Ba.3B2
Inhoud
IWeek 8: extrapiramidale stoornissen .......................................................................................................... 3
PD1 Ziekte van Parkinson.......................................................................................................................... 3
HC 2 De basale kernen .............................................................................................................................. 4
HC 3 Cerebellum: ...................................................................................................................................... 6
HC 4 Cerebellaire ataxie ............................................................................................................................ 9
HC 5 Farmacotherapie Parkinson ........................................................................................................... 10
HC 6 Gille de la tourette:......................................................................................................................... 11
VO 1 Bewegingsstoornissen: ................................................................................................................... 12
VO 3 Vrijwillige en automatische Oogbewegingen:................................................................................ 12
Week 9: stoornissen in bewustzijn ............................................................................................................. 14
PD.1 Psychiatrische ziekteleer ................................................................................................................ 14
H.2 Associatieve cortex, aandacht, denken ............................................................................................ 14
HC 3 Oorzaken van bewustzijnsverlies ................................................................................................... 16
HC 4 Delier/Dilirium ................................................................................................................................ 17
HC 5 Het geheugen ................................................................................................................................. 19
PD 6 Geheugen en dementie .................................................................................................................. 20
VO 2 Vergeetachtigheid .......................................................................................................................... 21
ZO 2 Traumatisch schedel-hersenletsel .................................................................................................. 23
ZO 5 Hydrocefalus ................................................................................................................................... 23
ZO. Psychiatrie ........................................................................................................................................ 24
Week 10 stoornissen in emoties ................................................................................................................. 25
HC.1 Kinderpsychiatrische stoornissen ................................................................................................... 25
HC.2 Limbisch systeem ........................................................................................................................... 25
PD. 3 Depressieve patiënt ....................................................................................................................... 28
PD.4 Een angstig kind .............................................................................................................................. 30
HC.5 Mono-amines en depressie & ZO.2 Antidepressiva ....................................................................... 31
ZO.1 Psychologie emoties ....................................................................................................................... 32
ZO.3 Suicidale patient ............................................................................................................................. 35
1
, ZO.4 Manische patient ............................................................................................................................ 35
ZO.5 Depressieve patient ........................................................................................................................ 35
VO Diagnostiek angststoornissen ........................................................................................................... 36
Week 11: Stoornissen in taal en denken .................................................................................................... 37
PD1 & HC2 Schizofrenie en andere psychotische stoornissen ............................................................... 37
HC 3 Autismespectrumstoornis .............................................................................................................. 40
HC.4 Stoornis in ontwikkeling taal en leren ............................................................................................ 41
VO.1 Drie symptoomclusters van schizofrenie ....................................................................................... 43
VO.2 Illusies en hallucinaties .................................................................................................................. 44
VO.3 Cognitieve gedragstherapie ........................................................................................................... 44
ZO.1 Moleculaire biologie schizofrenie & ZO.2 Patiënten perspectief ................................................... 44
ZO.3 Schizofrenie en cognitieve stoornissen .......................................................................................... 45
ZO.4 Farmacotherapie psychose............................................................................................................. 45
ZO.5 Autisme en psychose ...................................................................................................................... 46
Week 12: Gedragsproblemen ..................................................................................................................... 47
PD.1 Gedragsstoornis jeugd .................................................................................................................... 47
HC.2 Farmacologie verslaving ................................................................................................................. 47
LM.4 Dwangmaatregelen psychiatrie ..................................................................................................... 48
PD.5 Antisociale persoonlijkheidsstoornis .............................................................................................. 48
PD.3 Alcoholverslaving & ZO.1 Alcohol(mis)gebruik .............................................................................. 49
ZO.2 Voor- en nadelen van verschillende drugs: .................................................................................... 51
ZO.3 Maatschappelijke gevolgen van verslaving .................................................................................... 52
