Samenvatting 10 Voor Biologie - Hoofdstuk 23: Ecologie. Dit hoofdstuk gaat over biotische en abiotische factoren, soorten relaties tussen dieren (intraspecifiek, interspecifiek, concurrentie), symbiose (mutualisme bijv.), populatiebiologie, koolstofkringloop en stikstofkringloop en succesie van pla...
Hoofdstuk 23 – Ecologie
Relaties = betrekkingen die organismen met elkaar hebben en hun omgeving
o Woonrelatie: een hol maken voor bescherming
o Voortplantingsrelatie: paren met soortgenoten
o Voedingsrelatie: eten en gejaagd worden
23.1. Ecologische niveaus
Ecologische studies op 6 niveaus:
1. 1 bepaalde plant of dier onderzoeken
o Relaties van het individu met de omgeving
o Aanpassing in bouw en gedrag
2. Een bepaalde soort onderzoeken
o Niveau van de populatie
o Grootte van de populatie
3. Een populatie met een andere soort populatie onderzoeken
o Niveau van levensgemeenschap
4. Onderzoek naar ecosysteem
o Begrensd gebied waarin abiotische en biotische factoren een eenheid
vormen
o Planten, dieren, schimmels en bacteriën → levensgemeenschap
o Kringlopen en energiestromen
o Stel: soms een duingebied met soms een andere soort plant
Groot ecosysteem opgebouwd uit kleinere subecosystemen
5. Wereldniveau: vegetatiegordels
o Toendra’s, regenwouden, oceanen → grote ecosystemen
o Biomen = enorm grote ecosystemen
6. De aarde als 1 systeem
23.2. Abiotische factoren
Abiotische factoren = factoren die tot de levenloze natuur horen en nooit
geleefd hebben (licht, lucht, water, etc.)
Biotische factoren = de levende omgeving, maar ook de ‘niet-meer-levende’
omgeving (houtsronk, dood dier, planten, dieren, etc.)
Abiotische factoren zijn in een ecosysteem niet overal hetzelfde
o Macroklimaat = gemiddelde weergesteldheid in een bepaald gebied
o Microklimaat = klimaat op de plaats en in de buurt van een organisme
Abiotische factoren zijn de oorzaak dat een soort niet in een bepaald gebied
voorkomt
23.2.1. Tolerantiegrenzen en aanpassingen
Omstandigheden voor een soort erg gunstig → daar ligt het optimum
Voor elke abiotische factor is er een optimumwaarde
Maximum en minimum → waarden waarbij organismen net nog kunnen
overleven
, Minimum- en maximumwaarden bepalen de tolerantiegrenzen
Optimumkromme geeft het tolerantiegebied voor een abiotische factor weer
Beperkende factor = factor waarvan de waarde het verst weg ligt van de
optimumwaarde, bepaalt zijn levenskansen
Een organismen is in een staat om in een bepaalde omgeving te leven,
dankzij de enzymen die het kan maken
Aangepast zijn = genen hebben die het in staat stellen om in die omgeving
te leven
23.2.2. Licht
De optimale lichtintensiteit is niet voor alle
soorten planten gelijk
Zonneplanten
o Hogere optimale lichtintensiteit
o Plaatsen met weinig schaduw
Schaduwplanten
o Lagere optimale lichtintensiteit
o Grotere bladeren
o Bladgroenkorrels hebben meer chlorofyl
o Schaduwrijke plaatsen
o Bij te veel licht → beschadigd
Licht invloed op groeisnelheid van planten & groeirichting van stengels
Planten groeien naar het licht toe
Bij te weinig licht → etioleren = stengels/bladeren worden lang & slap en het
bladgroen verdwijnt
23.2.3. Temperatuur
Temperatuur heeft invloed op de enzymen
Diersoorten met wisselende lichaamstemperatuur (koudbloedig)
o Afhankelijk van omgevingstemperatuur
o Lichaam opwarmen door omgeving
o Worden actiever bij hogere lichaamstemperatuur
Endotherme dieren (warmbloedig)
o Constante lichaamstemperatuur
o Bij lage temperatuur → veel energie nodig om warm te blijven
o Relatief meer voedsel nodig dan koudbloedige dieren
Inhoud-oppervlakte verhouding van groot belang
o Kleine lichaam → grote buitenoppervlak
o Hoe groter oppervlak t.o.v. inhoud → moeilijker om warm te blijven
Uitzonderingen: extremofielen
o Kunnen overleven in bijv. vulkanische gebieden, diepzee, etc.
, 23.2.4. Lucht
Mengsel van verschillende gassen
O2 nodig voor verbranding
CO2 nodig voor fotosynthese
Voor vliegende dieren is lucht een belangrijke abiotische factor
Ventilatie → ververst verbruikte lucht & verhoogt verdampingsgraad
23.2.5. Water
Bouwstof, oplosmiddel, transportmiddel, warmtereservoir en koelmiddel
Planten:
Wortelstelsel & bouw van het blad en stengel zijn aangepast aan de
hoeveelheid water in het milieu
Water belangrijke abiotische factor voor natuurlijke selectie
Waterplanten:
o Onderwater
Smalle, dunne bladeren & slappe stengels
Water draagt de plant
o Gedeeltelijk boven water
Holle stengels met luchtkanalen
Bladeren boven water hebben veel huidmondjes
o Waterlelies (planten met bladeren die drijven)
Huidmondjes aan onderkant van bladeren
Wortels in zuurstofarme bodem O2 krijgen
Landplanten:
o Gematigd milieu
Cuticula
Huidmondjes aan onderkant
o Vochtiger milieu
Cuticula dun
Overal huidmonjes
Wortelstelsel klein
o Droge ecosysteem
Dikke waslaag
Weinig, ingezonken huidmondjes
Uitgebreide wortelstelsel
o Zout milieu
Kenmerken lijken op droog milieu
Osmotische waarde van omgeving hoog
Dieren:
Kunnen in droge omgeving leven → ze hebben een waterdichte huid
Geconcentreerde urine → weinig waterverlies
Meeste dieren in vochtige omgeving
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Forcer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
