Deze samenvatting bevat de hoofdstukken 4, 5, 6, 7 en 9 van het boek Taalstoornissen bij meertalige kinderen. Diagnose en behandeling. Van Manuela Julien
Taalstoornissen bij meertalige kinderen: diagnose
en behandeling
H4. De normale taalontwikkeling: algemene kenmerken
4.1 Meertaligheid: wat is dat?
Meertaligheid is moeilijk met precisie te beschrijven. Er zijn namelijk
verschillende vaardigheden betrokken als praten, luisteren, lezen en schrijven en
ook nog verschillende aspecten van het taalsysteem: de fonologie, de
morfosyntaxis, de semantiek en de pragmatiek.
Definitie volgens Muysken (2002): kinderen die in het dagelijkse leven
afwisselend meer dan één taal gebruiken zijn meertalig.
4.2 Verschillende groepen meertalige kinderen
Kinderen kunnen op verschillende manieren meertalig worden. ze kunnen
meerdere talen simultaan of sequentieel verwerven.
Simultane taalverwerving ofwel meertalige eerstetaalverwerving:
verschillende talen worden vanaf de geboorte aangeboden.
Sequentiële of successieve taalverwerving: vindt plaats als het kind eerst
één taal leert, en later een tweede, eventueel een derde of nog meer talen leert.
- Kinderen slaan bij het leren van de tweede of volgende talen de voortalige
en vroegtalige perioden over.
Er is geen exact moment in de ontwikkeling van een kind dat de simultane van
de sequentiële taalverwerving scheidt. Veel onderzoekers houden daarvoor de
leeftijd van 3 jaar aan, omdat kinderen op die leeftijd al een goede basis van hun
eerste taal/talen hebben.
Vroeg sequentiële taalverwervers: kinderen onder de 6 jaar, die twee talen
sequentieel verwerven.
(late) tweedetaalverwervers: kinderen die de tweede taal na hun zesde jaar
verwerven.
Meertalige kinderen verschillen echter van elkaar, en niet alleen wat betreft het
moment waarop de talen worden geïntroduceerd. De omvang van de etnische
groep waartoe zij behoren, bepaalt vaak mede de hoeveelheid blootstelling aan
de verschillende talen en dus ook het niveau van beheersing dat kinderen in
iedere taal bereiken. Kinderen uit grote minderheden hebben meer kans om
zowel de minderheidstaal/talen als de meerderheidstaal voldoende te beheersen,
dan kinderen van wie een van de talen door slechts een kleine groep mensen
wordt gesproken.
Meertalige kinderen in Nederland kunnen worden ondergebracht in 4 groepen:
1. Kinderen uit een grote minderheidsgroep die hun talen simultaan hebben
geleerd, zoals het geval is bij veel Friezen en Surinamers.
2. Kinderen uit een grote minderheidsgroep die hun talen sequentieel hebben
geleerd. Veel Turken en Chinezen zijn hiervan een voorbeeld.
3. Kinderen uit een kleine minderheidsgroep die hun talen simultaan hebben
geleerd, zoals kinderen uit gemengde huwelijken/relaties.
1
, 4. Kinderen uit een kleine minderheidsgroep die hun talen sequentieel
hebben geleerd. Zuid-Amerikanen of Vietnamezen zijn hiervan een
voorbeeld.
4.3 Sociolinguïstische aspecten
Het is voor minderheidsgroepen vaak moeilijk om de eigen taal te blijven
gebruiken als het aantal gebruikers ervan in Nederland gering is. De betreffende
taal wordt in een steeds geringer aantal situaties gebruikt. Er treedt dan
taalverschuiving op in de richting van de meerderheidstaal.
4.3.1 Taaldominantie en taalverlies
Bij deze kinderen treedt langzaam aan verschuiving op in taaldominantie. Zij
gaan een van de talen steeds beter beheersen. Tegelijkertijd kan er taalverlies
optreden.
Taalverlies: de beheersing van de moedertaal neemt af, terwijl de tweede taal
de dominante taal wordt.
4.3.2 Additieve en subtractieve meertaligheid
Additieve en subtractieve meertaligheid zijn 2 andere belangrijke fenomenen in
de normale ontwikkeling van meertalige kinderen. Zij hebben een nauwe relatie
met de status die talen hebben.
Additieve meertaligheid: wanneer de betreffende thuistalen een hoge status
hebben, wordt het leren van die thuistaal, naast het leren van de officiële taal
van de omgeving, als positief gezien door de brede omgeving. De kans op een
goede ontwikkeling van alle betrokken talen is hier groot, omdat de ontwikkeling
van alle talen gestimuleerd wordt.
Subtractieve meertaligheid: de omgeving ontmoedigt het handhaven van de
thuistaal, bijvoorbeeld omdat die een lage status heeft.
Subtractieve meertaligheid kan een enorm negatieve impact hebben op het
leven van het kind. Een kind dat slachtoffer is van subtractieve meertaligheid
wordt belemmerd in zijn communicatie en kan vaak niet goed functioneren op
school en in de maatschappij.
4.4 Universele kenmerken van de taalontwikkeling
4.4.1 Fasen in de taalontwikkeling
- Voortalige periode 0-1 jaar
- Vroegtalige periode 1-2;6 jaar
- Differentiatiefase 2;6-5 jaar
- Voltooiingsfase vanaf 5 jaar
Meertalige kinderen vertonen in grote lijnen dezelfde volgorde van
taalverwerving als eentalige kinderen. In het algemeen kan gezegd worden dat
de vroege taalontwikkeling universele tendensen heeft, maar dat iedere taal
specifieke kenmerken heeft die zorgen voor enig verschil.
4.4.2 Overgeneralisatie
Overgeneralisatie of overregularisatie: betekent dat het kind blijk geeft van
een duidelijke voorkeur voor de meer regelmatige vormen die de taal aanbiedt.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper grytsjeb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
