Aantekeningen collegereeks Tachtig Jaar Oorlog. Nieuwe perspectieven op de Nederlandse Opstand.
Bevat aantekeningen van alle hoorcolleges (1 t/m 6) van het eerste blok.
Hoorcollege Tachtig jaar oorlog. Nieuwe perspectieven op de Nederlandse
Opstand
Aantekeningen blok I
HC1 02/02/2016
Geschiedenis van de Opstandsgeschiedenis
Vandaag
- Geschiedenis van de Opstandsgeschiedenis
- Drie recente interpretaties op zoek naar een verband
Al veel geschreven over de Tachtigjarige Oorlog.
Boek Van der Lem: beschrijvend, maar niet wat het betekent en weinig vragen.
Is het een verhaal dat af is?
Een boek met vragen is al lang niet verschenen: Parker 1979.
Sindsdien is er geen interpretatief boek meer verschenen.
Moeilijk: ontzettend veel dat je niet weet, maar je kan niet alles gaan lezen. Je
blijft steken in detail.
2016: 450 jaar geleden Beeldenstorm
Hierna waarschijnlijk veel herdenkingen. Raar wanneer het meeste recente boek
dan uit 1979 stamt.
Nu: collegereeks, dus niet beginnen in het detail. Vooral bezig met wat je niet
gaat vertellen
goed begin boek.
Vandaag:
Wat we tot nu toe gedacht hebben over de Tachtigjarige Oorlog en hoe dit zo
gekomen is.
Verschillende interpretaties hier de samenhang in ontdekken.
Geschiedenis van de Opstand belangrijk om de Tachtigjarige Oorlog zelf te
begrijpen.
Van actualiteit tot geschiedenis en terug
Geschiedenis van de Opstand gelijk erna begonnen.
- ‘Les troubles’ of ‘beroerten’:
Al in 1567 boeken (in het Frans) op de markt over wat er was gebeurt: ‘Les
troubles’ of ‘beroerten’, gedocumenteerd in nieuwsprenten en pamfletten.
- ‘Brief receuils’, ‘Vraye narrations’:
Tot de jaren 1580 veel actuele geschiedschrijving. Beschrijvend maar
duidelijk opiniërend.
Bijvoorbeeld ‘Brief receuils’ of ‘vraye narrations’.
Pas rond 1600 teksten waarin op rustige manier werd teruggekeken op wat er tot
dan toe was gebeurt.
Nieuwsprenten:
Een belangrijke bron hiervoor waren nieuwsprenten.
Bekendste: Frans Hogenberg (1535-1590):
Prenten over actualiteiten vanuit Keulen, waar hij in ballingschap leefde.
Gebruikte geografische kennis en verhalen bij het maken hiervan, was er zelf niet
bij.
, Onderschrift in verschillende talen.
Prenten in series uitgegeven: wat in de Opstand is gebeurt.
Geeft een goed beeld van de eerste dertig jaar. De belangrijke gebeurtenissen
(wat wij nu als belangrijk ervaren) door Hogenberg in prent gebracht.
Ook twee toen minder belangrijke gebeurtenissen: Plakkaat van Verlatinghe en
Unie van Utrecht pas achteraf belangrijk geacht. Zijn nooit in prent gebracht.
Maar ook gebeurtenissen die belangrijk hadden kunnen worden (moordpartijen).
Media:
Media bepalend voor wat als belangrijk wordt en werd ervaren.
Verschillende media tot beschikking: pamfletten, prenten, etc.
Maar: overzicht ontbrak.
Veel mensen die bijvoorbeeld sneuvelde bij Nieuwpoort wisten eigenlijk niet
waarvoor, wat er aan de hand was.
Oorlogen die lang duren: velen weten niet waar die oorlog vandaan gekomen is.
Behoefte aan overzicht:
Vanaf 1600 is er behoefte aan overzicht. Wat er tot dan toe in de Opstand
gebeurt is.
Grote geschiedwerken vorderen langzaam:
Utrecht betaalt notaris Pieter Bor (1559-1635) voor het schrijven van een
geschiedenis van de Opstand. In 1595 is hij nog maar tot het jaar 1567 gekomen.
Maar heel dik en niet voor iedereen.
Pas rond 1660 serieuze geschiedenis/geschiedschrijving.
Begin van Opstandsgeschiedenis 1600-1800
- Monumentale geschiedschrijving, soms met ‘authentieke stukken’
(bronnen):
Bor, Hugo de Groot, P.C. Hooft – Nederlandse Historiën
Lokale boeken, verslagen van belegeringen
- Buitenlandse visies: o.a. Famiano Strada
Spaanse ooggetuigen, Strada (schrijft geschiedenis, voor iedereen
acceptabel)
Er ontstaan twee versies van wat er gebeurt is: noord vs. zuid bijvoorbeeld.
- Canonvorming via populaire geschiedenis
Bijvoorbeeld vijftig gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis die
iedereen moet weten: 1. Beeldenstorm, 2. Willem van Oranje, etc.
Maar bijvoorbeeld examen over de Opstand: daarbinnen canon van wat je
moet weten: Alva, Den Briel, Pacificatie van Gent, etc.
- Opstandgeschiedenis en actualiteit:
Veel geleerd over eerste periode, daarna fragmenten.
Product van beslissingen die in de 17de eeuw genomen zijn. Een aantal
dingen/momenten waar het eigenlijk over ging.
Centraal hierin: hertog van Alva en wat hij heeft aangericht. Beeldenstorm,
Bloedraad, Geuzen, belegeringen, etc.
Canonvorming en actualiteit:
Verhaal op die manier in geschiedschrijving en collectief geheugen gekomen.
Dit werd rond 1600 weer actueel gemaakt. Dit omdat er voor het eerst ideeën
van vrede ontstonden. Hierbij veel discussie. Partij die tegen was begon te
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Jvdbiessen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
