Uitgebreide samenvatting van het vak AFP gegeven in het 2e leerjaar in de 1e periode over het zenuwstelsel, alle onderwerpen komen aan bod, per les uitgewerkt. 74 pagina's vol, toets behaald.
1. vat de basale opbouw van het zenuwstelsel samen;
Het zenuwstelsel kan in twee grote gedeelten worden verdeeld. Het centrale zenuwstelsel (CZS) dat
uit de hersenen en het ruggenmerg bestaat. En het perifere zenuwstelsel (PZS) dat al het
zenuwweefsel buiten het (CZS) omvat.
2. legt uit wat een neuron is en deelt deze in naar functie;
Neuronen zijn de basiseenheden van het zenuwstelsel. Bij alle neurale functies communiceren
neuronen zowel onderling als met andere celtypen. Neuronen communiceren via elektrische
gebeurtenissen die invloed hebben op hun plasmamembranen.
Functionele indeling van neuronen. Naar de functie worden neuronen in drie groepen verdeeld:
Deze neuronen geleiden impulsen van receptoren naar het centrale zenuwstelsel (hersenen plus
ruggenmerg). De cellichamen van de meeste sensorische neuronen liggen vlak bij het centrale
zenuwstelsel (ze liggen in een verdikking (spinaal ganglion) aan de rugkant van het ruggenmerg). Een
sensorisch neuron heeft één lange dendriet en een korter axon. Soms is deze dendriet wel een
meter lang. Met de korte axon kan hij impulsen doorgeven aan motorische- en schakelneuronen.
Voorbeeld: oogzenuwen.
Motorische zenuwcellen
Deze neuronen worden ook wel bewegingszenuwcellen genoemd. Ze geleiden impulsen van het
centrale zenuwstelsel naar de effectoren (uitvoerders). De cellichamen van motorische neuronen
liggen in het centrale zenuwstelsel. Een motorisch neuron heeft meerder korte dendrieten en één
lang axon. Ze hebben ook eindplaatjes voor contact met spieren.
Schakelneuronen (in de hersenen)
Deze schakelcellen geleiden impulsen binnen het centrale zenuwstelsel. Schakelneuronen liggen
geheel binnen het centrale zenuwstelsel. Ze kunnen impulsen ontvangen van sensorische neuronen
en deze doorgeven aan motorische neuronen. Schakelneuronen kunnen ook impulsen ontvangen
van andere schakelneuronen of impulsen doorgeven aan andere schakelneuronen.
3. legt uit wat het verschil is tussen grijze stof en witte stof;
Op doorsnedes van de hersenen en het ruggenmerg is witte en grijze stof te zien. Witte stof wordt
veroorzaakt door myeline, wat rijk is aan eiwitten en vetten. Axonen kunnen gemyeliniseerd zijn.
Wanneer dit het geval is zien de gemyeliniseerde axonen er glanzend wit uit op doorsnedes.
Grijze stof wordt veroorzaakt door de lichaampjes van Nissl. Deze lichaampjes veroorzaken de grijze
kleur die cellichamen van neuronen bevatten. (Witte stof zijn mergschede om de banen, axonen.
Grijze stof zijn cellichamen en dendrieten.)
4. benoemt de verschillende gliacellen en hun functies.
Gliacellen
Naast zenuwcellen zijn er ook nog andere cellen in de hersenen te vinden. Deze cellen heten
gliacellen (glia is Grieks voor “lijm”). Van deze cellen is lang gedacht dat ze alleen ondersteuning
boden voor zenuwcellen. De wetenschap richtte zich daarom vooral op de 86 miljard zenuwcellen in
de hersenen. Maar nieuw onderzoek wijst op een veel belangrijkere rol voor de gliacellen bij het
uitvoeren van hersenfuncties.
Zo ondersteunen ze het hersenweefsel door te zorgen voor stevigheid en ze maken de isolatielaag
myeline. Daarnaast ruimen gliacellen dode of kapotte cellen op zijn ze betrokken bij het in
standhouden van de bloed-hersen barrière.
Er zijn verschillende soorten gliacellen die allemaal een eigen taak hebben:
Astrocyten zijn steuncellen die de bouwstenen van de bloed-hersen barrière vormen. Zij zorgen er
dus voor dat niet alle stoffen uit het bloed de hersenen kunnen bereiken. Daarnaast zijn ze
verantwoordelijk voor de chemische omgeving van de zenuwcellen. Wetenschappers denken dat ze
mogelijk een belangrijke rol spelen bij het ontstaan van epilepsie en de Ziekte van Parkinson
,Oligodendrocyten maken myeline aan om de verbinding tussen zenuwcellen te beschermen. Ze zijn
alleen aanwezig in het centrale zenuwstelsel
Schwanncellen maken ook myeline aan om de verbinding tussen zenuwcellen te beschermen alleen
is dit type glia cel alleen aanwezig in het perifere zenuwstelsel
Microglia verwijderen schadelijk materiaal zoals virussen uit het centrale zenuwstelsel en zijn een
belangrijk onderdeel van het immuunsysteem.
