht
▪ Internationaal en Europees recht
▪ Belastingrecht
Rechtsbronnen
Waar komt het recht vandaan? → allerlei theorieën :
o Wet, verdrag, rechtspraak & gewoonte
Er zijn allemaal verschillende denkers, landen & tijden met verschillende prioriteiten.
- Engeland:
Common Law, Rechtersrecht → rechtspraak staat voorop en niet de wet.
- Nederland: Het continentaal recht (Romeins-Germaans recht)
- Verenigde Staten: Rechtersrecht en Wet Hooggerechtshof, Supreme Court of the
United States
Verschil Hoge Raad NL en Supreme Court of the United States → De Hoge Raad mag de
wetten niet aan de Grondwet toetsen.
Een aantal belangrijke trends:
o 19e eeuw → de wet en de gewoonte stonden voorop, eeuw van codificatie
o 20e eeuw (begin) → de rechter stond voorop
o 20e eeuw (tweede helft) de verdragen stonden voorop
Hiërarchie in de wetgeving: (van hoog naar laag)
• Verdrag (verbindingen bepalingen)
• Statuut
• Grondwet
• Wetten gemaakt door de nationale wetgever
• Wetten gemaakt door lagere overheden
o Een hogere wet gaat voor een lagere (lex superior derogat legi inferiori)
o Een latere wet gaat voor een eerdere, maar wetten werken niet terug in de
tijd. (lex posterior derogat legi priori)
o Een bijzondere wet gaat voor een algemene
Artikel 120 van de Grondwet : 'De rechter treedt niet in beoordeling van de grondwettigheid
van wetten (in formele zin) en verdragen.'
o De wetten zijn onschendbaar
o Het rechtelijke toetsingsverbod
Waarom toetsingsverbod?
o Democratie → rechters niet democratisch gekozen
o Rechtszekerheid → veel beter door 1 instantie tot stand komen etc.
o Trias Politica → de instanties moeten gescheiden blijven van elkaar
o Het legisme als een voortvloeisel van Trias Politica
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fennast. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
