Deze samenvatting geeft een duidelijk overzicht van alle stof over de politieke veranderingen in het bindingsvraagstuk. Alle kernbegrippen staan met hun omschrijving overzichtelijk ingedeeld, zodat je deze erbij leert.
Daarnaast staan er enkele voorbeelden in zodat je het beter kunt onthouden!
Maatschappijwetenschappen hoofdstuk 7
Politieke veranderingen in het bindingsvraagstuk
Paragraaf 1 – Casus: hoog water
Doorlezen is genoeg!
Paragraaf 2 – Analyse: macht en politieke institiuties
Om freeriders te voorkomen krijgt een actor macht1. Hierdoor kan hij anderen
ertoe verplichten mee te werken, omdat er anders sancties volgen. Macht heeft
twee kanten:
- Een actor met macht heeft de mogelijkheid om hulpbronnen in te zetten
om zijn doel te bereiken;
- Iemand met macht kan een andere actor beperken in zijn mogelijkheden
of hem juist meer mogelijkheden geven.
Hulp- of machtsbronnen zijn er in verschillende soorten:
- Affectieve machtsbronnen: invloed op basis van gevoel of emoties.
(Een kind dat zijn ouders probeert over te halen via emoties)
- Cognitieve machtsbronnen: invloed op basis van kennis.
(Naar experts wordt eerder geluisterd dan naar mensen er geen verstand
van hebben)
- Economische machtsbronnen: invloed op basis van geld of het bezit van
schaarse goederen. (Een baas laat zijn werknemer meer werken voor een
hoger loon)
- Politieke machtsbronnen: invloed van de overheid of politieke
machtsdragers.
(Mensen worden gedwongen zich aan de regels te houden leerplicht)
Bij macht wordt er onderscheid gemaakt tussen formele en informele macht:
- Formele macht: macht die is vastgelegd in regels of wetten
- Informele macht: macht die niet officieel is vastgelegd
Om te voorkomen dat mensen niet alleen voor hun eigenbelang kiezen maar
voor ieders belang, wordt er een regel/norm ingesteld. Dit noemen we een
institutie en dat is een regel over hoe mensen zich gedragen in de
samenleving. Als zo’n norm te maken heeft met het uitoefenen van macht noem
je zo’n organisatie/instelling een politieke institutie2 (heemraadschap die de
boeren hadden voor het bouwen en onderhouden van de dijken). Instituties
verwijzen vaak naar een waarde (saamhorigheid bij de heemraadschappen).
In Nederland zijn er regels over de verkiezingen, het gedrag in de tweede kamer
en van ministers. Dit soort regels horen bij de politieke institutie parlementaire
democratie. (Net als rechtsstaat en het koningshuis). Deze instituties hebben te
1
Macht: het vermogen om hulpbronnen in te zetten om bepaalde doelstellingen te
bereiken en de handelingsmogelijkheden van anderen te beperken of te vergroten.
2
Politieke institutie: complex van min of meer geformaliseerde regels die het gedrag
van mensen en hun onderlinge relaties rond politieke machtsuitoefening en politieke
besluitvorming reguleren.
, maken met de ‘overheid’. Deze politieke institutie heeft het hoogste gezag in
een land.
Een instelling is een concrete organisatie van de institutie overheid.
(Overheidsinstellingen). Naar een instelling kun je een brief/mail sturen en naar
een institutie kan dat niet.
Paragraaf 3 – Paradigma’s over macht
Over macht en de betekenis ervan bestaan er verschillende opvattingen, vanuit
vier paradigma’s bekijken we dit kernconcept.
Functionalisme-paradigma (structuur + consensus)
Macht speelt een rol bij relaties tussen actoren. Soms is het manifest (duidelijk)
en soms latent (verborgen). Het zit dus in de structuur van de samenleving dat
macht een rol speelt. Macht is een gegeven/verschijnsel en dat is functioneel en
positief voor de samenleving. Het draagt bij een de ‘consensus’ van de
samenleving waardoor deze kan blijven voortbestaan. (Montesquieu: Trias
Politica scheiding der machten wetgevende, uitvoerende en een rechterlijke
macht)
Conflict-paradigma (structuur + conflict)
De strijd tussen machthebbers en minder machtigen staat in dit paradigma
centraal. Waarbij de vraag: ‘Welke actoren trekken in de samenleving aan de
touwtjes?’ interessant is. (Marx: het verschil in macht is als
een belangrijke verklaring voor het klassenconflict tussen de bezittende en de
bezitloze klasse)
Sociaalconstructivisme-paradigma (actor + consensus)
betekenisverlening aan macht en machtsverhoudingen is de kern van deze
theorie. ‘Vinden actoren anderen machtig en respecteren ze dat of is er alleen
sprake van macht?’ Bij individuen speken macht en aanzien vaak een duidelijke
rol en daarbij gaat het er vooral om hoe mensen een situatie interpreteren.
(William Thomas: je gaat je gedragen naar wat je denkt dat waar is als je
denkt dat iemand zijn vermogen om hulpbronnen in te zetten zal gebruiken om
jou te beperken in je handelingsmogelijkheden, zul je je daar waarschijnlijk naar
gedragen). Binnen dit paradigma kijken onderzoekers met een meer
politicologische benadering naar de argumenten. Deze argumenten zijn vaak
gebaseerd op ideologieën: ideeën over ideale samenleving.
Rationele-actor-paradigma (actor + conflict)
(Thomas Hobbes: mensen zijn rationeel denkende wezens). Mensen strijden met
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauravisser4. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
