In dit document vindt je een samenvatting van de hoofdstukken 2, 4 en 7 uit het Bajesboek. ISBN: 7029.
Hoofdstuk 2: Het Nederlandse gevangenisstelsel;
Hoofdstuk 4: Regime en programma's
Hoofdstuk 7: Arbeid en beloning.
Hoofdstuk 2 : Het Nederlandse gevangenisstelsel
Dienst Justitiële Inrichtingen
Het ministerie van Justitie en Veiligheid beschikt over een groot aantal PI’en.
Al deze inrichtingen worden beheerd door de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), die een onderdeel is van het zojuist genoemde
ministerie. De minister voor Rechtsbescherming is verantwoordelijk voor het functioneren van DJI. De minister voor
Rechtsbescherming valt onder het ministerie van Justitie en Veiligheid.
DJI is onderverdeeld in 3 divisies:
1. De divisie Forensische zorg/ Justitiële Jeugdinrichtingen;
Verantwoordelijk voor de tenuitvoerlegging van de terbeschikkingstelling, de jeugddetentie en de maatregel van
plaatsing in een inrichting voor jeugdigen (PIJ-maatregel – jeugd TBS).
2. De divisie Gevangeniswezen/ Vreemdelingenbewaring;
Belast met het beheer van de penitentiaire inrichtingen en detentiecentra voor uitzetbare vreemdelingen.
3. De divisie Individuele zaken;
Verantwoordelijk voor de selectie en plaatsing van gedetineerden. Beslist over vrijheden van gedetineerden (zoals
verloven) in het kader van re-integratie en behandeling. Tevens verantwoordelijk voor de overdracht van
strafvonnissen van en naar het buitenland.
Diensten DJI
Dienst Vervoer en Dienst Ondersteuning (DV&O); zorgt voor het vervoer van gedetineerden en hun bezittingen.
Dienst Geestelijke Verzorging (DGV); is verantwoordelijk voor de geestelijke verzorging van gedetineerden.
Het gevangeniswezen; de organisatie, de inrichtingen en de gedetineerden
Gevangeniswezen 24 penitentiaire inrichtingen (c.q. vestigingen). Een PI kan uit meerdere locaties bestaan (PI Rotterdam 2
locaties De Schie en Hoogvliet).
Er zijn drie inrichtingen met afdelingen met vrouwen PI Zuid-Oost (Ter Peel) (met moeder en kind-huis), PI Utrecht
(Nieuwersluis) en PI Zwolle.
De PI-en worden geleid door vestigingsdirecteuren, de locaties door locatiedirecteuren.
Elke locatie heeft meerdere units (afdelingen), elk met een eigen unitdirecteur – ook wel plaatsvervangend vestigingsdirecteur
genoemd.
De soorten penitentiaire inrichtingen en voor wie ze bestemd zijn
Het gevangeniswezen kent volgens art. 9 Pbw drie soorten PI-en: huizen van bewaring, gevangenissen en inrichtingen voor
stelselmatige daders. verschillen van mate van beveiliging en geldende regime.
Beveiliging varieert van; beperkt beveiligd, normaal beveiligd, uitgebreid beveiligd tot extra beveiligd art. 13 Pbw.
Meest voorkomend is normaal beveiligd. Als er geen contra-indicaties (aanwijzingen voor het tegendeel) zijn, worden
gedetineerden in een normaal beveiligde inrichting geplaatst.
De plaatsing is afhankelijk van het risicoprofiel, dat voor elke gedetineerde wordt vastgesteld door de selectiefunctionaris ten
behoeve van diens (eerste) plaatsing. Een risicoprofiel is; een beschrijving van het vlucht- en maatschappelijke risico dat een
gedetineerde in ogen van Justitie oplevert.
Regimes
Volgens art. 19-22 Pbw zijn er 2 soorten regimes; een gemeenschapsregime en een individueel regime, dat individueel wordt
vastgesteld.
Volgens art. 20 Pbw; worden gedetineerden die in een gemeenschapsregime zijn geplaatst, zo veel mogelijk in de gelegenheid
gesteld met andere gedetineerden aan activiteiten deel te nemen.
In art. 22 Pwb is bepaald dat de mate waarin een gedetineerde in de gelegenheid wordt gesteld aan activiteiten dele te nemen
‘mede’ afhankelijk is van de mate waarin is gebleken van goed (gewenst) gedrag.
Zie ook memorie van toelichting in het boek.
In een individueel regime bepaalt de directeur de mate waarin de gedetineerde die daaraan wordt onderworpen, in staat wordt
gesteld individueel of samen met andere aan activiteiten deel te nemen.
De artikelen 77a en 77b Pbw maken het mogelijk dat bij algemene maatregel van bestuur bij wijze van experiment maximaal
twee jaar wordt afgeweken van de art. 8 t/m 10 Pbw, die betrekking hebben op de bestemming van PI-en en afdelingen
daarvan. Hierdoor is het mogelijk te experimenteren met gezamenlijk verblijf van verschillende groepen op een afdeling of
gedetineerden samen te laten deelnemen aan bepaalde activiteiten.
Huizen van bewaring
Art. 9 lid 2 Pbw geeft aan welke personen in een huis van bewaring kunnen worden geplaatst. zie het artikel in het wetboek.
Onder a: Personen in voorlopige hechtenis; personen tegen wie een bevel tot voorlopige hechtenis is gegeven en die in
afwachting zijn van hun berechting ‘in eerste aanleg.
– Men spreekt van voorlopige ofwel ‘preventieve’ hechtenis wanneer de RC de bewaring (maximaal 14 dagen) heeft bevolen of
wanneer de RB de gevangenneming of de gevangenhouding (ofwel in één keer 90 dagen of 30 dagen, tweemaal het eenzelfde
termijn verlengbaar) van de verdachte heeft bevolen.
Onder b: Gemaatregelden die zich in voorlopige hechtenis bevinden.
– Personen die bij berechting in eerste aanleg alleen een terbeschikkingstelling (TBS) met bevel verpleging of een ISD-
maatregel opgelegd hebben gekregen en zich daarna nog in voorlopige hechtenis bevinden, worden, als zij in hoger beroep
1
, gaan, niet naar de gevangenis doorgeplaatst maar blijven in een huis van bewaring tot de einduitspraak, tenzij hun voorlopige
hechtenis eerder wordt opgeheven.
Onder c: Veroordeelden die wachten op plaatsing in gevangenis of in een penitentiair programma
– Onherroepelijk veroordeelden die zich op het moment van de veroordeling nog in een huis van bewaring bevonden, blijven
daar tot er een plek is voor hen is gevonden in een gevangenis of in een penitentiair programma als zij daar op dat moment al
voor in aanmerking komen. Het gaat hier om personen die niet in beroep zijn gegaan tegen een veroordeling in eerste aanleg.
Onder d: Personen die in vreemdelingenbewaring zijn gesteld.
– Deze personen zijn niet gedetineerd omdat zij worden verdacht van het plegen van strafbare feiten. Toch zijn zij onderworpen
aan hetzelfde beperkte regime dat geldt voor verdachten. Het komt overigens regelmatig voor dat iemand eerst als verdachte in
voorlopige hechtenis zit en aansluitend (in afwachting van uitzetting) in vreemdelingenbewaring wordt gesteld.
Vreemdelingenbewaring wordt overigens bij voorkeur ten uitvoer gelegd in speciale detentiecentra voor vreemdelingen: het
Detentiecentrum Schiphol (DCS-onderdeel van het Justitieel Complex Schiphol), het Detentiecentrum Rotterdam of het
Detentiecentrum Zeist.
Onder e: Personen die worden gegijzeld
– Gijzeling van strafrechtelijk veroordeelden kan worden bevolen om betaling van een aan de staat verschuldigd geldbedrag af
te dwingen. Strafrechtelijke gijzeling kan in de volgende gevallen worden toegepast:
Indien volledig verhaal niet mogelijk blijkt bij een in een strafbeschikking opgelegde geldboete.
De (kanton)rechter bepaalt de duur van de gijzeling, die ten minste één dag beloopt en – als het gaat om meer
strafbare feiten/geldboetes – ten hoogste een week per strafbaar feit (art. 6:6:25 lid 4 WvSv).
Indien volledig verhaal niet mogelijk blijkt van de maatregel inhoudend betaling van een geldbedrag aan de
staat ter ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel (art. 36e WvSr)
De rechter bepaalt bij de oplegging van de maatregel de duur van de gijzeling. Bij het bepalen van de duur wordt voor
elke volle €25 van het opgelegde bedrag niet meer dan één dag gerekend. De duur beloopt ten hoogste 3 jaar. Het
OM beslist over de toepassing van gijzeling (art. 6:4:20 lid 1 WvSv). De gijzeling eindigt zodra de veroordeelde
alsnog het verschuldigde bedrag volledig voldoet. Het uitzitten van een gijzeling heft de betalingsverplichting niet op!
Indien volledig verhaal niet mogelijk blijkt van de maatregel inhoudend betaling van een geldbedrag aan de
staat ten behoeve van het slachtoffer of diens nabestaanden (art. 36f WvSr).
De rechter bepaalt bij de oplegging van deze maatregel in zijn vonnis de duur van de gijzeling. Bij het bepalen van de
duur wordt voor elke volle €25 van het opgelegde bedrag niet meer dan één dag gerekend. De duur beloopt ten
hoogste één jaar. Het OM beslist over toepassing van gijzeling (art. 6:4:20 lid 1 WvSv). De gijzeling eindigt zodra de
veroordeelde alsnog het verschuldigde bedrag volledig voldoet. . Het uitzitten van een gijzeling heft de
betalingsverplichting niet op!
Onder f: Tbs-passanten, veroordeelden die wachten op plaatsing in een Tbs-kliniek
– Personen die tot terbeschikkingstelling met dwangverpleging zijn veroordeeld en zich in een huis van bewaring bevinden als
de termijn van verpleging aanvangt, moeten daar wachten op plaatsing in een tbs-inrichting (forensisch psychiatrisch centrum
FPC). Zij worden tbs-passanten genoemd.
De Nationale Ombudsman heeft in een aantal zeer kritische rapporten geoordeeld dat gijzeling alleen mag worden toegepast bij
betalingsonwil en dus niet bij betalingsonmacht. Dit geldt ook voor veroordeelden die deze maatregel opgelegd kregen en
vanaf het begin een betalingsregeling nakwamen met inachtneming van hun inkomen en de beslagvrije voet.
Gijzeling kan volgens art. 10 lid 2 Pbw eventueel ook in een gevangenis ten uitvoer worden gelegd, bijvoorbeeld aansluitend
op een ondergane gevangenisstraf.
Onder g: ISD-passanten
– Personen aan wie de maatregel is opgelegd tot plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders (ISD) kunnen in een huis
van bewaring worden gedetineerd als opname in de voor hen bestemde plaats niet mogelijk is. Hierbij moet worden gedacht
aan ISD-veroordeelden die recidiveren in de laatste fase van de tenuitvoerlegging van deze maatregel (die in de vrije
maatschappij plaatsvindt) of die gedurende de voorwaardelijke niet-tenuitvoerlegging van deze maatregel (art. 38p WvSr) de
voorwaarden overtreden en daarom weer terug moeten naar een ISD-inrichting. Zij worden zo lang ‘passant’ in een huis van
bewaring geplaatst.
Onder h: Restcategorie
Er zijn tal van andere redenen om personen in een huis van bewaring te plaatsen. Dat zijn alle andere aan wie krachtens
rechtelijke uitspraak of beschikking of door openbaar gezag rechtens hun vrijheid is ontnomen, voor zover geen andere plaats
voor hen is bestemd of voor zolang opname in de voor hen bestemde plaats niet mogelijk is.
Zo kan een gefailleerde wegens het niet nakomen van verplichtingen die in de wet hem in verband met zijn faillissement oplegt
of wegens gegronde vrees voor niet-nakoming daarvan voor de rechtbank in een huis van bewaring in ‘verzekerde bezwaring’
worden gesteld (art. 87 Faillisementswet). Ook bewaring en gevangenhouding in het kader van de Wet wederzijdse erkenning
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper DanaR. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
