Architecturale context - Vastgoed
Hoofdstuk 1: De Revolutionairen en het Neoclassicisme
In dit hoofdstuk leer je:
- Welke stijlen (barok, rococo, classicerende barok) vooraf gingen aan het
(neo-) classicisme, hoe je deze kan herkennen en wat enkele voorname
realisaties zijn uit deze periodes, met hun specifieke stijlkenmerken
- Hoe de maatschappelijke context (politiek, religieus, sociaal-economisch,
artistiek,…) in de 18de eeuw het denken over en de praktijk van de
architectuur bepaalt
- Welke stijlen (Romeins, Grieks-Helleens en Renaissance) de architectuur van
de revolutionairen en (neo-)classicisten beïnvloed hebben, hoe je deze
diverse stijlen kan herkennen en wat enkele voorname realisaties zijn uit deze
verschillende periodes met hun specifieke stijlkenmerken
- Hoe je het werk van de revolutionairen en het (neo-)classicisme kan
herkennen aan de hand van hun specifieke stijlkenmerken
- Enkele belangrijke ontwerpen en realisaties van de revolutionairen en het
(neo-)classicisme herkennen en situeren
- Enkele specifieke bouwtermen waarmee je vastgoed accuraat kan typeren en
beschrijven
ZIE PP VOOR TIJDSLIJN – VERSCHILLENDE STIJLEN KUNNEN SITUEREN IN
TIJD!
1. Barok (1600-1715)
- In beweging (asymmetrische)
- Eén synthetisch geheel van schilder-, beeldhouw- en bouwkunst
- Druk, breed theatraal
- Diagonalen, contrastwerking
- Verbonden aan tijdsgeest: 16de E
• => Rooms-Katholieken zagen leden dalen <-> aantal Protestanten
steeg
• Katholieken wilde mensen terughalen en lieten daarom imposante
architecturale gebouwen verrijzen
Stijlfiguren (HERKENNEN!) (vrije toepassing van Renaissance vormen)
- Zuilen met verdikte banden of geschroefd (Salamonische zuil)
- Doorbroken frontons
- Afwisseling segment- en driehoekige frontons
- Overmatig zware lijsten
1
,Specifieke barok elementen
- Sterk uitspringende delen en golvende lijnen (convexe en concave muren,
ellipsvormige grondplannen,…)
- Vol beeldhouwwerk dat het bouwkundig kader doorbreekt
- Golvende steunberen met voluten
- Cartouche en ronde of ovale Oeil-de-boeuf
Andere stijlfiguren
- Onstuimige vaart naar omhoog. Eerder opgaande lijnen dan horizontaal
evenwicht (Renaissance):
• Kolossale Orde (2 of meer bouwlagen)
• Koepels en torens
- Gebouw en omgeving als geheel uitgewerkt (vb.: trappen, galerijen,
pleinen, tuinen, parken)
ZIE PP – EXEMPLARISCHE GEBOUWEN (EN BENOEM STIJLFIGUREN)
2. Rococo (1715-1760)
Algemene kenmerken
- Optimistische opvattingen van het rationalisme: ‘bel esprit’
- Luchthartig, sierlijk, bekoorlijk leven, klatergoud
- Verfijnde, elegante wooncultuur
- Van plechtstatig en krachtig (Barok) naar speels en luchtig (Rococo)
- Ineenvloeien van architectuur met beeldhouwwerk, schilderkunst
- Grillig, idyllisch
Stijlfiguren
- Het ‘rocaille’motief:
• ontleend aan schelpen, ijspegels en rotswerk van grotdecoratie –
rocaillearabesken: abstracte vormen, symmetrisch over en rond
• architectonische lijsten gedrapeerd – kamschelp
- Sierlijk smeedwerk en houtsnijwerk
- Chinoiserieën1
- Helmvormig fronton
1 voorwerpen in het Chinees uitgebeeld
2
,3. Classicerende Barok
Algemene kenmerken
- Vooral in Frankrijk tijdens het Ancien Régime (vóór 1789)
- Afgemeten grootsheid, overzichtelijk, met zin voor maat
- Koepelkerken
- Vorstelijke paleizen
- Symmetrische Franse tuin
Stijlfiguren
- Kolossale Orde of 2 of 3 zuilenorden boven mekaar
- Symmetrie
1. Classicisme
Classicisme (18de eeuw)
- Periode van politieke stabiliteit (onder het ancien régime)
- Wordt weerspiegeld in een behoudsgezinde ‘classicistische’ architectuur
Neoclassicisme (19de eeuw)
- Meer de term neoclassicisme gebruiken dan classicisme
- Napoleontische Koninkrijk begin 19de eeuw: Neoclassicisme als uitdrukking
voor nationalistische en ideologische gevoelens
Verlichting
- 18de eeuw was eeuw van Verlichting van de Rede
- Bevordering wetenschap en intellectuele uitwisseling
- Bestrijden van bijgeloof en van rechtsmisbruik in kerk en staat
- Opkomen voor grondrechten
- Uittekenen van een betere wereld met hogere levensstandaard
Romantiek (18de en 19de eeuw)
- Tegenreactie op de Verlichting
- Op zoek naar nieuwe subjectieve ervaringen die oude godsbeeld moeten
vervangen (meer focus op onbekende, duister, mysterieuze, emotionele…)
- Herontdekking archeologische sites => meer wetenschappelijke interesse in
Helleense, Romeinse, Egyptische cultuur
3
, CONTEXT: Schilderkunst
- Ook hier wetenschap centraal
- Passie, emotie en persoonlijk ervaren sentiment centraal
- Sehnsucht (een soort van onbestemd verlangen) en “het sublieme” (de
beleving van het grootse en onbevattelijke) ontwikkelden zich tot centrale
begrippen
Ancien Régime: classicerende barok gaat over in classicisme
- De Oudheid als dwingende norm: herontdekking van de antieken
- Herneming 5 orden (zie afbeelding herkennen)
• 1) Toscaanse zuil
• 2) Dorische zuil
• 3) Ionische zuil
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper didierdeleeuw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.