Samenvatting Hoorcolleges Geriatrie en Veroudering
HC1: Demografie
- Demografie = wetenschap die de kwantitatieve kenmerken van de bevolking beschrijft
- In Nederland 2,9 miljoen 65-plussers
- Aantal ouderen groeit sterk. 13,6% (in 2000) 25,6% (in 2040)
- Ontwikkelingen in demografie – kenmerken belangrijk voor tentamen:
o Dubbele vergrijzing: Aantal 65-plussers neemt toe + aandeel 80-plussers binnen de
ouderengroep (65-plussers) neemt ook toe (23,5% (2000) 33,3% (2040))
o Geen feminisering binnen de ouderdom
o Verkleuring van de ouderdom
- Beïnvloedende factoren:
o Geboorte
o Sterfte
o Migratie
o Soms ook door assimilatie of oorlog
Sterfte
- Kans om binnen een jaar te overlijden op verschillende
leeftijden
- 60-70-jarigen hele lage kans; pas vanaf 75 nemen de
kansen toe
- Enorm gat tussen overlijdenskans tussen mannen en
vrouwen
Levensverwachting
- Definitie: het aantal jaren dat een persoon van een bepaalde leeftijd naar verwachting (nog)
zal leven, berekend uit een levenstabel.
- Interpretatie: het verwachte aantal nog te leven jaren indien de sterftekansen gelijk blijven.
- Vaak onderschatting LV door dalende sterftekansen
- Twee dips: Spaanse griep (1918) & WOII (1940)
- Levensverwachting bij mannen 1950-1980 stijgt bijna niet: rookepidemie (90% van de mannen
rookte). 1960 gevolgen van roken bekend prevalentie roken neemt af
- Toenemende levensverwachting
o 19e eeuw: afname zuigelingen- en kindersterfte – hygiëne, voeding
o 1e helft 20e eeuw: afname sterfte (jong-)volwassenen leeftijd – openbare voorzieningen,
antibiotica
o 2e helft 20e eeuw: start afname sterfte op oudere leeftijd – leeftijd, medische zorg
Nu vooral winst boeken bij de ouderen waardoor de levensverwachting stijgt
- Levensverwachting op 65-jarige leeftijd grotendeels gelijk gebleven. Recent jaren winnen bij
ouderen Sterfte steeds verder verdringen naar oudere leeftijden
- Chronische ziekten
o 55-64 jarigen 30% geen chronische ziekte; 65-74: 23 %; 75-84: 5%; 85-94:4%
o 55-64 jarigen 35% meerdere chronische ziektes; 65-74: 55%; 75-84: 70%; 85-94: 80%
o Prevalentie multimorbiditeit heel erg hoog
Percentage multimorbiditeit van 1992-2008 gestegen.
Medische kennis mensen langer in leven
houden
- Levenstabel
Geboorte
- Steeds meer gezinnen met minder kinderen
veroudering groeit
Migratie
- Niet veel invloed op de veroudering in vergelijking met sterfte en geboorte
- Migratiestromen dempen vergrijzing (meer jonge mensen komen hierheen)
,
,Stijging levensverwachting onder te verdelen in twee revoluties
First Longetivity Revolution – overwinnen van de ‘slechte’ omgeving (infectieziekten etc.)
- LV ongeveer 20 jaar gestegen gedurende 130.000 jaar
- Gestage toename laatste 2000 jaar
- Sterke toename 20e eeuw en 21e eeuw
- Mensen die geen kans hadden op reproductie krijgen dat nu wel meer schadelijke genen
Second Longetivity Revolution – manipuleren van biologie, technologie
- Medische zorg en innovatie verlengen levens: hartchirurgie, nierdialyse, respiratoire medicatie
- LV laten toenemen door manipulatie van interne biologische processen die de limieten van de
duur van het leven oprekken: het vertragen van lichamelijke veroudering door die te begrijpen
, HC2a: Depressie bij ouderen
- Belangrijke risicofactoren voor depressie in het algemeen:
o Depressie in de voorgeschiedenis
o Depressie in de familie
o (chronische) lichamelijke problemen
o Ingrijpende gebeurtenis (met name verlies)
- DSM-V-criteria: 5 of meer symptomen hebben van: (één van de eerste twee ook noodzakelijk)
o Depressieve stemming
o Verminderde interesse of plezier
o Gewichtsvermindering of eetlustverandering
o Slaapstoornis
o Psychomotore remming of agitatie
o Moeheid of energieverlies
o Schuldgevoelens/waardeloosheid
o Concentratiestoornis, besluiteloosheid
o Doodsgedachten, suïcideplannen of –poging
o Symptomen voor minstens twee weken waar geen andere oorzaak voor is & het
belemmert het functioneren
- Ernstige depressieve stoornis
o Met vitale kenmerken
Dagschommeling (’s avonds beter dan ’s morgens)
Vroeg ontwaken (om vijf of zes uur ’s morgens)
Remming/agitatie: motorisch, spraak, gedachten
Verlies eetlust gewichtsverlies
o Met psychotische kenmerken: wanen (doemscenario’s)/hallucinaties passen bij
depressieve stemming
Ouderen
- Prevalentie ernstige depressie: 2% & milde 12%
- Verschil met volwassenen o.a. door:
o Kortere levensverwachting bij een ernstige depressie
o Vooral onderzoek naar gezonde ouderen
o Andere symptomen
o Andere risicofactoren
o Biologische veranderingen
Belangrijke kenmerken uit het filmpje
- Oudere mannen met ernstige depressie plegen vaak suïcide en hebben een grote kans op
‘slagen’. Deze mannen herkennen bij zichzelf geen depressie
- Risicofactor: >50 jaar zijn + verliezen van partner. Vooral mannen kunnen draad moeilijk
oppakken.
- Voor 50% ouderen is depressie de eerste
- Ouderen zijn mentaal kwetsbaarder
- Somberheid staat niet op de voorgrond: lastig om depressie te herkennen
Wisselende kernsymptomen
- Klassieke depressie: somberheid, schuldgevoelens, gevoelens van waardeloosheid,
doodsgedachten of doodswens
- Andere typen depressie: leegheid, matheid, nergens zin in hebben, nergens van genieten. Of
juist: onrust, prikkelbaarheid
- Bijkomende klachten
o Meer angstklachten: lijkt op nervositeit
o Meer lichamelijke klachten: lijkt op lichamelijke ziekte. Bijvoorbeeld obstipatie of
lichamelijke oorzaak voor afvallen etc.
o Diagnostisch lastig
- Vaak somatische comorbiditeit. Versluiering van depressiviteit door:
o Parkinson, dementie, bloedarmoede (anemie), andere lichamelijke aandoeningen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper WillemijnDeJoode. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,79. Je zit daarna nergens aan vast.
