Samenvatting van de gehele stof voor het vak Sociale Psychologie aan de Universiteit van Tilburg. Het bestaat uit de 10e editie van het boek Sociale Psychologie, geschreven door Elliot Aronson en de aantekeningen van de hoorcolleges uit het jaar 2022/2023. Heb zelf een 10 gehaald voor het tentamen ...
Sociale psychologie samenvatting boek (10e editie) en aantekeningen hoorcolleges
Introductie in sociale psychologie
Sociale psychologie = onderzoek naar hoe gedachtes, gevoelens en gedragingen van mens beïnvloedt
worden door feitelijke/denkbeeldige aanwezigheid van anderen
Sociale invloed = effect dat anderen hebben op onze gedachten/gevoelens/gedragingen
Doel sociale psychologie = ontdekken van universele wetten van menselijk gedrag
- Ahv empirisch onderzoek
- Dmv crosscultureel onderzoek = bepaald onderzoek herhalen in verschillende culturen
Verschil met andere disciplines:
- Sociale psychologie:
o Analyseniveau = individu in context van bepaalde sociale situatie
o Doel = ontdekken universele wetten van menselijk gedrag
o Sociaal gedrag verklaren ahv macht die sociale situatie uitoefent
- Sociologie:
o Analyseniveau = groepen, instituties, samenleving
o Doel = ontdekken van universele kenmerken van menselijke natuur die sociale
beïnvloeding mogelijk maken, onafhankelijk van sociale klasse, cultuur of gender
o Grootschalige sociale structuren verklaren
- Persoonlijkheidspsychologie:
o Analyseniveau = individu in relatie tot anderen (in context van sociale situatie)
o Sociaal gedrag verklaren ahv de individuele persoonlijkheidskenmerken
Perspectieven/benaderingen van de sociale psychologie
Evolutionaire perspectief
o Verklaren gedrag dmv genetische aanpassingen om overlevings/voortplantingskans te
vergroten
Vergelijken met dieren
Kijken naar universele gewoonten die plaatsvinden onafhankelijk van
cultuur/omgeving -> vormen van relaties, taboes
Sociaal-cultureel perspectief
o Verklaren gedrag dmv groep waarin je opgroeit
, Gewoonten/tradities/gedragingen die per cultuur verschillen -> begroetingen,
eetgewoonten
Dmv crosscultureel onderzoek = kijken of gedrag specifiek is voor cultuur door
te vergelijken met andere culturen
Sociaal-leren perspectief
o Verklaren gedrag dmv leerervaringen in het verleden
Neiging om rolmodellen te imiteren
Construct = manier waarop mensen de sociale wereld waarnemen/begrijpen/interpreteren
- Hangt af van hoe het individu de situatie waarneemt/interpreteert, niet van objectieve
omstandigheden
Naïef realisme = denken dat wat wij zien/interpreteren de waarheid is -> ons construct is juist
Construct wordt bepaald door 2 fundamentele menselijke motieven/behoeften
- Motief van eigenwaarde / behoefte aan positief zelfbeeld / zelfverbeteringsmotief = men wil
zichzelf als goed, competent en respectabel individu zien, en wil dit zelfbeeld beschermen om
een goed gevoel over zichzelf te hebben
o Vaak vertekenen we werkelijkheid om gevoel van eigenwaarde in stand te kunnen
houden
- Motief van sociale cognitie / behoefte om accuraat waar te nemen / acuraatheidsmotief =
men wil de wereld acuraat waarnemen, zodat ze situaties effectief kunnen beoordelen en juiste
beslissingen kunnen nemen
o We willen ook een correct beeld over onszelf hebben
o In werkelijkheid handelen we ahv informatie die meestal incompleet/onjuist
geinterpreteerd is
- Overige motieven waardoor onze interpretatie beïnvloedt wordt zijn
o Biologische drijfveren
o Behoefte aan beloning
o Behoefte aan controle
Wanneer de twee motieven in conflict zijn gebruiken we illusies om ze weer in overeenstemming te
brengen
- Beter-dan-gemiddeld effect = we overschatten eigen capaciteiten waardoor we onszelf altijd
net iets beter dan gemiddeld vinden
- Onrealistisch optimisme = we onderschatten de kans op slechte gebeurtenissen en
overschatten de kans op goede gebeurtenissen
- Vals consensus effect = we denken dat onze slechte eigenschappen universeel zijn, zodat we ze
goed kunnen praten
- Vals uniciteitseffect = we denken dat onze goede eigenschappen uniek zijn
,Situatie blijkt uit onderzoek belangrijker en van grotere invloed te zijn dan persoonlijkheid
- Veel mensen denken dat persoonlijkheid belangrijker is dan sociale situatie = fundamentele
attributiefout
Grondlegger vd sociale psychologie = Kurt Lewin
Formule om menselijk gedrag te begrijpen: B = f(PxE)
o B = behavior/gedrag
o f = functie van / afhankelijk van
o P = persoon
o E = environment/situatie
Gedrag van de mens is altijd afhankelijk van de situatie
Situatie beïnvloedt de persoon -> ExP
Omgeving waarin je bent opgegroeid geeft je bepaalde verwachtingen/mogelijkheden
Aanwezigheid van anderen in sociale omgeving leidt tot aangepast gedrag
Normen die in een bepaalde omgeving gelden beïnvloeden het gedrag in die omgeving
o Elk stukje persoonlijkheid wordt aangesproken in verschillende contexten
Persoon beïnvloedt de situatie -> PxE
Als 1 iemand zich onverwachts gedraagt kan dit de hele situatie veranderen
o Damschreeuwer maakte iedereen in paniek
3 problemen met de sociale psychologie
- Imago -> mensen denken dat sociaal psychologische theorieën voortkomen uit gezond verstand
o Hindsight bias = denken dat de uitkomst van een onderzoek achteraf heel simpel en
voorspelbaar was, en dat je het van tevoren ook wel had kunnen denken
- Slechte onderzoekspraktijken in het verleden leidde tot replicatiecrisis = er bleken veel gevallen
van slechte onderzoeken te zijn, waardoor veel theorieën aangepast moesten worden
o Diederick Stapel bleek alle resultaten gefraudeerd te hebben
o Opgelost door:
Replicaties van onderzoeken voordat theorieën geaccepteerd worden
Meta-analyses = verschillende studies combineren om de losse resultaten te
vergelijken met het gemiddelde resultaat
Open science = open zijn in de manier waarop onderzoek gedaan wordt
Hypothese preregistreren
Open data
Open materialen
, - Onetische onderzoeken in het verleden
o Opgelost door ethiekregels:
Informed consent
Misleiding voorkomen
Deelnemers beschermen tegen pijn en ongemak
Vertrouwelijkheid/privacy
Debriefing
Institutional Research Board zorgt dat er aan ethiekregels voldaan wordt
Sociaal psychologisch onderzoek
- Hypothesen zijn gebaseerd op eerdere theorieën, onderzoeken of observaties uit het alledaagse
leven
- Onderzoeksmethoden:
o Observationeel onderzoek = gedrag systematisch vastleggen door observatie
Voordelen:
beschrijvend
Aard verschijnselen vastleggen
Hypotheses genereren
Beperkingen:
Alleen openbaar gedrag kan vastgelegd worden, dus gedachten en
privegedrag wordt niet meegenomen
Observaties bepaalde groep zijn niet altijd generaliseerbaar
Dmv ethnografie, archiefanalyse
o Correlationeel onderzoek = kijken naar de samenhang tussen 2 factoren
Voordelen:
De aanwezigheid van variabelen kunnen voorspeld worden ahv een
andere variabele
Beperkingen:
Geen oorzaak-gevolg (causale) relatie
Dmv vragenlijsten
Correlatiecoëfficient r = getal tussen 1 en –1 die aangeeft hoe sterk 2 factoren
met elkaar samenhangen
o Experimenteel onderzoek = kijken naar causale verbanden
Proefpersonen toeschrijven aan verschillende condities, om de invloed van de
onafhankelijke variabele op de afhankelijke variabele te meten
Voordelen:
Interne validiteit is hoog omdat de condities alleen verschillen op de
onafhankelijke variabele
Beperkingen:
Externe validiteit hangt af van sample die gebruikt is
o Wordt verhoogt door replicaties
Dmv longitudinale studies
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisikke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,89. Je zit daarna nergens aan vast.
