Aardrijkskunde Havo 4 - 5
Klimaat................................................................................................................................... 3
Waarom is het niet overal op aarde even warm?................................................................3
Hoe ontstaat neerslag?.......................................................................................................4
Wat is een klimaatgrafiek?..................................................................................................5
Verklaring van klimaten: atmosferisch, wind.......................................................................6
Atmosferische circulatie......................................................................................................7
Corioliseffect....................................................................................................................... 7
Zeestromen......................................................................................................................... 8
Moeilijkheidsgraden vragen AK...........................................................................................9
Landschapsverandering....................................................................................................10
Klimaatgebieden en Landschapszones.............................................................................10
Brazilië.................................................................................................................................. 12
Endogene processen........................................................................................................12
Exogene processen.......................................................................................................... 13
Het dagelijks leven in Brazilië...........................................................................................14
Demografie....................................................................................................................... 16
Brazilië een opkomende economie...................................................................................18
Toekomst en globalisering................................................................................................19
Steden.................................................................................................................................. 21
Leefbaarheid..................................................................................................................... 21
De veranderende Stad......................................................................................................22
De creatieve stad.............................................................................................................. 23
De stad als economische magneet...................................................................................23
Platentektoniek, verwering en erosie (havo 4)......................................................................25
Opbouw van de aarde.......................................................................................................25
Mid-oceanische rug........................................................................................................... 25
Subductiezone.................................................................................................................. 26
Vulkanisme....................................................................................................................... 26
Gebergtevorming.............................................................................................................. 29
Verwering.......................................................................................................................... 31
Wereldbeeld & Globalisering................................................................................................32
Migratie............................................................................................................................. 32
Ontwikkeling..................................................................................................................... 34
Demografie....................................................................................................................... 36
Het weer en het klimaat bestaan uit drie dezelfde onderdelen.
Deze drie dingen noemen we weerselementen, dit zijn temperatuur, neerslag en
wind.
Weerselement: Temperatuur
Doordat zonlicht op het aardoppervlak schijnt, wordt het aardoppervlak
opgewarmd. De warmte die het aardoppervlak opneemt wordt uitgestraald
naar de atmosfeer. Er zijn een aantal factoren die bepalen in welke mate het
aardoppervlak wordt opgewarmd en dus warmte afgeven aan de lucht.
● Afstand ten opzichte van de zon
● Invalshoek van het zonlicht
● Hoogteligging
● Kleur van ondergrond
● Cyclische variabelen
Afstand ten opzichte van de zon
Breedteligging, de breedteligging geeft aan hoe ver een plaats van de evenaar af
ligt. Hiervan is de evenaar het belangrijkste, deze ligt midden op de aarde. De
evenaar heeft als breedtegraad 0 en lijn 90 helemaal bij de noordpool. Hoe hoger
het getal van de lijn is hoe verder je van de evenaar af bent. De breedteligging is van
invloed hoe een zonnestraal op de grond komt.
Invalshoek van het zonlicht
Grote invalshoek (loodrecht = 90 graden) → klein gebied hoeft warm
gemaakt de worden → lage breedtegraad
Kleine invalshoek (schuin = minder dan 90 graden) → groot gebied moet
warm gemaakt worden met dezelfde energie → hoge breedtegraad
, Hoogteligging
De zon kan schuin land minder goed
warm maken, maar kan vlakke grond wel
goed warm maken. Per 1000m gaat de
temperatuur 6 graden naar beneden.
Kleur van ondergrond
De kleur en materiaal van de grond
bepaald hoeveel zonnestralen er
terug gekaatst worden vanaf de
grond, dit noem je het Albedo-effect.
Hoe hoger het albedo-effect hoe meer
zonnestralen worden teruggekaatst.
Cyclische variabelen
Dit zijn terugkerende variabelen zoals
dag en nacht en seizoenen.
Hoe ontstaat neerslag?
Wolken ontstaan alleen als warme lucht stijgt.
Stijgingsneerslag
Bij de evenaar verdampt het water uit een meer of
een zee. Doordat de warme vochtige lucht opstijgt
condenseert deze lucht en verandert het in een wolk
door de lage temperatuur boven in de lucht. De damp
verandert hierdoor in een regendruppel, hierdoor
gaat het regenen.
Frontale neerslag
Frontale neerslag ontstaat wanneer warme lucht en
koude lucht met elkaar botsen. Warme lucht weegt
minder dan koude lucht. Ook kan er in warme lucht meer
waterdamp zitten dan in koude lucht (want: verdamping
krijg je alleen als lucht warm wordt!). De warme lucht met
waterdamp wordt omhoog geduwd tegen de koude droge
lucht. De waterdamp gaat daardoor
condenseren en er ontstaan wolken.
Stuwingsneerslag
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper drewardon. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
