Samenvatting Seksuologie
--- Hoofdstuk 1: Seksualiteit in Perspectief ---
Seksuologie
Seksuologie is een interdisciplinaire, wetenschappelijke
studie van seksualiteit die bestudeerd wordt door biologen,
psychologen, antropologen en artsen. Hierdoor wordt het
beïnvloedt door de verschillende vakgebieden en kan
resulteren in verschillende onderdelen:
• Biologie → anatomie.
• Psychologie → aantrekkingskracht.
Psychologische aanpak op Seksualiteit
• Ontwikkeling: “hoe ontwikkelt seksualiteit?”, wordt vooral gebaseerd op
levensloopperspectief, maar ook op het gebied van ouderen.
• Persoonlijkheid: “hoe beïnvloedt persoonlijkheid het seksueel functioneren?”,
hierbij wordt er bijv. gekeken welke mensen het meeste risico nemen op
seksueel gebied.
• Sociaal: “welke mechanismen, bijv. interactie, kunnen een invloed hebben op
seksualiteit?”, hierbij wordt er gekeken wat ervoor zorgt dat mensen op een
bepaalde manier seksueel gedragen. Hier wordt naar gekeken aan de hand van
scripts, sociale regels en normen.
• Klinisch: “hoe ontwikkelt pathologische seksuologie en hoe kunnen we
seksuele problemen behandelen?”.
• Medisch: “hoe beïnvloedt een ziekte/ medische behandeling de seksualiteit van
een patiënts (partner en koppel) seksualiteit.
Sekse en Gender
• Sekse/ geslacht: seksuele anatomie en seksueel gedrag.
Hier worden mannen en vrouwen ingedeeld op basis van hun
anatomie/ geslachtsdelen. Echter, is er wat onduidelijkheid
over wat seks betekent in termen van gedrag, wat maakt het
nou seksueel gedrag? Volgens het tabel uit een artikel van
Sanders and Reinisch (1999) zijn 99,5% van de mensen het
eens dat seksueel gedrag wordt geuit in penile-vaginal
intercourse.
• Gender: het zijn/ staat/ gevoel van een man of vrouw zijn.
Onderzoeken uit het boek gaan uit van het idee dat gender binair is (enkel man
en vrouw).
• Seksueel gedrag: veroorzaakt opwinding en vergroot de kans op een orgasme.
, Seksuologie: Uitgebreide samenvatting (2022)
Ivyvanekert
Geschiedenis van Seksualiteit
Tot ongeveer 100 jaar geleden gaf religie de meeste informatie die mensen hadden
over seksualiteit. Ook tegenwoordig heeft religie nog een invloed op seksualiteit:
• Oude Grieken: probeerde het bestaan van homo- en
heteroseksualiteit te verklaren door een mythe over dubbele
wezens (twee aan elkaar verbonden), zoals man-man, vrouw-
vrouw en man-vrouw. Goden werden bang voor deze wezens en
besloten ze te splitsen in tweeën. De mythe gaat dat wanneer je eerst vrouw-
vrouw was, je altijd op zoek zal gaan naar je verloren deel.
• 15e eeuwse Christenen: dachten dat natte dromen ontstonden doordat iemand
gemeenschap had met kleine, spirituele wezentjes. Degene die dit overkwam
en ejaculeerde in de nacht werd beschouwd als heks.
• Moslims: stelde dat seks een van de mooiste plezieren uit het leven was.
• 19e eeuw: door de geneeskunde kwam het Medisch Model op, waar vooral
gewerkt werd door mannelijke artsen. Ze gingen kijken naar negatieve of bizarre
symptomen die ze niet konden verklaren. Ze stelden dat seksuele handelingen
die niet bijdroegen aan de reproductie (zoals masturbatie) zorgden voor schade
en waren bang dat dit soort gedragingen zich zouden verspreiden over de
mensheid. De attitudes van deze mannelijke artsen waren biased tegenover
vrouwen en dit was zelden positief.
Ook werd er in deze tijd verwacht dat het mannelijke zaad de olie van het
lichaam was, waardoor ejaculeren slecht was voor je fysieke en mentale
gezondheid, aangezien je functioneringsstof/ -energie je lichaam verlaat.
Zolang je maar voldoende beweegt en gezond eet, vooral vegetarisch en saaie
en monotone smaken, zou je mensen genezen van de epidemie van ejaculatie.
Belangrijke Seksonderzoekers
• Sigmund Freud (1856-1939): was arts en de grondlegger van psychiatrie en
psychoanalyse. Freud had bijzonder veel aandacht voor seksualiteit en zag dit
als de drijfkracht voor menselijk gedrag, met name neurose. In de Victoriaanse
Tijd waren de normen rondom seks erg onderdrukkend, waardoor het erg
baanbrekend was voor de tijd om hier over te spreken.
• Henry Havelock Ellis (1859-1939): was arts in de Victoriaanse Tijd en schreef
Studies in the Psychology of Sex. Hij was de voorloper van het moderne
seksonderzoek, zo stelde hij:
֍ Vrouwen zijn net als mannen seksuele wezens.
֍ Masturbatie is erg gewoon en vaak voorkomend.
֍ Fysieke en psychologische factoren spelen een rol bij seksuele
problemen.
֍ Seksuele deviatie/ afwijkingen van de norm zijn helemaal niet zo erg, en
vaak zelf onschadelijk.
2
, Seksuologie: Uitgebreide samenvatting (2022)
Ivyvanekert
• Richard von Krafft-Ebing (1840-1902): was psychiater gespecialiseerd in
psychische stoornissen en schreef Psychopathia Sexualis: eine Klinisch-
Forensische Studie. In deze studie werden seksuele stoornissen beschreven
op basis van ervaringen van zijn cliënten. Hij bedacht de termen sadisme,
masochisme, pedofilie, homoseksualiteit en heteroseksualiteit. Verder
definieerde hij de fetish als, de seksuele aantrekkingskracht ten aanzien van
fysieke objecten en menselijke delen zoals voeten en tenen. Hij behandelde
masturbatie en abnormale seksuele symptomen die hij als perversies,
ongewone en extreme seksuele drang en gedragingen, zag.
• Magnus Hirschfeld (1869-1935): oprichter van het eerste seksinstituut. Hij
heeft de eerste grootschalige seksenquête opgezet waarbij gegevens van
10.000 mensen werden verzameld op een vragenlijst met 130 items. Het was
erg baanbrekend voor de tijd om zo’n grote vragenlijst te maken en af te nemen,
omdat vragen over seksualiteit lastig zijn en altijd te maken hebben met een
ethisch instituut. Echter, is bijna alles vernietigd door de Nazi’s. Hij bedacht de
term travestiet.
• Alfred Kinsey: was zoologist, entomologist (met een bijzondere interesse in
dieren en insecten), seksuoloog en de oprichter van het Institute of Sex
Research, waar hij de eerste was die mensen observeerde terwijl ze seks
hadden. Hij schreef Sexual Behavior in the Human Male en Sexual Behavior in
the Human Female, beter bekend als de Kinsey Reports. Alles begon doordat
Kinsey aan een universiteit werkte waar hij een cursus moest geven over
seksuologie. Echter wist hij hier niks over, dus is hij begonnen met
onderzoeken. De Kinsey Scale meet seksuele geaardheid op een 7-
puntsschaal.
• Masters and Johnson: voerden het bekendste observationele seksonderzoek
uit, waarbij biologische metingen werden gedaan tijdens de seks. Tijdens deze
8-jarige studie hebben ze 10.000 cycli van orgasmes bekeken. Studeerden de
fysiologie van seksuele responses en seksuele stoornissen, waardoor de
seksuele respons cyclus ontstond. Ze waren kritisch op Freud. Ze schreven
Human Sexual Response en Human Sexual Inadequacy.
• < 1900: religieuze en wettelijke benadering (Victoriaanse periode): wat mag wel,
wat mag niet
• 1900: psychologische benadering (is het normaal, abnormaal)
• 1973-2000: constructivisme (sociale psychologie) vs. medicalisatie
(geneeskunde), opkomst farmaca (viagra en hiv-bestrijdende middelen)
• 1973: homoseksualiteit uit de DSM
• >2000: inclusiviteit, seksuele geaardheid, beperktheid homoseksualiteit op
vragenlijsten.
3
, Seksuologie: Uitgebreide samenvatting (2022)
Ivyvanekert
Media
De media in Amerika speelt dezelfde rol als religie in voorgaande eeuwen, waardoor
men er erg beïnvloedt door kan worden.
• Cultivation theory: mensen beginnen te denken dat wat ze zien op televisie
en in andere media weergeeft wat in het echte leven in onze cultuur gebeurt.
Wanneer men maar vaak genoeg blootgesteld wordt aan een bepaald
onderwerp wat door de media wordt getoond, gaat men dit zien als
“mainstream”.
• Agenda setting of Framing theorie: de media geeft aandacht aan bepaalde
onderwerpen en laat anderen liggen, wat suggereert hoe we moeten denken of
de problemen moeten framen. Het idee dat de media besluit wat belangrijk is
voor ons door te kiezen wat ze wel of niet delen. Bijv. wordt er nu veel gedeeld
over de oorlog in Oekraïne, maar vorig jaar was er veel informatie over corona.
Volgens de media is het nu vooral interessant wat er in Oekraïne speelt i.p.v.
corona wat op een lager pitje staat
• Sociaal cognitieve theorie: de media geeft ons rolmodellen die we imiteren,
maar de media beïnvloedt ons gedrag, gedachten en affect/ emoties ook door
modeling en identificatie.
• Selectiviteit: mensen selecteren informatie en geven aandacht aan media die
ze zelf uitkiezen, en laten het andere links liggen.
• Reinforcing spiral theory: iemands sociale identiteit en ideologieën
voorspellen iemands mediagebruik en mediagebruik beïnvloedt onze identiteit
en ideeën.
• Differential susceptibility: niet iedereen reageert op dezelfde manier op
blootstelling van media content.
Cross-culturele Perspectieven van Seksualiteit
Culturele psychologen definiëren cultuur als een uniek betekenis- en
informatiesysteem, dat gedeeld wordt door een groep en doorgegeven wordt over
generaties en dat systeem zorgt ervoor dat de groepen kunnen overleven, gelukkig
kunnen zijn en een betekenisvol leven kunnen leiden.
• Individualistische culturen: independentie, autonomie en individuele rechten.
• Collectivistische culturen: interdependentie, verbindingen tussen mensen en
groep is belangrijker dan het individu.
• Eerculturen: “face”, iemands reputatie, respect of de eer die mensen tonen
naar anderen. In een eercultuur is het soms logisch om een vrouw dood te
stenigen wanneer ze overspel heeft gepleegd, omdat ze de eer in die cultuur
geschonden heeft.
Etnocentrisme is de geneigdheid om de eigen cultuur als superieur te zien, waardoor
je eigen gebruiken en cultuur gaat zien als de standaard. Dit beïnvloedt ons begrip van
menselijk seksueel gedrag. Velen hebben ervaring met seksualiteit in slechts één
cultuur en zien dat dus ook als “normaal”.
Voorbeeld: in Afrika doorlopen jongens verschillende stadia om volwassen te
worden. Eerst wonen ze bij hun moeder, daarna moeten ze een homoseksuele
relatie aangaan, en orale seks ontvangen en geven.
4
