Samenvatting
Samenvatting Biologie "DNA"
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Dit is een samenvatting over alle leerstof van het hoofdstuk "DNA". De informatie in deze samenvatting komt uit het boek "biologie voor jou"
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
1 Biologie module 8BIOLOGIE
DNA
Paragraaf 1
Het DNA bepaald de functie van een cel en levert de instructies waarmee ribosomen in de cel
verschillende soorten eiwitten (proteïnen) kunnen synthetiseren.
- De bouw van een eiwit bepaald de eigenschappen en functies van het eiwit
Genoom= het geheel aan erfelijke informatie in een cel van een organisme.
- Alle cellen van een organisme hebben hetzelfde genoom
- Bij eukaryoten (schimmels, planten en dieren): al het kernDNA (in chromosomen van
celkern), mtDNA (DNA in mitochondriën) en de choroplasten vormen samen het genoom
- Bij Prokaryoten (bijv. bacteriën): al het DNA dat los in het cytoplasma van de cel voorkomt
vormen het genoom. Prokaryoten hebben een circulair DNA-molecuul en sommige
prokaryoten bezitten plasmiden= korte stukjes circulair DNA
De bouw van DNA
Een DNA-molecuul is een nucleïnezuur
DNA bestaat uit twee ketens van aan elkaar gekoppelde nucleotiden
- Een nucleotide is opgebouwd uit de monosacharide desoxyribose,
een fosfaatgroep en stikstofbase.
Die stikstofbasen in DNA-moleculen zijn: adenine (A), thymine
(T), cytosine (C) en guanine (G)
Desoxyribose heeft 5 C-atomen.
De fosfaatgroep zit gebonden aan het 5e C-atoom
De stikstofbase zit aan het 1e C-atoom
Bij het aan elkaar koppelen van nucleotiden (polymerisatie) gaat het
3e C-atoom een binding aan met de fosfaatgroep van de volgende
nucleotide
Beide uiteinden van dit enkelstrengs DNA-molecuul zijn verschillende.
- Aan het ene uiteinde bevindt zich een fosfaatgroep = 5’-uiteinde
- Aan het andere uiteinde bevindt zich een OH-groep die aan het 3e C-
atoom
vastzit = 3’-uiteinde
Het DNA wordt afgelezen en gekopieerd in de richting van het 3’-
uiteinde
naar het 5’-uiteinde
Door basenparing kunnen twee DNA-nucleotidenketens met elkaar verbinden
waarbij elke stikstofbase zijn vaste bindingspartner heeft.
- A met T (adenine met thymine)
- G met C (guanine met cytosine)
,2 Biologie module 8
De basenparing komt tot stand door waterstofbruggen
In een dubbelstrengs DNA-molecuul hebben de ketens een helixstructuur.
De ketens lopen in tegengestelde richting:
- De ene keten van 3’ naar 5’
- De andere keten van 5’ naar 3’
Bij eukaryoten is het DNA in de celkern verdeeld over verschillende
chromosomen. Elk chromosoom bestaat uit een enkel, zeer lang dubbelstrengs
DNA- molecuul.
- Soms is zo’n DNA-molecuul wel een paar centimeter lang, dit past
allemaal in de celkern doordat het een compacte vorm heeft.
Histonen= zijn eiwitten waar DNA omheen is gewikkeld.
- een aantal histonen vormt samen met het eromheen gewikkeld DNA een nucleosoom
Het DNA tussen twee opeenvolgende nucleosomen noem je koppelings-DNA
Sequentie= de volgorde waarin nucleotiden in een DNA-molecuul zijn gerangschikt.
- Doordat in de DNA-sequentie variaties voorkomen, zullen ribosomen verschillende soorten
eiwitten synthetiseren.
Coderend DNA= een deel van een DNA-molecuul (een gen) dat de code (DNA-sequentie) bevat
waarmee ribosomen één of meer eiwitten kunnen synthetiseren
Niet coderend DNA= grote delen van het DNA coderen niet voor eiwitten. Een deel daarvan:
- Codeert voor andere moleculen die een regulerende functie hebben bij de synthese van
eiwitten.
- Bestaat uit repetitief DNA: herhalingen van korte nucleotidesequenties.
- Bestaat uit genen die hun functie hebben verloren.
Paragraaf 2
Het kopiëren van het DNA (DNA-replicatie) vindt plaats tijdens de S-fase van de celcyclus.
De bindingen tussen de fosfaatgroepen bevatten veel chemische energie. Door twee fosfaatgroepen
af te splitsen, komt energie vrij.
DNA-replicatie begint bij een replicatiestartpunt.
In twee richtingen wordt door het enzym helicase
waterstofbruggen tussen de basenparen verbroken.
De helixstructuur verdwijnt en de twee strengen van het molecuul gaan uit elkaar
Hierdoor ontstaat een replicatiebel
, 3 Biologie module 8
Op de plaats waar de basenparing is verbroken, binden speciale eiwitten aan de strengen waardoor
er niet gelijk weer waterstofbruggen worden gevormd.
De replicatie begint met een primer: een kort stukje van het nucleïnezuur RNA dat
complementair is aan een deel van de DNA-sequentie en wordt gesynthetiseerd door het
enzym primase
-DNA-polymerase kan alleen nucleotiden vastplakken aan het 3’-uiteinde van een al
bestaande streng
Vanaf een primer kan het enzym DNA-polymerase: langs een enkelstrengs DNA-keten
schuiven en vrije nucleotiden (dATP, dTTP, dGTP, dCTP) uit het kernplasma met
waterstofbruggen aan het 3’-uiteinde van een al ingebouwde nucleotide binden
Zo ontstaan twee dubbelstrengs DNA-moleculen die elk uit een oude en nieuwe keten
bestaan.
Aan elke originele nucleotideketen ontstaat een nieuwe complementaire nucleotideketen.
DNA-replicatie vindt langs beide ketens plaats in de richting van het 3’-uiteinde naar het 5’-uiteinde
= de afleesrichting
Langs de leidende streng volgt DNA-polymerase het uiteenwijken van de ketens.
Langs de volgende streng vindt replicatie in de omgekeerde richting plaats. DNA-polymerase
kan steeds maar korte stukjes DNA synthetiseren vanaf een primer. Hierbij ontstaan korte
Okazaki-fragmenten die door DNA-ligase weer aan elkaar worden geplakt hierdoor wordt
de volgende streng gevormd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ymkjealtenburg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53068 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen