Samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 3 - Rund
- Vak
- Instelling
Beslaat alles over het rund (ook de rassen)
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
celineafroditidemunter
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
73HOOFDSTUK 3: RUND
HERKOMST EN GEBRUIK VAN HET RUND
▪ Gematigde gebieden (Bos taurus) en tropische gebieden (Bos indicus)
o Economisch de belangrijkste huisdieren
o Orde: Artiodactyla (eenhoevige) Suborde: Ruminantia (herkauwers)
o Stammen af van Bos primigenius: het wild oerrund (de oeros)
▪ Domesticatie in Indië, Klein-Azië en Egypte
▪ Vanuit Indië verspreiden → Bos primigenius (langhoornig) een aanzienlijke diversificatie door de
klimaten en beschikbare voedingsmiddelen
▪ Belangrijkste spreidingsbewegingen van runderen in het verleden
o Indië: uit langhoornige runderen de korthoornige runderen: Zebu’s (Bos indicus)
▪ Voorzien van thoraco-cervicale bulten
▪ Verspreiding via klein-Azië → Oostkust in Afrika
▪ Nu ook geïmporteerde Zebu’s in Zuid-Amerika en Golf van Mexico
o Egypte > Centraal-Afrika: Sanga’s (Langhoornige Hamilitische runderen, voorlopers van Ankole runderen (kalf
nog nodig om melk te laten schieten)
o Bos taurus brachyceros (korthoornige): over Noord-Afrika verplaatsen naar
▪ Enerzijds: W-Europa
▪ Anderzijds: Golf van Guinea langs West-Afrikaanse kust
o Zuidoost-Europa: Podolisch steppenvee, verspreid rondom Middellandse zeebekken door Romeinen
o Centraal-Europa: turf- en paalrunderen leefden rond Alpenmeren
▪ Uitbereiding rundveehouderij afhankelijk van verschillende factoren:
o Gebruiksdoel: trekkoe, heilige koe, vechtkoe (Zwitserland bekend om vechtende koeien, geen stieren)
o Vleesvee arbeidsextensief: je moet er bijna geen energie in stoppen
▪ In België is dit intensief: Belgische witblauw staat binnen en wordt bijgevoederd
o Melkveehouderij arbeidsintensief
o Dubbeldoelvee: melk- en vleesproductie: iets mis met melkkoe, kan nog geslacht worden
▪ Vlees-melk type → nadruk op vleesproductie
▪ Melk-vlees type → nadruk op melkproductie
▪ Productiecapaciteit per dier
o Verschilt tussen hoger en lager ontwikkelde landen
o Bepaalt het aantal aanwezige runderen: hoe hoger het door selectie opgedreven productiepeil, hoe relatief
minder dieren moet aangehouden worden om in de gebruiksbehoeften te voorzien (en omgekeerd)
o Hoger ontwikkelde landen: duidelijker polarisatie naar gespecialiseerde rassen met zeer hoge producties
▪ Gespecialiseerd melkvee met lage gespierdheid
▪ Gespecialiseerd vleesvee met extreme dikbillen + lage melkproductie
, 74
HET EXTERIEUR VAN HET RUND
▪ Identificatiesystemen
o Oormerken: nummer en andere praktische gegevens in centraal computerbestand: SANITEL systeem
(identificatiesysteem van België)
o Volledig signalement zelden opgesteld voor runderen
HET SIGNALEMENT (VOLGENS GRHOKAD)
GESLACHT
▪ Os groter dan stier (zeker bij vroege castratie zoals 2 jaar), redenen:
o Groeiplaten zullen minder snel toe gaan door afwezigheid testosteron
o Nadeel: bij castratie gaan sterkte van gewrichten afnemen
▪ Pink: eenjarig rund
