Samenvatting

Samenvatting Biologie nectar 5 vwo hoofdstuk 12 hormonen

2 keer verkocht

Vak
Biologie

Niveau
VWO / Gymnasium

Samenvatting nectar 4e editie 5 vwo hoofdstuk 12: hormonen. Informatie over hormonen, hormoonklieren, de aanmaak van hormonen, de reactie van cellen en diepgang op glucose en calcium

[Meer zien]

Voorbeeld 2 van de 5 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 28 november 2022
Aantal pagina's 5
Geschreven in 2022/2023
Type Samenvatting

menselijk lichaam
gezondheid
hormonen
biologie
nectar
5 vwo
diabetes
hypofyse
hypothalamus
klieren
calcium
glucose
voortplanting
botten
spieren
adrenaline

Instelling Middelbare school
Niveau VWO / Gymnasium
Vak Biologie
School jaar 5

€4,89

In winkelwagen

Op verlanglijstje

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Hoofdstuk 12: Hormonen

12.1 De aanmaak van hormonen

Veranderingen in je leven
Hormonen zijn signaalstoffen die je lichaam via bloed naar je cellen vervoert. Hormonen worden gemaakt
door hormoonklieren. Deze klieren zijn endocrien: ze geven producten af aan het inwendige milieu
(eerst aan bloed, bloed vervolgens aan weefselvloeistof, cellen en lymfe). Exocriene klieren geven
producten af aan het uitwendige milieu, bijvoorbeeld bij zweet en verteerde stoffen. Alleen in cellen met
passende receptoren, die zich bevinden in doelwitorganen, wordt er een reactie opgewekt door het
hormoon. Hormonen zijn betrokken bij groei, ontwikkeling, processen en langzame, langdurige
homeostase (constant houden van je interne milieu).

De centrale hormoonklier
De hypofyse is een centrale hormoonklier net onder de hersenen die een verbinding vormt tussen hersenen
en hormoonstelsel. De hypofyse ontvangt informatie over het lichaam via de hypothalamus, een deel
van de hersenen vlakbij de hypofyse. De hypofyse kan dan zelf hormonen maken of andere hormoonklieren
aansturen. De hypofyse bestaat uit:
- Neurohypofyse (hypofyseachterkwab): Zenuwweefsels met uitlopers van neuronen (zenuwcellen) van de
hypothalamus
- Adenohypofyse (hypofysevoorkwab): Klierweefsel
Hersenen en hypofyse
- Neuronen uit hypothalamus maken een neurohormoon, bijvoorbeeld ADH, dat via synapsen (uitlopers
neuronen) terecht komt in de neurohypofyse, waar ADH aan het bloed wordt afgegeven. Bloedvaten
trekken dan samen en nieren scheiden minder water uit. De bloeddruk stijgt dan; de homeostase kan
constant blijven. Ook oxytocine is een neurohormoon.
- Synapsen in de hypothalamus geven releasing-hormonen (RH’s) en inhibiting-hormonen (IH’s) af
aan het bloed, dat rechtstreeks de adenohypofyse bereikt. De aanmaak van hormonen door de
adenohypofyse wordt door RH’s en IH’s gestimuleerd of juist afgeremd.

Regelen van hormoonconcentraties
Hormoonconcentraties blijven rond de norm volgens twee principes:
- Negatieve terugkoppeling: Een stijging van de concentratie van een hormoon zorgt voor de stijging
van een andere hormoonconcentratie, waardoor de hormoonconcentratie van het eerste hormoon weer
wordt geremd.
- Positieve terugkoppeling: Uiteindelijk stijgt de oorspronkelijke hormoonconcentratie.
FSH stimuleert de ontwikkeling van follikels in de eierstokken (ovaria). De follikels maken dan oestradiol,
een oestrogeen. Hierdoor wordt extra afgifte van LH door de hypofyse gestimuleerd, waardoor de ovulatie
volgt. Na de ovulatie ontstaat uit de rest van de follikel het gele lichaam, dat naast oestradiol ook progesteron
maakt. Door deze hormonen wordt FSH-RH geremd en dus ook FSH.

Plantensoorten en oestrogenen
Stoffen uit voeding kunnen binden aan membraanreceptoren. Dit kan je lichaam zowel positief als
negatief beïnvloeden.

, 12.2 Reacties op hormonen

Stapsgewijze invloed van hormonen
- De hypothalamus geeft groeihormoon releasing-hormoon (GHRH) af
- De hypofyse geeft groeihormoon (GH) af
- De lever geeft IGF af, waardoor kraakbeencellen in groeischijven gaan delen, een deel van de
kraakbeencellen differentiëren tot botcellen en vet wordt afgebroken

- Als je stress hebt geeft de hypothalamus CRH af
- De hypofyse geeft adrenocorticotroop hormoon (ACTH) af
- De bijnierschors geeft o.a. cortisol af, waardoor je hartslag en glucosespiegel stijgt en je wordt alerter
Receptoren voor hormonen
Het herkennen van een hormoon en receptor die bij elkaar horen, hangt af van het type hormoon:
- Hydrofobe steroïdhormonen (gemaakt uit cholesterol): Hormonen gaan door het celmembraan en
hechten aan receptoren in het grondplasma van de cel. Er wordt een hormoon-receptor-complex
gevormd, dat DNA activeert, waardoor via RNA bepaalde eiwitten kunnen ontstaan.
- Peptidehormonen/eiwithormonen (gemaakt uit gekoppelde aminozuren): Hormonen binden aan
receptoren in het celmembraan
- Hydrofobe tyrosinehormonen (gemaakt van het aminozuur tyrosine): Kan zich als steroïdhormoon of
peptidehormoon gedragen.

Signaalstoffen in de cellen
De receptor van een adrenaline of peptidehormoon verandert van vorm wanneer er een hormoon aan
koppelt. Daardoor koppelt het G-eiwit in de cel GTP aan de receptor, waardoor een cascade aan reacties
ontstaat, waardoor een secundaire boodschapper (bijv. cAMP) ontstaat, die de boodschap van de
primaire boodschapper (hormoon) heeft overgenomen. Secundaire boodschappers zijn kleine moleculen die
zich snel door de cel kunnen verspreiden en meerdere doelwitmoleculen kunnen hebben.

Signaalstoffen in weefsels
Bij beschadiging:
- Groeihormoon stimuleert dieper gelegen cellen te delen
- Oppervlakkige cellen worden door groeifactoren, vrijgekomen signaalstoffen van een kapotte buurtcel,
gestimuleerd tot DNA-synthese en celdeling: de huid herstelt

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Direct to-the-point

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joyce06. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 68175 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Begin nu gratis