Leerdoelen Deeltoets 3 BvD
Circulatie
De verschillende typen circulatiesystemen qua bouw en eigenschappen kunnen beschrijven
Gastrovasculaire holte: een centrale holte in het lichaam helpt met de verspreiding van stoffen door het
lichaam. Ook is het verantwoordelijk voor de vertering. Deze organismen zijn maar enkele cellen dik; er
vindt diffusie plaats over deze gehele afstand. Er is dus geen behoefte aan een echt circulatiesysteem.
Open circulatiesysteem: de interstitiële vloeistof is ook de circulaire vloeistof; de hemolymfe. De
hemolymfe kan vrij door het lichaam vloeien.
Gesloten circulatiesysteem: de bloedsomloop waarbij in een organisme bloed door een gesloten stelsel
van slagaderen en aderen van en naar organen getransporteerd wordt. Het bloed verlaat de bloedvaten
niet.
De globale structuur van de enkelvoudige bloedsomloop van de (kieuwademende) vissen en de
dubbele bloedsomloop van de andere (longademende) vertebraten kunnen beschrijven
Enkelvoudige bloedsomloop: Bij een enkelvoudige bloedsomloop bestaat het hart uit één atrium en één
ventrikel. Blood verzamelt in het atrium voordat het verplaatst naar het ventrikel. Door contractie van
het ventrikel wordt het zuurstofarme bloed gepompt naar de capillairen in de kieuwen, waar diffusie
van zuurstof naar het bloed plaatsvindt. Het zuurstofrijke bloed wordt door het lichaam gepompt waar
diffusie naar weefsel plaatsvindt. Het zuurstofarme bloed stroomt de aders binnen waarmee het weer
naar het hart wordt gebracht.
Dubbele bloedsomloop: Bij een dubbele bloedsomloop pompt er bloed uit het hart via twee circuits. Het
pulmonaire circuit pompt vanaf de rechterkant van het hart zuurstofarm bloed naar de capillairen van
de longen. Hier diffundeert zuurstof het bloed in. Het zuurstofrijke bloed keert terug het hart in aan de
linkerkant. Het systemische circuit pompt het zuurstofrijke bloed uit het hart door het hele lichaam,
waar gaswisseling plaatsvindt in de capillairen. Zuurstofarm bloed keert via de venen weer terug naar de
rechterkant van het hart.
, Schematische afbeeldingen van het bloedvatstelsel van vissen en van zoogdieren van de juiste
bijschriften en toelichting kunnen voorzien
Kunnen verklaren waarom het bloed in grote delen van de vissenbloedsomloop langzamer stroomt
dan in de bloedsomloop van de andere vertebraten
Bij de vissenbloedsomloop stroomt het bloed door twee capillair bedden voordat het terugkeert naar
het hart. Als het bloed door een capillair bed stroomt, verlaagt de druk flink. Door de lage druk stroomt
het bloed minder snel. De bloedsomloop van de andere vertebraten hebben een hoge druk doordat het
hart weer de druk verhoogt nadat het door de capillair bedden heeft gestroomd. Hierdoor stroomt het
bloed sneller dan bij vissen.
De structuur en het functioneren van het hart en de regulatie van de hartfunctie bij zoogdieren
kunnen beschrijven
1. Samentrekking van het rechterventrikel pompt het bloed in de longen via de longslagaders
2. Als het bloed door de capillaire bedden van de longen stroomt neemt het zuurstof op en geeft
het koolstofdioxide af
3. Het bloed komt terug via de longaders in het linkeratrium van het hart
4. Het zuurstofrijke bloed vloeit in het linkerventrikel, die pompt het bloed naar de rest van het
lichaam. De eerste vertakkingen van de aorta zijn de kransslagaders, die bloed naar de hartspier
sturen. Daarna gaat het naar de capillaire bedden in het hoofd en armen. De aorta daalt dan af
in de buikholte, geeft zuurstofrijk bloed aan slagaders die leiden naar capillaire bedden in
buikorganen en benen
5. Capillairen komen weer samen, vormen venulen die overgaan in venen. Zuurstofarm bloed uit
het hoofd, de nek en voorste ledematen komen samen in een grote ader, de superior vena cava
6. De inferior vena cava krijgt bloed van de romp en achterste ledematen
7. De twee venae cavae legen hun bloed in het rechter atrium, vanwaar het bloed vloeit naar het
rechterventrikel
,De hartslag dirigeert zichzelf. De sinusknoop (een cluster van cellen in het rechteratrium) zet de tijd van
de hartsamentrekkingen. De sinusknoop geeft elektrische impulsen af, die door gap junctions door het
hele hart verspreiden. De impulsen van de sinusknoop verspreiden zich snel door de wanden van het
atrium, waardoor beide atria samentrekken. De impulsen bereiken de atrioventriculaire (AV) knoop, die
zorgt dat de ventrikels samentrekken.
De verschillende soorten van bloedvaten structureel en functioneel kunnen karakteriseren
Arteriën (slagader): de bloedvaten die rechtstreeks van het hart aftakken om een orgaan van bloed te
voorzien.
Capillairen (haarvaten): zeer dunne bloedvaten die tot diep in het lichaamsweefsel doordringen. Via hun
poreuze vaatwand vindt de uitwisseling van zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen plaats met de
cellen in de verschillende weefsels en organen.
Venen (aders): brede bloedvaten met slappe wanden die zorgen voor de terugvoer van het bloed vanuit
de organen richting het hart. De aders hebben terugslagkleppen die verhinderen dat het bloed de
verkeerde kant op stroomt.
, De voortstuwing van bloed in de venen kunnen uitleggen
- Ritmische samentrekkingen van gladde spieren in de aderwanden zorgen voor beweging van het
bloed
- Samentrekking van skeletspieren tijdens beweging knijpt het bloed in venen richting het hart
- Aders hebben kleppen waardoor het bloed niet terug kan stromen
- De verandering van de druk in de borstholte tijdens ademhaling zorgt er voor dat grote aders
rond het hart verwijden en zich vullen met bloed
De (verschillen in) stroomsnelheid en druk van het bloed in de opeenvolgende compartimenten van
het bloedvatstelsel kunnen verklaren en kunnen aangeven hoe deze beide parameters beïnvloed
kunnen worden
De stroomsnelheid in de slagaders ligt hoger dan in de capillairen. Dit wordt veroorzaakt door het
oppervlakte verschil. Er gaat namelijk wel evenveel bloed door beide. Bloed stroomt van een hoge druk
naar een lage druk. Het gladde spierweefsel van slagaders kunnen aanspannen. De slagaders vernauwen
dan, een proces genaamd vasoconstrictie. Vasoconstrictie verhoogt de bloeddruk in de slagaders. Als
het spierweefsel ontspant (vasodilatie), wordt de diameter van de slagaders weer groter en verlaagt de
bloeddruk.
De fysiologische betekenis van het gegeven dat de stroomsnelheid in de bloedcapillairen het
geringst is kunnen uitleggen
Het aantal capillairen in het lichaam is gigantisch. De totale oppervlakte van de capillair bedden zijn veel
groter dat dat van de slagaderen of andere delen van de bloedsomloop. Deze vergroting van
oppervlakte resulteert in een verlaging van snelheid van de slagaders naar de capillairen. De
bloedstroomsnelheid verhoogt weer als het in de aders komt en het oppervlakte weer vermindert.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bentez. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.