▪ Vaars: geslachtsrijp rund (14-15 maanden) dat nog geen of 1 kalf heeft gehad
▪ Shot of munt: jong dier dat 1x gekalfd heeft en niet meer drachtig komt
▪ Koe: meerdere malen gekalfd (drachtduur ongeveer 285 dagen)
Voorbeeld Geslacht
Os
Stier
, 75
Pink
Vaars
Koe
RAS
▪ Meestal zuiver van ras
▪ Kan ook gekruist of rasloos zijn
HOOGTE
▪ Kleine maat → schofthoogte < 115 cm
▪ Grote maat → schofthoogte > 135 cm
OUDERDOM
▪ Gerlachse zoom: tandvleesrand verkleurt van blauw-paars naar roze
o Geboorte (bloedige bloedvatenzoom), na 7 dagen verdwenen
o Dag 1: blauw-paars
o Dag 2: donkerrood
o Dag 3: Rood
o Dag 4: donkerroze
o Dag 5: roze
, 76
▪ Terugtrekking van het tandvlees: tandvlees trekt gedurende 1e
maand terug
o Geboorte: gezwollen tandvlees bedekt snijtanden bijna
volledig
o Dag 9: terugtrekking begint bij Id1 en Id2
o Dag 12: Gedeeltelijk Id3 en volledig bij Id1
o Dag 15: Gedeeltelijk Id4
o Dag 17: Volledig Id2
o Dag 21: Volledig Id3
o Dag 36: Volledig Id4
o 1e maand: zoom van Schwartz (donkerrode band), zal Figuur 103: het stompje v/d navelstreng
later verdwijnen
▪ Stompje navelstreng: snel drogen na geboorte (navelontsteking voorkomen)
o Nat: tot dag 4
o Drogen: dag 4 – 3 weken
o Valt af, litteken geneest en vormt korst: 3 – 5 weken
▪ Klauwen en klauwringen
o Geboorte: foetaal zoolkussen (geen schade aan baarmoeder) weg
na 4dagen
o Klauwringen ontstaan door hoornweefsel dat naar onder opschuift
(groeit intensiever bij vleeskoeien omdat zij intensiever gevoed
worden)
o Leeftijd bepalen adhv afstand 2e klauwring (op 4-5wkn) en
kroonrand Figuur 104: 2de klauwring (zie oranje kader)
▪ Ringen op de hoornen bij vrouwelijke dieren: als ze niet onthoornd zijn!
o Ringen voelen aan onderste binnenzijde van de horens
▪ Leeftijd = aantal ringen + 1 voor melk, +2 voor laatrijpe vleesrassen
o Maar: bij voedseltekort: minder hoorn afgescheiden
o Maar: 1 jaar niet drachtig geweest: afstand tussen ringen verdubbelt (+ 1j)
AANLEG + GROEI VAN HOORNEN
▪ Enkel van toepassing op gehoornde rassen
▪ Leeftijdsbepaling
o Geboorte → haarwervel op plaats waar toekomstige hoorns zullen komen
o 15 dagen → haaruitval op de verdikte opperhuid
o 1 maand → hard beenmassa is voelbaar + is wat verschuifbaar
o 2 maanden → hoornuitsteeksels zijn 1 cm lang + dikwijls nog beweegbaar
o 5-6 maanden → horentjes zijn 4-6 cm lang
TANDEN
▪ Geen boventanden
▪ Geen haaktanden
▪ Snijtanden volledig bedekt met glazuur: geen kroonholte
o Wel witte kroon (licht gewelf), gele hals een wortel met ronde doorsnede
▪ Tanden zitten zeer diep: tot tegen de jukbeenderen
▪ Diastema: plaats om tong naar buiten te trekken
▪ Tandformules
o Melkgebit (totaal: 20 tanden)
▪ Enkel 3 premolaren in de bovenste kaakhelft
▪ Enkel 4 snijtanden in de onderste kaakhelft + 3 premolaren
o Volwassen gebit (totaal: 32 tanden)
▪ 3 premolaren + 3 molaren in de bovenste kaakhelft
▪ 4 snijtanden + 3 premolaren + 3 molaren in de onderste kaakhelft
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper celineafroditidemunter. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72841 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen