Een samenvatting voor het 1e deeltentamen van het vak: De psychologie van arbeid en gezondheid (PB0214). Uit het boek 'Psychologie van arbeid en gezondheid' worden de volgende hoofdstukken behandeld: 1,2, 3, 4, 5, 6, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20 en 21. De artikelen zijn niet in de samenvatting meegen...
Samenvatting: De psychologie van
arbeid en gezondheid
Wilmar Schaufeli & Arnold Bakker (Open Universiteit - PB0214)
1. Theorie 5
1. De psychologie van arbeid en gezondheid: Verleden, heden en toekomst 5
1.1 Inleiding 5
1.2 Wat is arbeids- en gezondheidspsychologie? 5
1.3 Waarom psychologie van arbeid en gezondheid? 7
1.3.1 Veranderingen in en rondom de arbeid 7
1.3.2 Sociaal-culturele veranderingen 8
1.3.3 Ontwikkelingen in Nederland 9
1.3 De psychologie van arbeid en gezondheid als praktijkveld 10
1.5 De psychologie van arbeid en gezondheid als onderzoeksveld 12
1.6 De toekomst van de psychologie van arbeid en gezondheid 13
2. Theoretische modellen over werkstress 14
2.1 Inleiding 14
2.2 Person-Environment Fit Model 14
2.2.1 Inhoud 14
2.2.2 Empirische evidentie 15
2.2.3 Kanttekeningen 15
2.3 Demand-Control(-Support) Model 16
2.3.1 Inhoud 16
2.3.2 Empirische evidentie 17
2.3.3 Kanttekeningen 18
2.4 Vitaminemodel 19
2.4.2 Empirische evidentie 20
2.4.3 Kanttekeningen 21
2.5 Effort-Reward Imbalance Model 21
2.5.1 Inhoud 21
2.5.2 Empirische evidentie 22
2.5.3 Kanttekeningen 22
2.6 Job Demands-Resouces Model 23
2.6.1 Inhoud 23
2.6.2 Empirische evidentie 24
2.6.3 Kanttekeningen 24
2.7 Slotbeschouwing 25
3. Arbeid en mentale inspanning 26
3.1 Inleiding 26
, 3.2 De invloed van taaklast, vermoeidheid en regelmogelijkheden op mentale
inspanning 26
3.3 Mentale efficiëntie 27
3.4 Compensatoire inspanning 27
3.5 Psychofysiologische kosten 27
3.6 Veranderingen in het inspanningsproces tijdens een gewone werkdag 28
3.7 Mentale inspanning en werkstress 28
3.8 Psychosomatische klachten en inspanning 28
3.9 Belasting en herstel 29
4. De psychofysiologie van werkstress 30
4.1 Inleiding 30
4.2 Het nut van fysiologische stressmetingen 30
4.3 Bloeddruk 30
4.3.1 Fysiologie en meetmethode 31
4.3.2 Werkstress en bloeddruk 32
4.4 Hartslag en de invloed van de sympathische en parasympathische zenuwen 32
4.4.1 Fysiologie en meetmethode 32
4.4.2 Werkstress, hartslag en autonome balans 34
4.5 Adrenaline 34
4.5.1 Fysiologie en meting 34
4.5.2 Werkstress en adrenaline 35
4.6 Cortisol 35
4.6.1 Fysiologie en meting 36
4.6.2 Werkstress en cortisol 38
4.7 Tot besluit 38
Verklarende woordenlijst 39
Assessment 40
5. Individueel assessment 40
5.1 Inleiding 40
5.2 De vragenlijst als onderzoeksmethode 41
5.3 Kwaliteit van vragenlijsten 42
5.3.1 Uitgangspunten van de testconstructie 42
5.3.2 Kwaliteit van het testmateriaal en kwaliteit van de handleiding 43
5.3.3 Normgegevens 43
5.3.4 Betrouwbaarheid 44
5.3.5 Validiteit 45
5.4 Werkstressmodellen en enkele prototypische vragenlijsten op het gebied van
werkstress en gezondheid 46
5.4.1 Werkomgeving/Stressoren 46
5.4.2 Stressreacties 47
5.4.3 Moderator- en mediatorvariabelen 48
5.5 Tot slot: procedurele aspecten 49
6. Assessment op organisatieniveau 51
6.1 Inleiding 51
1
, 6.2 Theoretische uitgangspunten voor een assessment 51
6.3 Methodieken voor een assessment op organisatieniveau 52
6.3.1 Documentonderzoek en Administratieve gegevens 53
6.3.2 Checklists en Observaties 53
6.3.3 Technische metingen 53
6.3.4 Interviews 53
6.3.5 Vragenlijsten 54
6.3.6 Aandachtspunten bij de keuze van methodieken 54
6.3.7 Relatie tussen kenmerken van het personeel en uitkomsten 55
6.4 De praktijk van assessment op organisatieniveau 55
6.4.1 De globale verkenning van risico’s voor veiligheid en gezondheid (stap 1) 56
6.4.2 Van stap 1 naar stap 2: de uitgebreide inventarisatie 57
6.5 Verslaglegging en terugkoppeling 59
Capita selecta 60
13. De epidemiologie van werkgerelateerde psychische aandoeningen en klachten. 60
13.1 Inleiding 60
13.2 Werkgerelateerde psychische aandoeningen 60
13.2.1 Registratiesystemen en periodiek vragenlijstonderzoek 60
13.2.2 Trends in werkgerelateerde psychische aandoeningen 61
13.3 Werkgerelateerde psychische klachten en ziekteverzuim als gevolg van
psychische problemen 62
13.3.1 Psychische klachten 62
13.3.2 Ziekteverzuim 63
13.4 Risicogroepen voor werkgerelateerde psychische aandoeningen en klachten 63
13.4.1 Verschillen naar sekse, leeftijd en opleiding 63
14.4.2 Sectorverschillen 64
13.5 Determinanten van psychische aandoeningen en klachten 64
13.6 Kosten van arbeidsomstandigheden 65
13.7 Tot besluit 65
14. Emotionele arbeid 67
14.1 Introductie 67
14.2 Een historisch perspectief op het werken met emoties 67
14.3 Invloed van de eigen emoties op het werk 67
14.4 Invloed van andermans emoties op het werk 68
14.5 Emotionele arbeid 68
14.5.1 Gevoelsregels 68
14.5.2 Emotieregulatie 69
14.5.3 Emotionele dissonantie 69
14.6 Consequenties van emotionele arbeid 70
14.6.1 Werkprestaties 70
14.6.2 Werkstress 70
14.7 Factoren die emotionele arbeid kunnen ondersteunen 71
14.7.1 Omgevingsfactoren 71
14.7.2 Persoonsgebonden factoren 71
2
, 15. De interactie tussen werk en privé 72
15.1 Inleiding 72
15.2 Theoretische ontwikkelingen 72
15.2.1 Negatieve werk-privé-interactie 72
15.2.2 Positieve werk-privé-interactie 73
15.2.3 Overige theorieën 74
15.3 Resultaten van empirisch onderzoek 75
15.3.1 De plaats van werk-privé-interactie in de relatie tussen taakeisen en
uitkomsten 75
15.3.2 Antecedenten van werk-privéconflict en privé-werkconflict 75
15.3.3 Antecedenten van werk-privéverrijking en privé-werkverrijking 76
15.3.4 Gevolgen van werk-privéconflict en privé-werkconflict 76
15.3.5 Gevolgen van werk-privéverrijking en privé-werkverrijking 76
15.4 Werk-privé-interactie meten 77
15.5 Recente trends en ontwikkelingen 78
15.5.1 Diversiteit in werk-privé-interactie 78
15.5.2 Cross-over en spill-over 78
15.5.3 Meer variatie in metingen en onderzoeksmethoden 79
15.6 Balans tussen werk en privé bevorderen 79
16. Persoonlijkheid, werkstress en gezondheid 82
16.1 Inleiding 82
16.2 Procesmodellen 82
16.3 Relevante persoonlijkheidstrekken 83
16.3 Lagereorde-eigenschappen 83
16.3.2 Hogereorde-eigenschappen: de Big Five 85
16.3.3 Conclusie 86
16.4 Person-Environment Fit 87
16.5 Tot besluit 87
18. Burn-out en bevlogenheid 88
18.1 Inleiding 88
18.2 Burn-out: korte geschiedenis van een oud fenomeen 88
18.3 Definitie, symptomen en diagnose van burn-out 89
18.4 Mogelijke oorzaken, gevolgen en correlaten van burn-out 90
18.5 Verklaringen voor burn-out 93
18.6 Interventies bij burn-out 94
18.7 Definitie en meting van bevlogenheid 95
18.8 Mogelijke oorzaken, gevolgen en correlaten van bevlogenheid 96
18.9 Verklaringen voor bevlogenheid 97
18.10 Interventies ter bevordering van bevlogenheid 98
19. Werkverslaving 99
19.1 Inleiding 99
19.2 Werkverslaving: oorsprong en wetenschappelijke ontwikkeling 99
19.3 Definitie en symptomen van werkverslaving 99
19.4 Correlaten en mogelijke gevolgen van werkverslaving 101
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper beauhrm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
