Inleiding gedragseconomie – Economie en bedrijfseconomie
Week 1
1.1 Wat is gedragseconomie
Homo economicus is niet hetzelfde als de homo sapiens
Traditionele (neoklassieke) economische agent
- Heeft geen coginitieve barrieres om informatie te vergaren en te verwerken
(geen begrensde rationaliteit)
- Maximaliseert verwacht nut
- Weet met kansen om te gaan
- Heeft consistente tijdsvoorkeuren
- Is egoistisch en geeft alleen om eigen uitbetaling
Gedragseconomie: economie verrijken met inzichten uit de psychologie
Normatief = hoe zouden mensen besluiten moeten nemen
Descriptief = hoe mensen daadwerkelijk hun besluiten nemen
Gedragseconomie maakt een duidelijk onderscheid tussen descriptief en normatief
Correlatie = mensen met een abonnement op de sportschool gaan gemiddeld vaker naar de
sportschool dan mensen zonder een abonnement
Causaliteit = dit betekent niet automatisch dat je vaker naar de sportschool zal gaan als je
een abonnement op de sportschool koopt
Experiment: manier om causaliteit te bestuderen > controle groep en treatment groep
- Lab = gecontroleerde omgeving
- Veld = natuurlijke omgeving
Between-subjects = elke subject in 1 treatment
Within-subjects = elk subject > 1 treatment
Real incentives = betaling volgens gemaakte beslissingen
Vast bedrag (flat fee) = vast gedrag voor deelname
Experimenten in de economie: real incentives en geen deceptie
1.2 Preferenties en nut
Preferentiecondities:
- Compleet: voor alle x, y geldt x>y of y>x
- Transitief: voor alle x,y,z geldt dat als x>y, en y>z, dan is x>z
- Reflexief, voor alle x geldt dat x > x
- Symmetrsich: voor alle x,y geldt dat als bijv x~y, dan y~x
,Een nutsfunctie is nooit uniek, er zijn altijd meerdere nutsfunctie die jouw nut
representeren.
Ordinaal nut:
- Alle stijgende functies.
- Hoger nut betekent geprefereerd.
- Verschillen in nut geen betekenis.
Kardinaal nut:
- Alleen lineaire functies
- Verschillen in nut vergelijken mogelijk
Zodra er over afnemend marginaal nut wordt gesproken, gaat het om kardinaal nut
Welvaartsanalyse
- Pareto: werkt voor ordinaal en kardinaal nut
- Utilitarisme: gaat uit van kardinaal nut; gaat ervan uit dat 1 eenheid nut
voor iedereen hetzelfde betekend
1.3 Revealed preference
Revealed preference = meting van nut obv keuzes. Door keuzes te observeren kunnen we
preferenties achterhalen. Preferenties worden blootgelegd door keuzes.
Projectie bias = mensen projecteren hun huidige preferenties op hun toekomstige zelf (denk
aan boodschappen doen op een lege maag)
Duration neglect = retrospectieve evaluaties van episodes zijn relatief ongevoelig voor
veranderingen in de duur van de episodes.
Peak-end rule = mensen rangschikken episodes uit het verleden op basis van de piek en het
einde van de episodes.
- Piek = hoogste intensiteit tijdens de episode
- Einde = intensiteit op het einde van de periode
Diversificatie bias = mensen overschatten hoeveel variatie zij in de toekomst willen hebben.
Tutorial A
Choice task = er wordt gevraagd een keuze te maken tussen 2 alternatieven
Pricing task = er wordt gevraagd naar de betalingsbereidheid (willingness to pay)
P-bet = grote kans op winnen van klein bedrag
$-bet = kleine kans op winnen van groot bedrag
, Preference reversal = vaak zien we dat iemand die in de choice task kiest voor een P-bet,
vervolgens een hogere betalingsbereid heeft voor de $-bet
Stel:
Ik prefereer de p-bet over de $-bet
Maar ik heb een hogere betalingsbereidheid voor de $-bet
Mijn betalingsbereidheid voor het verkrijgen van een loterij ticket is gelijk aan de prijs
waarvoor ik het ticket zou verkopen
Hoe zou ik in dit geval gebruikt kunnen worden als money pump?
(Hoe zou je geld aan mij kunnen verdienen?)
> 1: jullie kunnen mij een $-bet verkopen voor de prijs p($-bet)
2: Laat mij kiezen tussen het houden van de $-bet of het ruilen van de $-bet voor de
p-bet
3: Ik zal kiezen voor de p-bet. (Uit de vraag blijkt dat ik de p-bet over de $-bet
prefereer)
4: Jullie kunnen dan de p-bet van mij terugkopen voor de prijs p(p-bet)
De opbrengst van stap 1 = p($-bet). In de laatste stap betalen jullie p(p-bet). De winst
is dus p($-bet)-p(p-bet)>0
Dit noemen we een money pump/arbitrage mogelijkheid
Wat is het effect van marktervaring op preference reversals
- Als mensen vaak worden gebruikt als money pump zullen ze dit wellicht door
gaan hebben, hierdoor kunnen ze hun gedrag aan gaan passen
- Sommige economen zijn van mening dat een preference reversal daarom na
verloop van tijd zal verdwijnen
- Er is echter wel bewijs dat ervaren professionals ook preferance reversals laten zien
in experimenten
Mogelijke oorzaak voor preference reversals
> Scale compatibility: mensen geven meer gewicht aan de eenheid die overeenkmost met
de manier van antwoorden. Dus in een pricing task ligt de nadruk op geldeenheden en ligt er
minder nadruk op procentuele kansen. Dit heeft als gevolg dat je in de pricing ook een
hogere waarde toekent aan de $-bet
De standaard economie voorspelt dat de uitkomsten van dit experiment random zullen zijn,
zij verwachten namelijk consistentie
Within subject design = iedereen vult beide zowel de pricing tag als de choice tag in
- Voordeel: als deelnemers de vragenlijst compleet naar waarheid invullen en de
volgorde van de vragen niet uitmaakt, is de enige interpretatie een schending
van standaard economie.
- Nadeel: het kan zijn dat mensen hun best gaan doen om consistent te blijven met
de antwoorden uit de eerdere vragenlijst. Dit zou ervoor kunnen zorgen dat de
antwoorden niet de werkelijke preferenties tonen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper olivierhoek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.