Samenvatting
Samenvatting Kenmerkende aspecten Havo 5 uitgelegd!
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- HAVO
Alle kenmerkende aspecten die je moet weten voor je eindexamens of je schoolexamens in een document!
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Tijdvak 5 van ontdekkers en hervormersTijd: 1500-1600
Periode: vroegmoderne tijd
Kenmerkende aspecten
● Renaissance
● Erfgoed klassieke oudheid
● Ontdekkingsreizen
● Reformatie/hervorming
● Nederlandse Opstand
Kenmerkend aspect: Renaissance
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van nieuwe
wetenschappelijke belangstelling
- Middeleeuwen: relatie met God belangrijkst
- 1300-1600: mentaliteitsverandering in Europa
Renaissance: mens stelt zichzelf centraal
- Ideaalbeeld: algemeen ontwikkelde mens zoals Leonardo da Vinci
- Herontdekking van Klassieke (Grieks-Romeins) cultuur
- Humanisme: belangstelling voor klassieke literatuur, poëzie en geschiedenis
Kenmerkend aspect: Erfgoed klassieke oudheid
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid
- Oorzaken:
● Sociaal-economisch: uit rijkdom ontstonden schilderijen en gebouwen. Dit
leidde tot een culturele bloei.
● Rijke burgers in Italië voelden zich verwant met erfgoed, Romeinse cultuur
● Klassieke teksten kwamen beschikbaar met dank aan Arabische vertalingen
- Uitvinding van boekdrukkunst (ong. 1450: Gutenberg/Coster) zorgde voor
verspreiding van deze ideeën.
- Ook binnen het christelijk geloof ontstond humanistische stroming, bijvoorbeeld
Erasmus.
,Kenmerkend aspect: Ontdekkingsreizen
Rond 1500 verkenden Spanje en Portugal de kusten van Afrika, Azië en Amerika. Ze
stichtten handelsposten in Azië en koloniseren gebieden in Amerika.
Begin Europese overzeese expansie
- Twee nieuwe ontwikkelingen
● Ontdekkingsreizen (vanaf de 15e eeuw)
● Kolonisatie (vanaf de 16e eeuw, in Amerika begonnen
Oorzaken ontdekkingsreizen overzee
● Economisch: winst, handelsroutes tussen Europa-India over land (karavaanroutes)
werden minder toegankelijk. Europeanen zochten zeeweg naar ‘Indië’. Ook
zoektocht naar rijkdom.
● Religie: Christelijke vorsten wilden andere volken bekeren tot Christelijk geloof.
● Politiek: vorsten willen hun macht uitbreiden (expansie)
● Wetenschap: meer kennis vergaren en theorieën over omtrek van aarde bewijzen.
● Technische verbeteringen: zeewaardige schepen, instrumenten om te navigeren op
open zee (kompas), betere en meer nauwkeurige kaarten.
Gevolgen ontdekkingsreizen
● door nieuwe kennis over continenten en nieuwe gebieden veranderde het
wereldbeeld van Europeanen
● Christendom verspreidde zich over gehele wereld en groeit uit tot wereldreligie
● uitwisseling van producten (Europa maakte kennis met aardappels en katoen) en
begin van de wereldeconomie
● Europa stichtte koloniën en daarmee verspreidden mensen zich over de gehele
wereld.
Kenmerkend aspect: De Reformatie
Kritiek op de kerk vanwege Aflaten
Brief waarin staat dat de opgelegde boete voor je zonde omgezet wordt in een gift.
Aflaten; Je kan aflaten om mensen uit het vagevuur te halen en zelf zo veel mogelijk
kopen zodat je naar de hemel kan.
95 stellingen 1517 door Maarten Luther
De 95 stellingen gezien als begin Reformatie
Luther tegenstander aflaatprediking
1521; Rijksdag te Worms (Diet of Worms)
Luther wordt door de kerk in de ban gedaan. Hij hoort niet meer bij de Katholieke
kerk. Uiteindelijke wordt hij ook door de rijkelijke ban gedaan, hij is dus vogelvrij
verklaard.
Verdeeldheid Westers Christendom;
Protestants
, Katholiek
Katholicisme Lutheranisme Calvinisme
Basis van geloof Bijbel, traditie, leergezag Alleen de bijbel Alleen de bijbel
paus
Hoe kom je in de Door het geloof en het Door geloof alleen, Door geloof alleen,
hemel? doen van goede werken. alleen door genade alleen door genade
De genade van God kun van God van God,
je door het geloof predestinatie
verkrijgen en door de
sacramenten van de kerk
Sacramenten 7 sacramenten 2 sacramenten, doop 2 sacramenten, doop
en avondmaal. en avondmaal.
Kerkinterieur Rijk gedecoreerd Sober Sober
Kerkdienst Veel rituelen; Latijn als Weinig rituelen, Weinig rituelen, alleen
kerktaal alleen preek; preek; volkstaal.
volkstaal
Kenmerkend aspect: De Nederlandse Opstand
Nederlandse opstand
● In de 16e eeuw begon de Nederlandse opstand hierbij kwamen Willem van Oranje
en zijn volgelingen in Opstand tegen Alva en Filips II. Na de beeldenstorm door de
Protestanten trad Alva veels te hard op tegen de Nederlanders. Willem van Oranje
vond dat dit echt niet kon en kwam dus in opstand. Hij en zijn volgelingen wilde een
soeverein land maken van Nederland. Hierbij kwamen de Noordelijke gewesten van
de Nederlanden samen in de Unie van Utrecht en bedachten samen het Plakkaat
van verlatinge. Na jarenlange strijd werpte de opstand zijn vruchtte en ontstond er de
Republiek van de zeven verenigde Nederlanden.
Opstand begon vanwege godsdienstkwestie (sociaal cultureel) en centralisatie (politiek). Op
achtergrond speelden ook economische factoren een rol: graantekorten leidden tot enorme
stijgingen en broodprijzen en tot een mopperend volk.
Aanleiding (directe oorzaak) van de opstand.
Kettingreactie van gebeurtenissen in 1566 vormde aanleiding van uitbreken van Opstand
- Lage adel diende smeekschrift in bij landvoogdes met verzoek om kettervervolging te
stoppen. Landvoogdes gaf toe en gevluchte protestanten en predikanten keerden
terug naar Nederland
- Fanatieke calvinistische predikanten organiseerden kerkbijeenkomsten in open lucht,
hagenpreek. Hierbij riepen zij het volk op om katholieke kerkgebouwen te ontdoen en
katholieke pracht en praal.
- Beeldenstorm begon in Vlaanderen en verbreidde zich van daaruit naar Noorden
Filips II zag de beeldenstorm als opstand en besloot tot strafexpeditie, Benoemde ‘ijzeren
hertog’ Alva tot landvoogd en stuurde hem 1567 met leger naar Nederlanden. In reactie
hierop ontvluchten ongeveer 600.000 mensen de Nederlanden, ook Willem van Oranje. Alva
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper drewardon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen