College aantekeningen
Genen en cellen (GZW)
- Instelling
- Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Dit document bevat alle aantekeningen van de hoorcolleges van genen en cellen, zowel deeltentamen 1 als deeltentamen 2.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 66 pagina's
Voorbeeld 3 van de 66 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Genen en cellen DT1Bouwstenen van de cellen
Polymeren = gekoppelde monomeren = macromoleculen
• Aminozuren = eiwitten
• vetzuren/lipiden = phospholipiden>membranen
• suikers = polysachariden
• nucleotiden = DNA/RNA
Covalente bindingen met koolstof als basis (koppel element). Andere elementen steken uit
Isomeren: dezelfde molecuulformule, maar andere vorm > andere naam. Enzymen moeten
structuur herkennen, dus belangrijk.
Stereochemie: gespiegeld
Moleculen hebben 2 oriëntaties:
• L- en D- (links en rechts-draaiend > enantiomeren
• Bestaan uit dezelfde atomen.
Natuurlijke moleculen bevatten vaak 1 oriëntatie:
• enzymen maken alleen deze oriëntatie
• past in hun reactie-centrum (active site)
Functionele groepen:
Hydroxylgroep -OH oplosbaar
Amino group -NH 3
+
eiwit backbone
carboxyl group -COOH eiwit backbone
phosphate group -PO energieoverdracht/regulatie/DNA
4
2-
sulfhydryl group -SH eiwit structuur
Tabel 3.1
Koolstof en polariteit
polariteit bij O- N- en S- atomen in functionele groepen
Macromoleculen
• Gekatalyseerd door een enzym
• Condensatie of de-hydratatiereactie: koppelt monomeren aan elkaar tot polymeer en
een water molecuul wordt afgesplitst
• Hydrolyse: polymeer afgebroken tot monomeren, gaat ten kosten van een
watermolecuul > -OH groep en -H groep wordt aan monomeren gebonden.
Suikers > polysacchariden
• Cellulose maakt waterstofbruggen (veel), daarom is het moeilijk afbreekbaar
• Amylose heeft veel minder waterstofbruggen, daarom kost het veel minder energie
om die af te breken
• glycogeen is de vorm waarin het lichaam glucose opslaat, wanneer er dan weinig
glucose beschikbaar is in het bloed wordt daar weer glucose van gemaakt.
Functie polysacchariden in cellen
• energiebron (glycogeen/glucose)
• bescherming
• rol in cel-cel herkenning
• extracellulaire mix speciale vorm van mechanische/chemische bescherming
,Lipiden
• Groep van vetten fosfolipiden en sterolen
• minder een keten, maar wel een vrij groot molecuul
• heel belangrijk voor de opbouw van membranen
• amfipatisch, deel hydrofoob (meestal vetzuren-vetten en phospholipiden: hele lange
koolwaterstofketens)
• Of Sterolen (cholesterol) = geen vetzuren maar ringstructuur, basis van hormonen.
Te veel is niet goed
Vetzuren
• carboxylgroep (-COOH) aan uiteinde
• carbon backbone (tot 36 C)
o verzadigd - enkelvoudige binding (flexibiliteit)
o onverzadigd - 1 of meer dubbele bindingen (knik)
o van belang bij vorming membraan
o vastgezet aan een glycerol group, ook wel triglyceriden (3 vetzuurketens)
Phospholipiden: bevat een phosphaat group en vetzuren > maken een barrière waar
hydrofiele moleculen niet doorheen kunnen. 2 vetzuurketens
Sterolen:
• geen vetzuur wel lipide
• 4 C-ringen onderling verbonden: rigide structuur
• CHolesterol
o meest voorkomend in dierlijk weefsel
o heel hydrofiel
o in membranen
o maken cellen minder elastisch > zuurstoftoevoer wordt geblokkeerd
Fluidity
• dierlijke vetten > verzadigd > vast
• plantaardige vetten > onverzadigde > vloeibaar
• Margarine
, Eiwitten en aminozuren
Eiwit: polymeer van aminozuren aan elkaar gebonden met peptideketens.
Aminozuur Structuur: aminogroep, carboxylgroep en waterstofatoom en een R groep (20
verschillende van). Ze kunnen verschillen in lengte/volgorde etc.
Verschillende functionaliteiten wordt bepaald door de structuur van de R-groep (polair,
apolair, polair-geladen)
Eiwitsynthese
• ketens van aminozuren (1 of meerdere)
• 1 keten is opgebouwd uit verschillende aminozuren gebonden door een
peptidebinding > peptideketen
o covalent (sterk)
o aminogroep koppelt aan carboxylgroep
o keten wordt verlengd van de carboxyl-kant aan een amino-kant
o beginpunt = n terminus en eindpunt = c terminus, dus eiwit heeft richting
o peptideketen is een polaire structuur
o 3-dimensionale vouw (conformatie), bepaalt door de R-groepen. Vouw wordt
gestabiliseerd doordat de zij-groepen bindingen met elkaar aan gaan en de
backbone gaat waterstofbruggen vormen. Door de 3-dimensionale structuur
wordt de functie van een eiwit gevormd
o komt als keten het ribosoom uit, gaat dan 3 dimensionaal vormen en dan pas
heeft het een functie
o alfa helix en beta
o disulfidebrug: speciale vorm van binding S-S is een covalente binding,
hiermee wordt een extra stevige structuur gemaakt
• 4 niveaus van eiwit structuur
o primair: volgorde aminozuren in polypeptide keten
o secundair: vouwing van peptide backbone (waterstofbruggen) (alfa helix, loop,
beta-strand, -sheet)
o tertiair: 3D vouwing van alle secundaire structuur elementen (zijgroepen van
aminozuren) (door waterstofbruggen, ionbindingen vanderwaals krachten,
hydrofobe clustering) (eindpunt als eiwit uit 1 keten). Domeinen kunnen
gevouwen zijn in subdelen van een eiwitketen, subdelen hebben eigen functie
en eigen vouwing.
o quaternair: alleen als eiwitten meerdere eiwitketens hebben. Eiwitten moeten
samenkomen om functioneel zijn
• Disulfidebinding (covalent): cysteïne residuen vormen zwavelbruggen, inter- en
intramoleculair.
• Anfinsens theorie: volgorde van aminozuren besluiten welke structuur het eiwit zal
krijgen.
• Denaturatie - ontvouwen van eiwitstructuur (ook DNA/RNA). Kan door toevoegen
warmte of chemische stoffen. Kan ook leiden tot aggregatie vanwege hydrofobe
delen van een eiwitketen. NB!
• Misvouwing leidt vaak wel tot aggregatie.
Eiwitmodificaties
• Lipoproteins: aantal lipide groepen worden er aan vast gezet (buurt van membranen)
• Glycoproteins: polysaccharide groepen gekoppeld, bescherming tegen afbraak/
Eiwit-eiwit interacties: in cel vaak binding van molecuul aan eiwit of (kort) contACt tussen
eiwitten om processen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noorgzw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67232 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen