Onder het fenotype van een individu verstaan we de waarneembare eigenschappen van dat individu
(uiterlijk). De informatie voor erfelijke eigenschappen ligt in de chromosomen. Via de chromosomen
in zaadcel en eicel kunnen erfelijke eigenschappen worden doorgegeven van de ouders naar een
nakomeling (chromosomen zaadcel bevatten informatie erfelijke eigenschappen afkomstig van
vader, geldt ook bij chromosomen eicel eigenschappen afkomstig van moeder). Bij bevruchting ligt
vast welke erfelijke eigenschappen een nakomeling heeft gekregen. Onder het genotype van een
individu verstaan we de informatie voor de erfelijke eigenschappen van dat individu (informatie in
chromosomen). Een gen of erffactor is een deel van een chromosoom dat de informatie bevat voor
één erfelijke eigenschap of deel van een erfelijke eigenschap. Het fenotype wordt echter niet alleen
door het genotype bepaald, maar ook door milieufactoren (licht, lucht, vochtigheid, temperatuur,
voeding, ziekten en verwondingen). Een dergelijke verandering noemen we een modificatie. Bij een
modificatie wordt de informatie in de chromosomen niet veranderd. Een modificatie wordt dan ook
niet doorgegeven aan nakomelingen. Sommige eigenschappen worden (vrijwel) uitsluitend door het
genotype bepaald (oogkleur). Andere eigenschappen worden (vrijwel) uitsluitend door
milieufactoren bepaald (litteken). Bij veel eigenschappen stelt het genotype de uiterste grenzen vast
en bepaalt het milieu hoe dicht de grenzen worden benaderd.
Een eeneiige tweeling is ontstaan uit één zygote (splitsen, delen en vormen twee individuen met
hetzelfde genotype. Twee-eiige tweeling is ontstaan uit 2 zaadcellen en 2 eicellen.
Een DNA-molecuul is opgebouwd uit 4 bouwstenen. Door deze 4 in een volgorde te zetten wordt
erfelijke informatie in een code opgeslagen (DNA-sequentie). De genexpressie is verschillend in
verschillende cellen. De volgorde van bouwstenen DNA is bij eeneiige tweeling gelijk, maar of
bepaalde genen wel of niet tot uiting komen in het fenotype (genexpressie) kan onderling verschillen
bij de individuen van de tweeling. Epigenetica is de studie van wijzigingen in de expressie van een
gen of set van genen door milieufactoren zonder dat er wijzigingen in de DNA-sequentie
plaatsvinden.
Paragraaf 3
De plaats van een gen in een chromosoom wordt een locus genoemd. Homogene chromosomen zijn
niet alleen gelijk in lengte en vorm, maar komen ook in de loci overeen. Elk van de genen die op een
bepaalde locus kan voorkomen, noemen we een allel. Een diploïd organisme bezit telkens twee
allelen voor een bepaalde eigenschap, die allelenpaar (of genenpaar) wordt genoemd. Als je
homozygoot bent voor een eigenschap, heb je twee dezelfde allelen voor die eigenschap. Er zijn ook
personen waarbij het genenpaar verschilt (allel blauwe ogen en allel bruine ogen). Deze personen
zijn heterozygoot voor die eigenschap. Slechts één van beide allelen komt tot uiting in het fenotype.
We noemen dit allel het dominante allel. Het andere allel noemen we het recessieve allel. Soms is
het onderscheid tussen dominant en recessief minder duidelijk. Beide allelen komen dan enigszins
tot uiting in het fenotype. Een dergelijk fenotype noemen we intermediair (mengvorm van beide
allelen. De allelen voor die eigenschap zijn onvolledig dominant.
In genetica worden genen met letters aangegeven. Een dominant allel wordt weergegeven met een
hoofdletter, en een recessief allel met een kleine letter.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottehalmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.