Samenvatting
Samenvatting Constitutioneel Recht Rechtsgeleerdheid
- Instelling
- Universiteit Van Amsterdam (UvA)
Samenvatting Constitutioneel Recht Rechtsgeleerdheid
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 54 pagina's
Voorbeeld 4 van de 54 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Constitutioneel recht - RechtsgeleerdheidWeek 1:
Staat:
1. Effectief gezag
- Bij wie ligt ultiem gezag, of dient dit te liggen
2. Over burgers
3. Binnen een bepaald territorium
Vragen die voorheen binnen de staat speelden, spelen nu ook daarbuiten…
Wat voorheen buiten de staat speelde, speelt nu ook daarbinnen
Vervlechting brengt normen (en feiten) van ‘buiten’ naar ‘binnen’ en andersom
Wat betekent deze nieuwe situatie voor het recht?
- Nationaal recht bestaat zeker en is vooralsnog het belangrijkste, maar het staat
onder sterke internationale en transnationale invloed
- Nationaal recht moeten we bestuderen in internationale, regionale, en transnationale
context (internationaal publiekrecht, verdragsrecht, Europees recht, en
rechtsvergelijking is onmisbaar geworden om te kunnen begrijpen wat er aan de hand is
om te kunnen bedenken hoe juridische problemen kunnen worden opgelost)
-
Homogeniteit: “De gemeenschap waarover gezag wordt uitgeoefend, heeft een gemeenschappelijke
cultuur en is een rechtsgemeenschap.” Belinfante
Nederland bestaat uit 4 landen: Nederland, Curaçao, Aruba en St. Maarten
Koninkrijk heeft federale trekken: ‘koninkrijksaangelegenheden’ en ‘autonome’ aangelegenheden.
Soevereiniteit heeft verschillende betekenissen tegenkomen:
- Dat in de internationale context staten soevereine staten zijn en zij elkaar
soevereiniteit moeten eerbiedigen
- Soms wordt bedoeld de kwestie welke instantie binnen de staat het hoogste
gezag uitoefent
- Soms wordt met soevereiniteit bedoeld hoe in politiek-filosofische zin de staat
legitiem gezag kan uitoefenen
Voor nu omschrijf ik soevereiniteit als “gezagsuitoefening met voorrang boven andere organisaties
(die gezag uitoefenen of kunnen uitoefenen)”. Dan zitten we dicht bij een historische omschrijving
van soevereiniteit als ‘hoogste gezag’. Soevereiniteit heeft een ‘intern’ aspect en een ‘extern
aspect’: met het interne aspect wordt het hoogste gezag binnen de staat. Over het ‘interne aspect’
gaat de volgende vraag.
Andere kenmerkende elementen van de Staat
• Publieke gezagsuitoefening is in beginsel eenzijdig
• Staat claimt het geweldsmonopolie
• In de EU: de staat is een legitieme democratische rechtsstaat
,Democratie:
- Regering door het volk
➢ Rechtstreekse democratie
- Regering namens het volk
➢ Vertegenwoordigende democratie
- Verkiezingen en andere volksstemmingen
- Meerderheidsbesluitvorming
- Verantwoording
Representatieve democratie:
• Politieke mandatering
• Verantwoording
- In presidentieel stelsel
- In parlementair stelsel
Vertegenwoordigende democratie: Presidentieel stelsel (uitvoerende macht) president gekozen &
parlement gekozen: beslissing over wie uitvoerende macht heeft, is niet aan het parlement’
Kenmerken rechtsstaat:
- Grondrechten
- Legaliteit
➢ Uitoefening overheidsmacht over burgers moet grondslag hebben in de wet
- Machtenscheiding
- Rechtsbescherming door onafhankelijke rechtspraak
Werkcollege week 1:
Nederland heeft een rigide Gw, deze is moeilijker te wijzigen
Staat Montevideo Convention:
- Afgebakend grondgebied
- Permanente bevolking
- Effectief gezag
- Bekwaamheid om internationale contacten te onderhouden
Gezag en soevereiniteit:
Waarop is het gezag van de Staat dan gebaseerd?
- Hobbes (1588-1679) Negatief beeld van een samenleving zonder Staat
- Locke (1632-1704) Iets positiever beeld in een samenleving zonder Staat
- Rousseau (1712-1778) Maatschappelijk contract tijdens oprichting overheid
- Rawls (1921-2002) Hoe kan je kijken of de regels rechtvaardig zijn. Teruggaan naar
de sluier van onwetendheid. Afspraken die dan worden gemaakt zijn rechtvaardig
Democratie: heerschappij door het
volk 3 kernelementen:
1. Vrije verkiezingen
2. Parlement is ieder geval medewetgever
, 3. Uitvoerende macht democratisch gelegitimeerd
Rechtsstaat:
- Bescherming tegen machtsmisbruik
(legaliteitsbeginsel) Doelen:
- Vrijheid
- Gelijkheid
- Rechtszekerheid
Art. 89 Gw regering kan ook zelfstandig regels maken
RvS bestaat uit een afdeling advisering en een afdeling bestuursrechtspraak (art. 73 Gw)
Week 2:
Grondwet artikel 43: De minister-president en de overige ministers worden bij koninklijk besluit
benoemd en ontslagen
Verkiezingen op 17 maart 2021: waarom?
- Periodieke verkiezingen
- Grondwet:
Artikel 52:
1. De zittingsduur van beide kamers is vier jaren
- Uitgewerkt in de Kieswet (o.m. C1)
- Aan de vooravond van de verkiezingen dient de Min-Pres het ontslag van het kabinet
in (sinds invoering evenredige vertegenwoordiging)
De andere reden voor verkiezingen
- Kabinetscrisis
Altijd verkiezingen bij kabinetscrisis?
- Vast gebruik, geen dwingende regel
➢ Formatie Kabinet Cals (1965)
➢ Interim-kabinetten (na val van regulier kabinet)
➢ Gebruik, maar goed
gebruik? Vertrouwensregel (1)
- Hoofdregel die het hele NL parlementair stelsel beheerst
➢ Tussen wie? Het hele kabinet en de tweede kamer, twijfel over eerste kamer.
➢ ‘Negatief’ Wantrouwens regel
➢ Aard van vertrouwen: vertrouwensverlies
➢ Vorm: hoe uit zich wantrouwen?
- Ongeschreven, maar dwingend recht
- Tot Grw 1983 (art. 86): ‘De koning benoemt ministers en ontslaat hen naar
welgevallen.’ Excursus:
, - Soorten kabinetten:
➢ Parlementair kabinet
➢ Extra-parlementair
➢ Interim-kabinet
➢ Zakenkabinet
Kabinetsformatie:
- Gedeeltelijk beheerst door geschreven regels
- Overwegend is de vertrouwensregel
➢ Hoe zo?
- Sinds 1 april 2021: art. 11.1 RvOTK
➢ Voorheen: art. 139a&b RvOTK
Procedure:
- Overleg of vergadering met beoogde fractie voorzitters nieuw gekozen TK
- Kamervoorzitter (oude) wijst ‘verkenner’ aan
- In eerste plenaire vergadering TK: aanwijzing informateurs
- Informateurs
➢ Voorbereidend werk
➢ Ontwerp-regeerakkoord
- Tussentijdse verantwoording aan TK
- Uiteindelijk instemming Kamerfracties
- Formateur
➢ Ministers en staatssecretarissen
- Constituerend beraad
- Voordracht aan de koning
- Benoeming/weigering ontslag bij KB
RvO Ministerraad
Artikel 4:
1. De raad beraadslaagt en besluit over het algemeen regeringsbeleid en bevordert de
eenheid van dat beleid
2. Te dien einde beraadslaagt en besluit de raad onder meer over:
k. Voordrachten van de minister-president voor koninklijke besluiten tot benoeming en
ontslag van ministers en staatssecretarissen
De homogeniteitsregel
- Ongeschreven, bindende regel van staatsrecht
- Sinds 1848:
➢ Invoering van politieke ministeriële verantwoordelijkheid voor doen en laten koning
➢ Art. 42 lid 2 Gw ‘De koning is onschendbaar, de ministers zijn
verantwoordelijk’ Eén koning, één homogene ministerraad
Homogeniteitsregel: ‘Géén minister of staatssecretaris mag handelen in strijd met een genomen
besluit ministerraad.’
RvO MR:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper frederiquevanodenhoven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 60904 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen