Communicatie
Hoofdstuk 5 Empathisch luisteren en zorgvuldig kijken
Empathische begeleider zoveel mogelijk onderzoekend en betrokken zijn weg te vinden
binnen het referentiekader van de cliënt.
Probeert door de ogen van de cliënt te zien alsof het zijn wereld is
Empathie gaat niet alleen om eigen begrip of het begrip voor de ander, het gaat om samen
begrijpen
5.1 Empathisch luisteren
Accurate empathie = de leefwereld van de ander wordt beluisterd en meegevoeld alsof het je eigen
leefwereld is.
Empathie op een professionele manier aanwendt verwerf je met een onderhoudende en
onderzoekende houding over de cliënt
Het gaat om luisteren met liefdevolle aandacht, herkenning en begrip
!Empathisch luisteren kan je oefenen. Luisteren naar wat er gezegd wordt en hoe het gezegd wordt!
5.2 Authentiek zijn
= jouw woorden, gevoelens en je handelen met elkaar overeenstemmen (congruentie)
Niet ‘echt’ doen maar ‘echt’ zijn
Houding aannemen waarbij je jezelf prettig voelt en die tegelijkertijd uitnodigend is voor de
cliënt
Echtheid is onze gesprekspartner zonder terughoudendheid laten zien wie we zijn.
Authentiek, transparant en geïntegreerd = ‘wat je zegt is wat je doet en wat je doet is wat je zegt’
Het even niet weten is ook ok.
Bied vertrouwen in jezelf en vertrouwen in de ander.
Bij echtheid hoort ook echte aandacht. De cliënt wil graag in gesprek gaan met iemand die
hem graag leert kennen. (geeft vertrouwen)
5.3 Omgaan met emoties
= erkenning van emotie is op dat moment in het gesprek het allerbelangrijkste kunt er eigenlijk
niet omheen en doe dat dan ook niet
Wanneer je emoties een plek geeft in het gesprek, geef je tegelijkertijd de boodschap mee
dat deze ‘oké’ zijn & de cliënt met zijn emoties ook ‘oké’ zijn
Openstaan voor je eigen emoties NIET GELIJK AAN volledig transparant zijn voor cliënt
Menselijkheid, openheid en echtheid je jezelf toestaat je onzeker, machteloos, verdrietig en
onthand te voelen niet gelijk een oplossing is
Ervaringsdeskundigheid
= dat iemand geleerd heeft van zijn (probleem) ervaringen, maar ook geleerd heeft deze ervaring te
gebruiken als bron van kennis om anderen mee verder te helpen
Ingezet worden voor mensen die werken aan hun herstel of verbetering van hun situatie
,5.4 Afstemmen
= juiste weergave kunnen geven van de beleving, de gedachten, gedragingen en gevoelens van de
cliënt en laten zien dat je begrijpt hoe deze voor de cliënt zijn
Doorvragen op wat de cliënt heeft verteld en hierbij zoveel mogelijk de woorden van de
cliënt gebruikt
Aandachtig luisteren & goed kijken naar de non-verbale uitdrukkingen van de cliënt
VALKUILEN
Invullen is anders dan aanvoelen en afstemmen
Voortdurende houding van verwondering en begrip
Afstemmen = een verdiepende luistervaardigheid die veel aandacht en energie vergt
Waarnemen en interpreteren
= zijn objectief: zintuigelijke informatie (ik zie, ik hoor en ik voel) komt via ons zenuwstelsel binnen in
de hersenen en wordt omgezet in informatie geïnterpreteerd door ons eigen referentiekader
interpretaties = subjectief
Lichaamstaal waarnemen = een systematische manier van observeren
5.5 Zorgvuldig kijken = aandacht voor de ander
= luisteren, naar de woorden, naar te toon, naar de punten die worden gezet, maar ook door
zorgvuldigheid te kijken naar de mimiek, naar de fronsen, hoe hij zit, de blik in zijn ogen, …. leer je
pas de ander echt kennen
Gezicht = belangrijkste lichaamsdeel voor de non-verbale communicatie emoties via
gezichtsuitdrukkingen
Vanuit onze socialisatie hebben we non-verbale uitingen veralgemeend .
Ons reactievermogen is voor een groot deel gebaseerd op een onbewuste non-verbaliteit.
Blijven checken bij de ander of je interpretatie klopt!
5.6 Reflectief werken
= je ziet en erkent de ander in zijn gevoel of gedachten stelt je open voor de cliënt door je in de
belevingswereld van de cliënt te verplaatsen en door te proberen zoveel mogelijk met hem mee te
denken en te voelen en de cliënt in de gelegenheid te stellen vrij te kunnen uiten
Alert blijven kijken naar de betekenissen van situaties
, MOET AANGEVULD WORDEN!
5.7 Moeilijkheden in het echt luisteren
1. Vragen stellen:
Vragen stellen versus goed luisteren
Vragen nemen ruimte in
Vragen roepen verdediging op
2. Gespreksvoorwaarden
Je bescheiden op te stellen
Niet overladen met adviezen en vragen
Respectvol zijn en warmte uit stralen
3. Oordelen
Het objectief kunnen waarnemen is belangrijk om goed af te kunnen stemmen op de ander
Een oordeel brengt schaamte en schuldgevoelens bij de ander teweeg
Bepaalde mening, of overtuiging hebt, bijvoorbeeld over eerlijkheid zal het niet gemakkelijk
zijn om compassie te tonen voor iemand die een verhaal verteld waarin zij loog.
4. afleidend gedrag in de gespreksvoering
Kunnen het gesprek beïnvloeden
Non-verbale afleidingen aanteken maken tijdens een sessie met een cliënt vermindert je
focus
Non-verbale gedragingen dragen bij aan het creëren van een aandachtige en respectvolle
atmosfeer tijdens het professionele gesprek
5. Incongruentie
= dat de cliënt of jij verschillen laten zien tussen wat er gezegd wordt en de non-verbale
uitdrukkingen kloppen de woorden met de uitdrukkingen die jij hebt of de ander heeft?
Verticale incongruentie = wanneer je bij jezelf merkt dat je iets anders zegt dan dat je doet of
voelt ‘ik snap het’
Horizontale incongruentie = gaat over de afstemming met de ander bijvoorbeeld de ander
vraagt begrip en jij gaat een oplossing verzinnen
Hoofdstuk 6 open vragen en doorvragen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tianyprengels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.