Hierbij een duidelijke samenvatting van alle (belangrijke) examenstof van het examenonderwerp 'Steden en burgers in de Lage Landen'. Hierin wordt onder andere de Hanze, Guldensporenslag, Reformatie, VOC en het rampjaar besproken.
Hoofdstuk 2 | Steden en burgers in de Lage Landen
Samenvatti ng
Paragraaf 1
Vanaf het jaar 1000 veranderde er in Europa veel:
- Bevolkingsgroei
o Het klimaat verbeterde -> vernieuwingen in de landbouw (ontginning,
droogleggen en betere landbouwwerktuigen) -> productie van de landbouw
neemt toe en werd beter -> bevolkingsgroei
- Groei (internationale) handel
o Hogere productie landbouw -> landbouwoverschotten + ontdekking van het
koggeschip (waar meer in vervoerd kon worden) -> groei (internationale)
handel (steden onderhielden nauwe handelscontacten met elkaar voor lokale
handel en er werden grondstoffen van ver weg aangevoerd voor
internationale handel)
- Toename nijverheid
o Groei van de bevolking zorgde ervoor dat meer bakkers ect. nodig waren
o Grondstoffen werden aangeleverd voor textielnijverheid en de bouw
- Monetaire economie van grotere omvang
o Door internationale handel het beroep ‘geldwisselaar’ nodig en wisselbrieven
(= stond het bedrag op wat je bij de bank in een andere stad mocht krijgen)
De Nederlanden in de tijd van Steden en Staten
Oorzaken van de verstedelijking in de Lage Landen:
1. Gunstigere geografische omstandigheden
o Rivieren met havens verbonden met heel Europa (handel)
2. Meer bescherming van landheren, hoge edelen en geestelijken en stadsbesturen
o Bescherming en helpen van buitenlandse handel = gunstig voor welvaart ->
hulp van de edelen zorgde ervoor dat het verder kon bloeien
3. Meer samenwerking tussen de steden
o De Hanze (= Noord-Europees handelsnetwerk)
Stedelingen bevechten en kopen zelfbestuur
- Steden waren van de (leen)heer -> besloot alles + allerlei verplichtingen voor de
stedelingen
- Steden werden steeds rijker en dus machtiger en wilden van deze verplichtingen af
Steden vragen om stadsrechten:
o Géén verplichtingen meer tegenover de grootgrondbezitter
o Zelf hun bestuur en rechtspraak regelen
o Zelf bepalen wie poorter (stadsburger) is en wie niet
o -> Belasting betalen aan de heer en heer kreeg erkenning
, - Niet alle landsheren willen dit -> meesten in de lage landen vonden het prima: want
ze kregen erkenning, belasting én militaire hulp in nood
- Stadsrechten kunnen verschillen per stad
- Sommige steden werden zelfs zo machtig dat ze zich tegen de landsheer gingen
verzetten (Guldensporenslag)
De toestroom van poorters
Elke stad was het centrum van een verzorgingsgebied: bewoners van zo’n gebied waren met
elkaar…
- economisch verbonden: platteland levert voedsel + grondstoffen -> stad zet
producten af in de omgeving
- politiek verbonden: verbondenheid omdat zij behoren tot het grondgebied van de
landsheer.
Steden onderling ook verbonden:
Jaarmarkten, op elkaar afgestemd qua locatie en data
Door hoog sterftecijfer, meer poorters nodig: migratiestroom van platteland (aantrekkelijk,
want de stad bood werk, bescherming en scholing) -> naar kleine steden (opleiding +
ervaring) -> naar grote steden
Paragraaf 2
Atrecht is een stad helemaal in het zuiden van de Lage Landen
- Centrale plaats in de lakennijverheid -> vond als eerste aansluiting met
handelsplaatsen in Frankrijk en Italië
- Gunstige ligging vlakbij de bloeiende jaarmarkten in Noord-Frankrijk
- Door de lakenindustrie ontstaan veel rijke kooplieden. Zij versterkten hun positie
door zich te organiseren in koopliedengilden + door leningen te verstrekken aan
graven en stadsbesturen
- Atrecht wordt overvleugeld door Hanzestad Brugge (door hun gunstige locatie aan de
Noordzee en zuidelijkste Handelsstad)
Patriciërs en adel OF Het Gemeen
Patriciërs = burgers die in de steden de macht in handen hadden (rijke kooplieden, adel ect.)
Het gemeen = de rest van de stedelijke bevolking, aangevoerd door ambachtslieden
Spanning tussen de twee groepen:
- Alleen patriciërs (10% bevolking) in het bestuur -> ambachtslieden waren daar fel
tegen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper cocowolters. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
