Biologie Voortplanting VWO
01 - Ongeslachtelijke voortplanting
Voortplanting is nodig voor het in stand houden van leven. Je hebt 2 soorten, Alleen of met
een ander.
Celdeling
Cellen reproduceren zich door celdeling. Bij celdeling ontstaat er uit een moedercel twee identieke
dochtercellen, ze hebben dus dezelfde genetische eigenschappen. Uiteindelijke hou je twee cellen over, de
moedercel gaat dus op in de dochtercellen.
● Celdeling is nodig voor de groei en voortplanting van organismes.
● Celdeling is ook belangrijk voor het vervangen van cellen.
Op natuurlijke wijze
Bij ongeslachtelijke voortplanting ontstaan er nakomelingen die genetisch identiek zijn. Eencelligen planten
zich voort door middel van celdeling. De eencellige deelt zich, en die twee cellen groeien dat uit tot een volledig
organisme. Je hebt ook;
● Knopvorming (poliepen), Uitlopers (aardbeien), knollen (aardappels) De knollen krijgen knoppen,
uitlopen ontstaan nieuwe aardappelplanten. , Bollen (tulpen) Tussen de rokken bevinden zich
knoppen. Als in het voorjaar een bol uitloop worden een deel van de reserven uit de rokken verbruikt.
De rokken verschrompelen en de overgebleven knoppen vormen nieuwe bollen.
Op kunstmatige wijze
Je kan ongeslachtelijk voortplanten op kunstmatige wijze.
● Stekken. Bij stekken snijd je een stuk van stengel of blad af. Op het snijvlak gaan wortels zich
ontwikkelen. Hieruit groeit een nieuwe plant.
● Speciale manier van stekken is weefselkweek. Stukjes weefsel worden op een goede voedingsbodem
gebracht. De cellen delen en na een paar weken ontstaat een hoeveelheid ongedifferentieerd weefsel;
De callus. Ze worden weer naar een ander bodem gebracht en groeien van de callus uit in kleine
plantjes. Ook deze plantjes zijn identiek aan de
moederplant.
Celcyclus
Aan het begin van de celdeling spiraliseren (rollen) de chromosoming zich
op, ze worden korter en dikker. Na de celdeling ontrollen ze weer. Bij planten,
dieren en schimmels begint de celdeling met de deling
van de celkern. De kerndeling heet mitose. Na de mitose wordt de cel
verdeeld over 2. Na de deling vormen de cellen nieuw cytoplasma,
dat heet plasmagroei. Ook neemt het aantal celorganellen toe.
M-fase is wanneer de mitose plaatsvindt.
Daaromheen bevindt zich de interfase. Op
ongeveer de helft van de interfase met de de S-
fase (DNA-synthese), het DNA wordt
gekopieerd. De kopie blijft vast zitten aan de
chromosomen van van de kopie gemaakt is. De plaats
waar de kopie vast zit aan het DNA noem je
centromeer. Zolang ze aan elkaar vastzitten heet het
paar een chromosoom en de
individuele DNA een chromatiden. G-fases
dienen voor controle. Je hebt ook de G0-Fase,
dat is wanneer de cel rust heeft, er treden geen delingen op.
, lOMoARcPSD|11846834
M-Fase (Mitose)
Interfase: Er vind een verdubbeling van chromosomen plaats.
Profase: Het centrosoom verdubbelt. Aan het eind van de profase spiraliseert het DNA.
Prometafase: Het kernmembraan verdwijnt. De centrosomen hebben een spoelfiguur van
trekdraden gevormd. De trekdraden vormen een soort koepel om de chromatiden. Metafase: De
chromatiden plaatsen zich tegenover elkaar.
Anafase: De chromatiden worden van elkaar getrokken
Telofase: Om de chromosomen ontstaat een nieuw kernmembraan. De cel snoert zich in aan beide kanten,
zodat het er twee kunnen worden.
2 - Geslachtelijke voortplanting
Celfusie
Een kenmerk van geslachtelijke voortplanting is de versmelting van 2 cellen; dit heet celfusie. De nieuwe cel
heeft door de versmelting het dubbele aantal chromosomen en informatie van beide kanten. Om het aantal
chromosomen constant te houden vindt er een reductie van chromosomen plaats. Bij mensen vind deze reductie
plaat bij de gameten of geslachtscellen. Andere cellen heten somatische cellen.
Meiose
Tijdens de bevruchting fuseren twee gameten. Gameten zijn
haploïde cellen; ze bevatten één volledige set chromosomen (n).
Een bevruchte eicel bevat twee Gameten (2n), het zijn diploïde
cellen. Alle somatische cellen zijn diploïd. Het process van de
chromosoom reductie heet
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottehalmans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.