Organismen zijn in staat prikkels vanuit het milieu op te vangen. Met behulp van zintuigcellen
worden de prikkels omgezet in impulsen. Deze impulsen worden via zenuwcellen verstuurd naar het
centrale zenuwstelsel. In het centrale zenuwstelsel worden vervolgens deze impulsen verwerkt en er
wordt een gepast antwoord gegeven op de prikkel uit het milieu. Het antwoord van het lichaam
wordt in de vorm van impulsen via motorische zenuwen verstuurd naar spieren en klieren in het
lichaam. Kortom: het lichaam reageert op de prikkel en is waarneembaar als gedrag. Gedrag is te
definiëren als een reactie op een prikkel uit het milieu. Om gedrag te kunnen vertonen hebben
(hoger ontwikkelde) dieren zintuigen, zenuwcellen en effectoren nodig. Over de impulsen die over
de conductoren lopen gaat deze les.
De conductoren
De conductoren in de regelkring zijn de zenuwcellen. Er zijn motorische en sensorische zenuwen
verantwoordelijk voor het transporteren van de impulsen door het lichaam. Een sensorische zenuw
vervoert impulsen vanaf een zintuigcel (receptor) richting het centraal zenuwstelsel. Motorische
zenuwen versturen impulsen vanuit het centraal zenuwstelsel richting een effector, spier of klier.
Een zenuwcel bestaat uit uitlopers. Deze heten axonen of dendrieten. Je noemt een uitloper een
axon als de impuls die deze vervoerd weggaat van het cellichaam. Dendrieten vervoeren impulsen
die richting het cellichaam lopen.
Membraanpotentiaal (rustpotentiaal)
, Elke levende cel in het lichaam heeft een membraanpotentiaal van -70 mV. Ook zenuwcellen hebben
een membraanpotentiaal van -70mV. Om het onstaan van een membraanpotentiaal te begrijpen
moet je je even focussen op de Na+en K+ concentraties binnen de cel (in het cytoplasma) en buiten
de cel. Als we naar de K+-concentratie kijken, dan valt op dat de concentratie in de cel dertig keer
hoger is dan de concentratie buiten de cel. Ook Na+ is ongelijk verdeeld binnen en buiten de cel.
Buiten de cel is ongeveer tien keer meer K+ dan in het cytoplasma. Door deze
concentratieverschillen "lekken of diffunderen" de Na+ en de K+ met het concentratieverschil mee.
K+ zal naar buiten diffunderen en Na+ zal naar binnen diffunderen. Maar omdat het
concentratieverschil van K+ groter is dan het concentratieverschil van Na+ zal K+ sneller naar buiten
diffunderen dan Na+ naar binnen. Hierdoor zal er per tijdseenheid een netto uitstroom van positief
geladen K+ ionen zijn, en zullen er relatief veel negatief geladen Cl- en negatief geladen stoffen
achterblijven in het cytoplasma. Door bovengenoemde diffusieprocessen is de binnenkant van het
membraan negatief geladen ten opzichte van de buitenkant van de membraan. Deze
membraanpotentiaal bedraagt ongeveer -70mV
Natrium-kaliumpomp
De membraanpotentiaal is gebaseerd op de verschillende diffusie snelheden van Na+ naar binnen en
K+ naar buiten. Deze diffusiesnelheden zijn gebaseerd op de concentratieverschillen van beide ionen
binnen en buiten de cel. De natrium-kaliumpomp is verantwoordelijk voor het handhaven van deze
concentratieverschillen. Naar buiten gediffundeerde K+ ionen en naar binnen gediffundeerde Na+
ionen worden door de natrium-kaliumpomp terug getransporteerd, zodat de concentratieverschillen
gehandhaafd blijven en de membraanpotentiaal blijft bestaan. Dit is echter actief transport, omdat
de ionen tegen het concentratie verval heen getransporteerd moeten worden. Het laten draaien van
de natrium-kaliumpomp kost de cel ATP
De actiepotentiaal (de impuls)
Een impuls is een elektrische lading die zich over de axonen en dendrieten verplaatst. Een impuls
wordt veroorzaakt door lokale depolarisaties van de membraan van de zenuwcel. Bij een lokale
depolarisatie is de lading binnen en buiten de celmembraan veranderd ten opzichte van andere
delen van diezelfde celmembraan. Een gedepolariseerd stukje membraan heeft binnen een positieve
lading ten opzichte van de buitenkant van de celmembraan. Het zijn de ladingsverschillen tussen de
verschillende delen van de membraan die een actiepotentiaal (impuls) veroorzaken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fontysscholier26. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
