Samenvatting 10 Voor Biologie - Hoofdstuk 17: Omzetting, opslag en uitscheiding. Dit hoofdstuk gaat over de lever en nieren. Er wordt dieper ingegaan op verschillende soorten stofwisselingen in de lever en filtratie van stoffen in de nier.
Hoofdstuk 17 – Omzetting, opslag en uitscheiding
Lever; speelt belangrijke rol bij stofwisseling
o Opslag van vet
o Grote bijdrage aan Homeostase
Nieren: concentratie anorganische bestanddelen in bloed constant
Longen: continue aanvoer van O2 & afvoer van CO2
17.1. De lever
Lever krijgt bloed via slagader: leverslagader vanuit aorta
o Zuurstofrijk
Bloedaanvoer via poortader: na maaltijd beladen met voedingsstoffen
o Zuurstofarm
Bloed verlaat lever op gewone wijze via leverader
Dubbele bloedtoevoer
o Poortader: samenstelling kan sterk wisselen
o Verlaten lever: constante samenstelling
17.2. Bouw van de lever
Leverlobjes: levercellen in de vorm van eensteensmuurtjes
o Op elke zeshoek: takje van poortader, leverslagader & galgang
o Vertakken verder in leverlobje
Haarvaten = sinusoïden; wijder dan gewoon haarvatennet
o Zuurstofrijk bloed uit slagader gemengd met zuurstofarm, maar
voedselrijk bloed uit poortader
Stroomrichting: van buiten naar het centrum
Wanden van sinusoïden: bekleed met Kupffercellen
o Speciale fagocyten; nemen oude rode bloedcellen en brokstukken van
andere cellen op en halen toxinen uit het bloed
o Signaleren de aanwezigheid van lichaamsvreemde stoffen in bloed
Galkanaaltjes richting: tegengesteld aan bloed
o Levercellen vormen gal met afvalstoffen
o Gal via galgangen naar galblaas
17.3. Functies van de lever
Lever neemt deze stoffen vanuit poortaderbloed op:
o Monosachariden
o Aminozuren
o Klein-moleculaire vetzuren met korte C-ketens en glycerol
o Mineralen
o Vitamines
o Stoffen uit genotmiddelen
o Sommige medicijnen
Grote vetzuurmoleculen → via lymfevaten opgenomen
o Ander deel in onderhuids bindweefsel
, 17.3.1. Suikerstofwisseling
Lever zorgt voor de juiste bloedsuikerspiegel
o Concentratie van glucose in bloed
o Geregeld door glucagon en insuline
Insuline: glucose → glycogeen
o Verhoogt osmotische waarde niet (onoplosbaar)
o Maximum glycogeen bereikt → glucose in vet omgezet
Negatieve terugkoppeling: gehalte te hoog → insuline gemaakt
Bloedsuikerspiegel hoger dan 0.17% → glucose in urine
Lever kan glucose maken
o Omzettingsreacties met aminozuren, vetzuren & melkzuur
o Als inspanning intensief en erg lang duurt
17.3.2. Vetstofwisseling
Levercellen: vetzuren + glycerol → vetten
Zo nodig: vetten → vetzuren & glycerol
Verzadigde vetzuren → onverzadigde vetzuren
Cholesterol → galzure zouten of produceert zelf cholesterol
o Te veel → atherosclerose (aderverkalking)
o Leidt tot verstopping (infarct) & hoge bloeddruk
o Maakt deel van celmembranen
o Stof nodig bij stofwisselingsprocessen
17.3.3. Eiwitstofwisseling
Eiwitsynthese
Vormen alle plasma-eiwitten zoals albumine, globuline & stollingsfactoren
Aminozuren → andere aminozuren
o Tekort kan worden opgevangen
o Essentiële aminozuren niet zelf maken
Geen eiwitten of aminozuren opslaan → het teveel afbreken
Desaminering
o NH2-groepen → ammoniak → ureum CO(NH2)2
Aan bloed gegeven en door nieren uitgescheiden
o Rest omgezet in glucose of voor verbranding
17.3.4. Stikstofuitscheiding
Bij verschillende diergroepen anders
Zoutwatervissen (hypotonisch t.o.v. milieu)
o Verliezen hele tijd water
o Speciale chloridecellen: actief Cl-ionen uitscheiden
o Urine geconcentreerd met o.a. ureum & trimethylamine
o Kunnen H2O uit zout actief opnemen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Forcer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
