de dooierzak, de vliezen, de placenta en navelstreng behoren tot het
extra-embryonale delen. Embryo plus extra-embryonale delen samen
worden wel de vrucht (conceptus) genoemd, omdat ze alle uit de
bevruchte eicel (zygote) ontstaan.
De tijd tussen de bevruchting en de geboorte wordt gewoonlijk ingedeeld
in twee perioden: de embryonale periode en de foetale periode.
Embryonale periode omvat eerste 8 weken van de ontwikkeling en kan
worden opgedeeld in 23 stadia. In deze periode komen het bouwplan en
beginnende differentiatie van organen.
De foetale periode vindt verdere morfogenese en groei plaats.
Het bouwplan wordt in de vroege ontwikkeling in grote lijnen vastgelegd.
Sommige elementen hiervan zijn niet meer aanwezig in de volwassen
situatie.
Alle volwassen organen bestaan uit parenchymcellen, die de orgaan
specifieke functies uitoefenen, en stromacellen die in
bindweegselcomponent van de organen voorkomen.
De parenchymcellen ontwikkelen zich regelrecht uit een van de drie
kiembladen. De stromacellen kunnen uit alle drie de kiembladen komen,
(vooral mesoderm),
De belangrijkste elementen van het bouwplan zijn
1. bilaterale symmetrie
het feit dat de ene kant van het lichaam in essentie een spiegelbeeld
is van de andere kant. Het spiegelvlak is mediosagittale of mediane
vlak.
2. Polariteit
Dorsale, ventrale, craniale, caudale kant.
3. Segmentatie
Een herhaling van min of meer gelijke elementen, ook wel
metamerie genoemd, gerangschikt in de lengterichting van het
lichaam.
4. Kiembladen
Als resultaat van het proces gastrulatie ontstaan 3 kiembladen: 1)
ectoderm, 2) endoderm, 3) mesoderm.
5. Lichaamsholten
In het mesodermale compartiment ontstaan de sereuze
lichaamsholten. Aanvankelijk wordt één lichaamsholte gevormd, het
intra-emrbyonale coeloom dat gedurende verdere ontwikkling wordt
opgedeeld in vier holtes: de pericardholte, de twee pleuraholten en
de peritoneale holte.
Viscerale mesoderm: mesoderm dat de ingewanden in deze holte
bekleden
, Parietaal mesoderm: mesoderm dat lichaamswand bekleed.
6. de chorda dorsalis
staafvormige structuur in de lengterichting van het embryo. Zo
belangrijke sturctuur dat diergroep die chorda bezit de chordaten
worden genoemd. Het heeft een belangrijke rol in vorming van het
bouwplan.
7. Kieuwbogen
Duidelijk herkenbare kieuwbogen aan beide kanten van de
embryonale darm. Aan buitenkant bevinden zich kieuwgroeven
tussen de bogen en aan de binnenkant kieuwzakken. Uit de eerste
kieuwboog ontstaat bv de onderkaak.
Wet van Baer luidt: algemene kenmerken die een soort deelt met
andere vertebraten verschijnen vroeger in het embryo dan de
kenmerken die specifiek zijn voor de betreffende soort.
Origin of species: dat het gemeenschappelijke patroon van de
ontwikkeling van de gewervelde dieren een gemeenschappelijke
voorouder betekent dit leidde vervolgens tot het concept dat
organismen evolueren via overerfbare veranderingen in hun
embryonale ontwikkeling en dat vroege-embryonale stadia
goeddeels vergelijkbaar zijn.
Fylotypisch stadium: ontwikkelingsperiode waar alle gewervelde
dieren sterk op elkaar lijken.
Biogenetisch grondwet van Haeckel: de embryonale
ontwikkeling van één soort is een verkorte herhaling van de
evolutionaire ontwikkeling van de verschillende soorten.
Door de modulaire opbouw kunnen aanvankelijk gelijke delen van
het embryo t.o.v elkaar veranderen of kunnen gelijke delen van een
embryo gedurende de ontwikkeling gaan veranderen door evolutie.
3 manieren:
1. dissociatie onafhankelijke timing van proces en verschillende
mate van groei
2. duplicatie en divergentie ontwikkeling van verschillende
wervels uit de somieten een voorbeeld is.
3. coöptie verwerven van een nieuwe functie
2. Gametogenese
Kiemcellen worden ook wel gameten genoemd en zijn onsterfelijk om dat
ze generatie op generatie worden doorgegeven en hergeprogrammeerd
worden zodat de kiemcellen weer totipotent zijn (=uit deze cel kunnen nog
alle celtypen ontstaan)
Gametogenese: het proces waarbij deze haploïde cellen ontstaan.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aniekdejong. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.