Algemene Rechtswetenschap 1 – Inleiding in het Nederlandse Recht
Hoofdstuk 1- inleiding
Een mens leeft in contact met medemensen deelname aan samenlevingsverbanden met een
mogelijkheid tot conflict behoefte aan mechanismen die conflict voorkomen + reguleren.
Het recht:
- Een mechanisme om conflict te voorkomen + reguleren.
- Tracht vrede in de samenleving te bewaren door belangen te beschermen.
- Reguleert tegenstrijdige belangen d.m.v. rechtsregels.
- Bestaat grotendeels uit een verzameling van regels die betrekking hebben op het handelen van
mensen en op de organisatie van de samenleving.
Functies van het recht:
1. Het ordenen van het menselijk gedrag door het stellen van regels.
2. Het beslechten van geschillen (regels moeten gehandhaafd worden, conflicten daarover
worden aan een rechter voorgelegd).
Rechtsregels:
- Doel: ordenen + uniformeren van menselijke gedragingen d.m.v. vaststellen van voorschriften
in bevoegdheden en verplichtingen (vaak gebod / verbod).
- Inhoud van rechtsregels vloeit voort uit:
o Algemeen aanvaarde opvattingen over goed en kwaad;
o Behoefte aan een doelmatige ordening van de maatschappij;
- Vaak moeten rechtsregels gerechtigheid bevorderen en doelmatigheid aanbrengen:
o In geval van diefstal staat gerechtigheid voorop;
o In geval van “verkeer van rechts heeft voorrang” staat doelmatigheid voorop;
(maar ook gerechtigheid naleving van de regel minder schade en letsel)
Hoofdstuk 1 - de rechtsbronnen
Recht het geheel van geldende rechtsregels.
Het recht is “positief recht”, d.w.z. objectief recht. Het positieve recht bestaat uit de optelsom van
alle rechtsregels die hier op dit moment gelden. Hierbij horen niet:
- Voorschriften die uit de moraal / godsdienst voortvloeien (want deze zijn vrijwel nooit
rechtstreeks vastgelegd in rechtsregels);
- Rechtsregels die nog niet zijn ingevoerd;
- Rechtsregels die zijn afgeschaft;
Natuurrecht het recht dat voor iedereen geldt ongeacht plaats en tijd omdat het door de ‘natuur’
gegeven is.
- Universele waarden en normen die zijn voortgekomen uit de natuur zonder dat de mens
daaraan te pas gekomen is;
- Normen, waarden en beginselen uit het natuurrecht zijn vastgelegd in wetgeving, waardoor zij
deels uitmaken van het positieve recht tegenwoordig heeft het natuurrecht geen rol van
betekenis meer (want het is opgenomen in het positieve recht).
, Subjectief recht de bevoegdheid die iemand in een concreet geval aan een regel van objectief
recht ontleent.
- Bijv.: elke individuele meerderjarige Nederlander ontleent aan art. 4 Grondwet de
bevoegdheid om zijn stem uit te brengen. Het recht om te stemmen is een subjectief recht
ontleend aan het objectieve recht in art. 4 Grondwet, dat iedere Nederlander kiesgerechtigd is.
- Bijv.: art. 26 Burgerlijk Wetboek: de koper is verplicht de prijs te betalen.
Als Jan zijn auto aan Pieter verkoopt, moet Pieter de koopprijs aan Jan betalen. Jan heeft recht
op betaling van de koopprijs door Pieter. Dit is een subjectief recht op betaling, gebaseerd op
het objectieve recht (art.26 BW)
Een recht (2e betekenis) een aan het objectieve recht ontleende, individuele bevoegdheid.
De twee betekenissen zijn:
1. Algemene regel(s)
2. Individuele bevoegdheid
Rechtsbronnen bronnen waaruit het geldend recht voortvloeit. Het gaat om de vorm waarin
rechtsregels zich voordoen, niet om de inhoud:
1. De wet elke algemeen geldende geschreven rechtsregel die afkomstig is van een tot
wetgeving bevoegd overheidsorgaan;
2. De jurisprudentie (de rechtspraak) een rechter legt een onduidelijk regel uit door het
maken van een nadere regel / nieuwe regel. Als andere rechters deze regel in latere geschillen
ook toepassen, is er sprake van jurisprudentie (rechtersrecht).
3. De gewoonte in veel sectoren heersen gewoontes die niet in de wet zijn vastgelegd, maar
wel als bindende rechtsregels worden beschouwd.
4. Verdragen en sommige besluiten van volkenrechtelijke organisaties hebben in ons
recht dezelfde werking als gewone wetten.
Hoofdstuk 1 – nationaal en internationaal recht
Soevereiniteit elk land bepaalt de omvang en inhoud van zijn nationale rechtsstelsel. Ieder land
mag in zijn wetgeving regelen wat het nodig vindt en bepalen welke bevoegdheden het bestuur en de
rechterlijke macht hebben. Geldt zowel naar buiten als naar binnen:
- Soevereine staten oefenen hun overheidsmacht uit zonder inmenging van andere staten
(buiten);
- De overheid heeft in elk land de exclusieve bevoegdheid tot wetgeving, bestuur en
rechtspraak (binnen);
Nationaal recht heeft alleen binnen een nationale staat rechtskracht. Bevat ook regels van
internationale oorsprong.
Nederlands recht in Nederland, Braziliaans recht in Brazilië, enzovoort.
Het recht van internationale oorsprong / internationaal recht verdragen.
Relaties tussen staten worden beheerst door normen die zijn ontstaan of d.m.v. verdragen vastgelegd.
Volkenrecht Het deel van het internationaal recht dat rechtsregels bevat over het verkeer tussen
staten onderling en het verkeer tussen staten en volkenrechtelijke organisaties. Bestaat uit:
1. Verdragen
2. Besluiten van volkenrechtelijke organisaties (VN, Internationaal Gerechtshof, etc.)
3. Regels van gewoonterecht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rbrouwer12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
