Voorbeschouwing HC 1 - Rechtsfilosofie B. Mocht je niet aanwezig zijn geweest op de werkcollege, waardoor je nu geen voorbeschouwing hebt gehad van Hoorcollege 1, dan kan je deze aantekeningen kopen! Alles is zeer uitgebreid beschreven. Mocht je geen uitwerkingen hebben van de hoorcolleges en werkc...
Werkcolleges Rechtsfilosofie B
Rechtsfilosofie B – Voorbeschouwing HC 1
De cursus gaat over de Europese Unie.
In deze cursus staan er twee vragen centraal:
1. In welke zin is de Europese Unie Europees?
2. In welke zin is de Europese Unie een Unie?
Rechtsfilosofie B is een cursus in de diepte, niet breedte. In de 12 hoorcolleges worden deze twee vragen
geanalyseerd.
1. Inleiding
Leraar heeft jaren wetenschappelijk onderzoek gespendeerd aan één woord: ‘Wij’. Bijv. Amerikaanse
constitutie: ‘we the people’, Wilders spreekt als Henk En Ingrid als de prototypische Nederlanders is er
impliciet beroep gedaan op ‘wij Nederlanders’, zou Ukraine wel/niet mogen deelnemen aan de Europese
Unie en wanneer er gesproken wordt over de Europese familie; telkens is impliciet of expliciet een beroep
gedaan op het woord ‘Wij’. Wat zijn ‘Wij’?
Zouden we werkelijk kunnen zeggen ‘Wij zijn Nederlanders’? Kunnen we zeggen dat Ukraine al dan niet
hoort? Mogen we of moeten we of zouden we willen mensen toelaten of niet? Moeten we meer of minder
belastingen betalen? Al die vragen draaien op de vraag: ‘Wij’ Nederlanders, Colombianen, Amerikanen,
Europeanen, etc.
Insteek van de cursus als geheel
• Focus: de EU
Focus is de Europese Unie.
• Achtergrondproblematiek: recht en politiek, met name de relatie tussen eenheid en pluraliteit.
- Dus: ook van belang voor Nederland en welke politieke gemeenschap dan ook
• De focus en de achtergrondproblematiek komen tot uitdrukking wanneer men stelt ‘Wij
Europeanen’ of ‘Wij Nederlanders’, om vervolgens men rechtsnormen stelt en handhaaft met
een beroep op dat “wij”.
Problematiek is de verhouding tussen recht en politiek, m.n. de problematiek van de verhouding
tussen eenheid en pluraliteit > identiteit en verscheidenheid. Je ziet bijv. spanningen tussen de
EU en haar lidstaten. Sommige Nederlandse politieke partijen willen dat Nederland uit de
Europese Unie gaat. Datzelfde geldt ook bij Frankrijk. Je krijgt dus pluraliteit/verscheidenheid van
visies over welke kant het op moet. Daar heb je botsing tussen willen ‘Wij Fransen/Nederlanders,
etc.’ onderdeel zijn van een ‘Wij Europeanen’? > Ja of nee en onder welk voorwaarden?
In het beantwoorden van die vraag beantwoord je ook de vraag: Wat betekent het om te kunnen
zeggen over ‘wij Europeanen’. De problematiek die we aansnijden is zeker met de EU, maar zeker
niet alleen. Wat bedoelt men als wij spreken over ‘’Wij Europeanen’’ of ‘’Wij Nederlanders’’?
, Art. 50 Gw is de grondslag van de legitimiteit van de Nederlandse rechtsorde. Bijv. gezag van de
belastingdienst moet berusten op het feit dat de belastingwet en alles wat daarna komt – zoals
een aanslag – op het feit dat het parlement/SG/wetgever uiteindelijk een beroep doet op het
Nederlands volk. Dus uiteindelijk heeft het te maken met de vraag: wat een rechtsorde is en wat
een rechtsorde bindend maakt > waarom zouden we überhaupt het recht moeten gehoorzamen?
• Dus de kernproblematiek van de cursus is de structuur en dynamiek van representatie: de
representatie van een politieke eenheid, wat meestal wordt aangeduid als de representatie van
een volk.
Art. 50 Gw: ‘De Staten-Generaal vertegenwoordigen het gehele Nederlandse volk’ > gaat erom
dat we begrijpen wat het betekent dat een rechtsorde een representatie is van een volk. Kunnen
we überhaupt spreken van een Europese rechtsorde als een representatie van zoiets als een
Europees volk?
Daarmee samenhangend als kernproblematiek
• Identiteit à Eenheid: het volk wordt als geheel vertegenwoordigd
Wat daarmee samenhangt als kernproblematiek is de problematiek van identiteit: is er zoiets als
een Nederlandse identiteit? Zijn we één? Art. 50: ‘het gehele Nederlandse volk’ > zijn we
überhaupt een eenheid?
• Differentie of verschil à Pluraliteit: controverse over wat ons samenbindt
Daarom ook de problematiek van differentie of verschil. Pluraliteit: controverse over wat ons
samenbindt. In het kabinet zijn grote verschillen van mening. Let wel: in Nederland moet het
kabinet met een mond spreken. Bijv. iedereen had verschillende meningen over de coronaprik.
Dus we treffen allerlei verschillende visies en opvattingen over wat ons samenbindt en misschien
zeggen ze dat er niks is dat ons samenbindt en misschien is het rechtsorde alleen een orde van
geweld. Des te meer als je kijkt naar Europa met zo veel verschillende landen, durft de leraar haast
niet te zeggen ‘volkeren’.
• De slogan van de EU: ‘eenheid in verscheidenheid’
Deze slogan van de EU roept zoveel vragen op. Als dat de slogan was van Nederland, is het
problematisch. Het is meer in de kader van de Europese Unie.
• De politieke vraagstukken bij uitstek:
Over deze politieke vraagstukken heeft de leraar zich geboden de laatste 25 jaar:
- Wie zijn ‘wij’?
- Zijn we een ‘wij’?
En zijn wij überhaupt een ‘wij’?
• Protest tegen de ‘austerity measures’:
Naar aanleiding van de crisis van 2008. Er was onrust ontstaan in Italië naar aanleiding van de
zware budgettaire maatregelen die moesten genomen worden om in aanmerking te komen voor
steun van Europa. In feite al die steun was toevertrouwt aan Italië, Spanje, Griekenland, etc. op
de gedachte dat ‘wij Europeanen zijn bereid om voor elkaar op te komen’. In dit gevat het noorden
voor het zuiden > daar voor wat hoort wat. Mensen in Italië was niet blij dat zulke gedachten er
waren bij zo een lening. Dit is eigenlijk de vraag: wat is het om lid te zijn – of burger – van Europa.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper esee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