ZO.4 Persoonlijkheidsstoornissen ........................................................................................................... 53
VO.1 De moeilijke patiënt ....................................................................................................................... 54
Week 13: Pijn .............................................................................................................................................. 57
HC.1 Organisatie pijnsysteem ................................................................................................................. 57
PD.4 Polyneuropathie ............................................................................................................................. 57
HC.5 Goede pijn slechte pijn ................................................................................................................... 60
HC.4 Pijnonderdrukking .......................................................................................................................... 61
Week 14: onbegrepen somatische klachten............................................................................................... 65
Algmeen .................................................................................................................................................. 65
2
,Week 8: extrapiramidale stoornissen
PD1 Ziekte van Parkinson
Parkinsonisme (hypokinestisch-rigide syndroom)
Parkison, Wilson,Huntington
Lewy body dementie (recidiverende hallucinaties+fluctuatie cognitie, spontaan symp+lewy bodies in
schors),
Progressieve Supranucleaire Paralyse (PSP): vallen, wazig zien, cognitieve veranderingen, blikparese,
houdingsinstabiliteit, geen therapie, slechte reactie Ldopa
Multi Systeem Atrofie (MSA): Orthostase, mictie~, slik~, obstipatie, insomnia, psychose, depressie,
paniek
Symptomen Parkinson:
Rusttremor, hypobradykinesie, loopstoornissen, gestoorde houdingsreflexen, cognitieve stoornis
Erfelijke factoren meerdere gevonden
25% heeft 1 of 2 1e graads familielid
Geïsoleerde tremor bij 1e graads familielid
1-eiïge tweeling: 6x meer kans als ander heeft
Autosmaal dominant:
Autosomaal reccesief: Parkin gen, <40 jaar
Omgevingsinvloeden Heroine in jaren 80, bepaalde stof erin
Substantia Nigria : (en banen naar Caudatus en Putamen) Disbalans Acetylcholine en Dopamine
: Lewy bodies (abnormale proteïne aggregatie in aangedanen neuronen)
: minder (Zwarte) neuronen
Aanvullend onderzoek:
DAT Scan: Presynaptische Dopamine Transport
Behandeling
Verhogen Dopamine
Verlagen Acetylcholine
1 Amantadine + Levodopa
2 Dopamine agonisten (- dwangmatig, -gokverslaving en
-hyperseksualiteit)
Kan doorschieten met overbegeweeglijkheid en goriaties
Corticobasale degeneratie
Asymm parkinsonism
Apraxie
Alien hand syndroom
Atrofie hersenen 1 zijdig
Cognitieve en affectieve stoornissen:
Corticaal: Ziekte van Alzheimer
Subcorticaal: Parkinson, Huntington
3
,HC 2 De basale kernen
Motorcortex piramidaal systeem:
Fijne motoriek
Motorcortex Stam + RM
Grote bewegingen
Sensorische input ( via cerebrale schors:
bewustzijn)
Huid, spieren, proprioseptische, gehoor,
visueel
Basale kernen/ganglia
Striatum
- nucleus caudatus: leren en
geheugen
- putamen: gecontroleerde
bewegingen en Parkinson
- nucleus accumbens: motivatie,
verslaving , emoties, leren
Pallidum
vrijwillig onbewuste bewegingen
Nucleus subthalamicus
(diencephalon):
normaal te kunnen bewegen
Substantia nigra (SN)
(mesencephalon): beweging van
de ogen , leren en verslaving
Stratum = 90% Medium Spiny neurons: input
van synaps cortex
(medium spiny neurons zijn niet actief ten
gevolge van beweging maar als voorbode of
begeleider van bewegingen)
GABA-erg (inhibitoire)
Globus pallidus
GABA-erg
Nucles Subthalamicus
Glutamaterge
(SN-r GABAerg)
SN-c Dopaminerge
4
,Functie basale ganglia
Beperken van ongewenste bewegingen.
Action Selection
Reinforcement learning, geleerd wat juiste gewegingen zijn beloning obv Dopamine release
Input: van alle delen van de cortex cerebri,
Output: via de thalamus (of de colliculus superior in het geval van de SN-reticulata) weer terugkoppelt
naar de cortex.
Dopamine stimuleert het directe circuit en remt het indirecte circuit (beide met als resultaat versterking
van de bewegingen).
Afgegeven: beloning, handelingen die profijt opleveren
De directe pathway (stimuleert beweging):
Wanneer het striatum (dopamine 1 receptor) niet geactiveerd is zal de remming van de globus pallidus
interna zo groot zijn dat in principe er geen bewegingen plaats kunnen vinden. Maar wanneer het
striatum vanuit de cortex gestimuleerd wordt zal deze inhibitoir werken op de Globus pallidus interna.
Hierna zal op de thalamus (throughput) de remming verminderen en de motorcortex stimuleren
waardoor de bewegingen daarna doorgang kunnen vinden. Netto zorgt activatie van het striatum voor
activatie van de motorneuronen. De bewegingen worden uiteindelijk uitgevoerd via de thalamus
De indirecte pathway (remt beweging):
Het striatum remt via deze pathway (dopamine 2 receptor) de globus pallidus externa die o zijn beurt de
subthalamicus remt deze stimuleert de globus pallidus interna die weer bewegingen remt. Netto zorgt
5
,activatie van het striatum via deze pathway voor activatie van de globus pallidus interna en daarmee
remming van de bewegingen. Zorgen vooral voor het remmen van antagonistische bewegingen
Ziekte van parkinson:
Dopaminerge neuronen van de SNC degenereren wat zorgt voor versterkte inhibitie van de thalamus
door de globus pallidus zorgt. Hierdoor gaat het opstarten van bewegingen moeilijker.
Ziekte van Huntington:
Bij de ziekte van Huntington degenereren als eerste de medium spiny neurons in het indirecte circuit.
Hierdoor vermindert de excitatie van globus pallidus door de n. subthalamicus, met als gevolg een
verminderde inhibitie door de globus pallidus interna. Dus er worden makkelijker bewegingen
opgestart.
Hemibalisme:
Veroorzaakt door een laesie in de rechter nucleus subthalamicus. Dit zorgt voor een sterk verminderde
excitatie van de globus pallidus interna en daarmee een zeer sterk verstoorde remming van de thalamus
en daarmee bewegingen. Dit resulteert in grote slaande en schoppende bewegingen aan de linkerzijde
van het lichaam.
Deep brain stimulation (DBS):
Nucleus Subthalamicus en de GPi
Overstimulatie inhibitie Subthalamicus meer bewegingen.
HC 3 Cerebellum:
Stoornissen: uiten in beweging
6
, Verbindingen cerebellum en de andere structuren
via de pedunculi.
Pedunculus cerebellaris superior
afvoerende vezels
CB verschillende hersenstamgebieden
(vestibulaire kernen), thalamus en rode
nucleus
Pedunculus cerebellaris medius
Bevat de aanvoerende vezels
grote hersenen basale ponskernen CB
Pedunculus cerebellaris inferior
Bevat de aanvoerende (efferente vezels)
RM en medulla CB
Cortex: Purkinje cellen inhibitie van de kernneuronen
Informatie vanuit 1 klimvezel maar vanuit tienduizend parallelvezels
Diepe kern: kernneuronen output van het cerebellum (inhibitoir op olivia superior)
Klimvezels
Olivia inferior KV purkinje cellen
1:1 verbinding met de
Mosvezels
korrelcellaag
korrelcel heeft als axon een paralelvezel.
Informatie mosvezel-systeem sterk divergeert 1:200000.
Moleculaire laag
Bij het leren van geconditioneerde reflexen zal de
geconditioneerde reflex via de mosvezels/parallelvezels
7