Samenvatting
Samenvatting Regeling Biologie voor jou VWO
Samenvatting Regeling Biologie voor jou VWO
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
lOMoARcPSD|11846834Biologie Regeling VWO
Paragraaf 1
Homeostase
Homeostase: het in stand houden van een dynamisch evenwicht in het inwendig milieu van
een organisme
Homeostase is een voorbeeld van zelfregulatie op het organisatieniveau organisme. Bij
homeostase in meercellige organismen vindt communicatie tussen cellen plaats met signaal
moleculen, zoals hormonen en neurotransmitters.
Regelkringen
Een regelkring bestaat uit een sensor, controlecentrum en effector
- sensor: bepaalt de normwaarde
- controlecentrum: verwerkt de informatie van de sensor
- effector: zorgt ervoor dat de normwaarde behaalt wordt
Via regelkringen worden bepaalde normwaarden gehandhaafd. Hierdoor is er een
dynamisch evenwicht (wanneer iets ongeveer gelijk blijft).
Negatieve terugkoppeling: resultaat van een proces heeft een remmend effect
Positieve terugkoppeling: resultaat van een proces heeft een versterkt effect
Paragraaf 2
Hormonen
- In organismen vindt communicatie tussen cellen via signaalmoleculen
(signaalstoffen). De signaalmoleculen die de cellen van hormoonklieren afgeven,
zijn hormonen.
- Ze worden afgegeven aan het bloed dat door de hormoonklier (endocriene klieren)
stroomt. Dit heet secretie.
- Exocriene klieren (zweetklieren, speekselklieren) geven hun product af aan een
afvalbuis. Dit heet excretie/uitscheiding.
, lOMoARcPSD|11846834
Doelwitorganen
Het bloed transporteert hormonen door het lichaam. Vanuit de bloedvaten gaan
hormonen via de weefselvloeistof naar alle cellen van een organisme. De hormonen zijn
alleen werkzaam in organen waarvan de cellen receptoren bezitten waaraan het
hormoon kan binden; doelwitorganen.
Hormonen regelen dus de werking van doelwitorganen waarvan de cellen receptoren
bezitten, waaraan het hormoon kan binden.
- een hormoon kan processen in meerdere doelwitorganen regelen
- de mate van reactie van doelwitorganen wordt onder andere bepaald door de
hormoonspiegel (hormoonconcentratie)
- hormonen reguleren vooral geleidelijke veranderingen (bv. groei, stofwisseling)
De werking van hormonen
Werking van hormonen die door het celmembraan kunnen:
- een hormoon molecuul bindt aan een receptoreiwit in het cytoplasma van
een doelwitcel
- er wordt een hormoon-receptorcomplex gevormd
- het hormoon-receptorcomplex wordt dan via de een kernporie naar het
kernplasma getransporteerd.
- daar kan het hormoon-receptorcomplex bepaalde genen in het DNA aan- of uitzetten
- wanneer een gen aanstaat kan de cel eiwitten maken, de gevormde eiwitmoleculen
kunnen verschillende functies hebben
Werking van hormonen die binden aan een receptoreiwit aan de buitenzijde van
het celmembraan van een doelwitcel:
- aan de binnenzijde van het celmembraan wordt een second messenger (bepaald
signaalmolecuul) geactiveerd/ gevormd
- de second messenger kan een enzym activeren dat het signaal kan doorgeven aan
een volgend signaalmolecuul
- het enzym kan ook een specifieke reactie op gang brengen in het cytoplasma
of genen in het DNA aan- of uitzetten.
Het signaal in de cel doorgeven via meerdere schakels het een signaalcascade (cascade)
Hormoonklieren
Het hormoonstelsel bestaat uit een aantal
hormoonklieren. Dit zijn de liggingen van de
belangrijkste hormoonklieren.
, lOMoARcPSD|11846834
Hypofyse
De hypofyse ligt ongeveer in het midden van je hoofd onder je hersenen. Het gedeelte dat
er net boven ligt, is de hypothalamus.
- de hypothalamus controleert veel homeostatische regelmechanismen en bestuurt
het hormoonstelsel doordat neuronen neurohormonen (hormonen geproduceerd
door neuronen) produceren en afgeven (neurosecretie).
- de hypofyse produceert onder andere hormonen die de werking van
andere hormoonklieren beïnvloeden.
De hypofyse bestaat uit de hypofysevoorkwab en de hypofyseachterkwab.
Hypofyseachterkwab:
De hypofyseachterkwab geeft neurohormonen (ADH, oxytocine) af die worden
geproduceerd door neuronen in de hypothalamus.
- Oxytocine: stimuleert het ontstaan van weeën aan het einde van de zwangerschap
en tijdens de geboorte. (hechtingshormoon dat voor de band tussen moeder en
kind zorgt)
- ADH: regelt de resorptie van water in de nieren bij de vorming van urine. (d.m.v.
resorptie kan de hoeveelheid water die de nieren via urine uitgescheiden
worden geregeld, de osmotische waarde in het bloed blijft dan +/- gelijk)
Hypofysevoorkwab:
De secretie van hormonen door de hypofyse staat onder invloed van releasing hormonen
(stimuleren endocriene cellen in de voorkwab om hormonen te produceren) en inhibiting
hormonen (remmen de hormoonproductie van endocriene cellen in de voorkwab) die
door de hypothalamus worden afgegeven.
- groeihormoon: regelt de groei en ontwikkeling
- prolactine: stimuleert de productie melk door melkklieren in de borsten
- TSH: reguleert de schildklier
- FSH en LH: reguleren processen in de ovaria en de testes
- ACTH: stimuleert de bijnierschors tot de afgifte van cortisol (wordt geproduceerd
bij stress en bevordert de aanmaak van hormonen door de bijnierschors)
Schildklier
De schildklier produceert thyroxine
- thyroxine: stimuleert de stofwisseling en de groei, ontwikkeling bij kinderen
- TRF (uit de hypothalamus): stimuleert de vorming en afgifte van TSH door
de hypofysevoorkwab
- TSH: stimuleert de vorming van schildklierweefsel, de opname van jodium
door de schildkliercellen en de productie van thyroxine
- thyroxine remt de productie van TSH en TRF (negatieve terugkoppeling)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottehalmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 84866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen