College aantekeningen
Werkcolleges Infectie&Afweer
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Alle werkcolleges van IA uitgewerkt. Uitgebreid beschreven en volledig.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Infectie & afweer – SV WCsImmunologie
WC3 Aangeboren afweer
Afweer gedurende eerste uren (1e linie)
De “first line of defense” heeft betrekking op maatregelen van het lichaam tegen invasie van
ziekteverwekkers (pathogens) op de grens tussen de buitenwereld en het organisme. In welke drie
groepen van basale mechanismen zijn deze te verdelen?
1. Mechanisch – epitheliale oppervlakten
2. Chemisch – vetzuren op huid/darm/maag, enzymen in traanvocht
3. Microbiologisch –
microbiota, bedekken
oppervlak,
concurrentie
ziekteverwekker met
commensaal
Wanneer pathogeen er toch
in slaagt om door de eerste
linie heen te komen, komt het
terecht in de circulatie of het
weefsel. Noem twee
oplosbare factoren die een
onderdeel zijn van deze
volgende verdedigingslinie en
leg uit hoe ze werken.
1. Complementsysteem
a. Bestaat uit eiwitten die geknipt worden, 1 van de 2 vormt dan vaak weer enzym dat
volgende knipt – kan geactiveerd worden op 3 manieren:
i. Klassiek – aangezet door antigen/antistof complex
ii. Lectine – door binding van suikers (lectine)
iii. Alternatief – kenmerken van oppervlakte van ziekteverwekkers worden
gebonden door complementfactoren
b. Komen allemaal samen bij de splitsing van C3, leidt vervolgens tot:
i. Recruitment van afweercellen
ii. Pathogenen geopsoniseerd
iii. Direct doden van geïnfecteerde cellen of ziekteverwekkers
2. Antimicrobiële peptides, bijv. defensines
a. Gaan celmembraan in (op basis van lading) en maken poriën in celmembraan
waardoor de cel leegloopt
Ook deze verdedigingslinie bleek niet sterk genoeg om de ziekteverwekker op te ruimen. Nu komen
de cellen van het innate afweersysteem in actie. Deze cellen zijn niet specifiek voor 1 ziekteverwekker.
Toch kunnen ze wel onderscheid maken tussen verschillende ziekteverwekkers. Welke receptoren
spelen hierbij een rol?
Pattern recognition receptors (PRRs) die repeterende structuren herkennen:
1. TLRs (toll like receptoren)
2. Receptoren die suikers/lipiden herkennen
Kan binnen in de cel zitten (herkent RNA bijv.) of buiten op de cel (herkent LPS, flagelline etc.).
,2e linie: vervolgacties aangeboren systeem
Om een ziekteverwekker op te kunnen
ruimen, moeten de cellen vanuit het bloed
naar het weefsel migreren. Beschrijf het
proces waarmee dit gebeurt.
Door verhoogde permeabiliteit kunnen de
cellen naar de juiste plek migreren.
1. Rolling adhesion
2. Firm adhesion (ligt stil)
3. Diapedese (vanuit bloed naar
weefsel)
4. Migratie (op weg naar plek van
ontsteking)
Hoe weten ze cellen waar ze naartoe moeten?
Door chemokines, signaalmoleculen geproduceerd door lichaamscellen die aangeven waar de
ontsteking/schade is – bijvoorbeeld door macrofagen.
- Cytokines vertellen cellen wat ze moeten doen
- Chemokines vertellen cellen waar ze naartoe moet
Noem 3 celtypen van het innate immuunsysteem die kunnen bijdragen aan het bestrijden van de
ziekteverwekker. Wat is hun functie?
Fagocyten (macrofagen, granulocyten) fagocyteren
NK cellen geïnfecteerde cellen doden
Dendritische cellen alarmeren rest van immuunsysteem
Dendritische cellen vormen de link tussen aangeboren en verworven.
Laten we eens wat meer in detail naar de NK cellen kijken. NK cellen behoren tot de familie van de
Innate Lymphoid Cells (ILCs). Deze nieuwe familie van innate cellen lijkt is onder te verdelen in drie
verschillende subgroepen op basis van de effector moleculen die ze maken. Tot welke subgroep van
de ILCs horen de NK cellen en welke effectormoleculen maken ze?
Er zijn 3 subgroepen – lijken het meest op ILC1.
- Produceren IFN-γ, perforine, granzyme.
Uit dit figuur de 3 subgroepen en de functie kennen
ILC1 verdediging tegen virussen, intracellulaire pathogenen
ILC2 expulsie van extracellulaire parasieten
ILC3 immuniteit tegen extracellulaire bacteriën en schimmels
NK cellen zijn zeer effectieve killers en hun activiteit wordt dan ook goed gereguleerd. In een gezond
dier zijn NK cellen doorgaans niet actief. Wanneer een ziekteverwekker aanwezig is, worden ze
binnen enkele uren geactiveerd. Beschrijf op welke twee manieren NK cellen kunnen worden
aangezet.
1. Balans tussen remmende en activerende signalen
2. Cytokines
, NK cel heeft remmende en activerende receptoren – hebben remmende receptor die kan binden aan
MHC I. Bij virusinfectie is er een oppervlakte-eiwit dat kan binden aan activerende receptor – balans
hiertussen belangrijk.
De innate cellen doen hun werk onder andere door de aanwezigheid van diverse oplosbare stoffen.
Welke stoffen zijn dit en op welke manier dragen ze bij aan de afweerreactie?
1. Cytokines bijv. door macrofagen geproduceerd
a. Kan lokaal of systemisch
2. Acute fase eiwitten – door lever gemaakt, zorgen ervoor dat ziekteverwekkers effectiever
worden opgeruimd
Kun je nu toelichten hoe de klassieke kenmerken van ontsteking (roodheid, warmte, zwelling en pijn)
ontstaan?
Roodheid = vasodilatatie, verhoogde bloedtoevoer
Warmte = vasodilatatie, verhoogde bloedtoevoer
Zwelling & pijn = verhoogde permeabiliteit gevolgd door uittreden vocht, eiwitten en cellen
3e linie: specifieke afweer
De eerste twee verdedigingslinies bleken niet in staat om de ziekteverwekker op te ruimen. Vandaar
dat er een volgende verdedigingslinie wordt aangezet, de zogenaamde “third line of defense” oftewel
de specifieke afweer. Welke cellen van de innate afweer spelen een belangrijke rol in het op gang
brengen van de specifieke immuun response?
Antigen presenterende cellen: macrofagen en dendritische cellen (en B-cellen maar deze horen niet
bij de aangeboren afweer).
- Nemen antigen op en gaan naar lymfeklieren
Ook NK cellen – maakt cytokines zoals IFN-γ en dit kan direct T-cel aansturen of via een dendritische
cel.
Deze afweer begint rond dag 5 en op dag 10 is het op een hoogtepunt.
WC4 Antigeen presentatie en herkenning
MHC-restrictie
Hoe komt het MHC aan zijn naam?
Major histocompatibility complex – histocompatibility houdt in dat er compatibiliteit is tussen
weefsels en dat ze dus ‘verenigbaar’ zijn, niet tot immuunreacties leiden.
Nadat een virus een cel geïnfecteerd heeft, d.w.z. dat het virus zich geheel in de cel heeft opgesloten
en daar zijn eigen eiwitten laat maken, kunnen antilichamen dergelijke intracellulair geproduceerde
eiwitten niet herkennen. Waarom niet?
Omdat deze alleen de buitenkant van de cel kunnen zien – ze kunnen niet de cel in
Hoe kunnen deze intracellulaire eiwitten nu wel voor het immuunsysteem zichtbaar en herkenbaar
gemaakt worden?
Door (stukjes van) eiwitten te presenteren buiten de cel – binden aan MHC I in ER en gaan naar het
membraan.
Wat betekent MHC-restrictie?
Houdt in dat een T-cel alleen interactie aan kan gaan met peptide gebonden aan MHC. Moet dus
zowel juist peptide als juist MHC molecuul zijn.
MHC I voor endogeen, MHC II voor exogeen
De expressie van de MHC klasse I en klasse II moleculen op de celmembraan verschilt per type
cellen/weefsel. Geef aan hoe.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper carmenvanderwal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen