Is middelengebruik ALTIJD een probleem?
- Niet elk gebruik betekent automatisch een probleem
- Experimenteren ¹ regelmatig gebruik ¹ verslaving
- Spontane remissie = stoppen op een bepaald moment, zonder enige hulp
- Meeste gebruiken middelen om positieve redenen
o Experimentele redenen, nieuwsgierigheid, stoer aantrekkelijk overkomen
o Recreatief gebruik, gewoon omdat ze de effecten leuk vinden
o Sommige stoppen uit zichzelf of verminderen gebruik
- Ook positief gebruik is niet ongevaarlijk
o Psychoactief middel à zorgt voor toestand van intoxicatie (een roes),
verstoord waarnemen, denken, bewegen en gedrag
§ Risico’s op vlak van gezondheid en veiligheid (rijden onder invloed,
roekeloos gedrag, overdosis,…)
§ Sommige middelen in heel kleine hoeveelheid al werkzaam à risico
op overdosis heel groot
§
- Kleine groep gebruikers gebruikt middelen om om te gaan met persoonlijke
moeilijkheden
o Gemakkelijker contact leggen, meer zelfvertrouwen krijgen, ontvluchten van
negatieve gedachten
o Probleemoplossende-functie
Welke factoren verhogen de kans op gebruik en problemen?
- Hangt af van heel wat factoren
- MMM-model (mens, middel, milieu)
- Risicofactoren voor beginnend gebruik zijn niet noodzakelijk als risicofactoren voor
middel gerelateerde stoornis
- Milieu belangrijke rol in vraag naar persoon experimenteren met middel
o Middel makkelijk beschikbaar?
o Gebruikt vriendenkring het middel?
o Is het legaal?
- Mensfactoren belangrijke rol of het over gaat naar een verslaving
o Kwetsbaarheid? (Genetisch?)
o Andere psychiatrische problemen?
- Schadelijk gebruik
o Kan op gezondheidsvlak als op relationeel vlak zijn, of op het werk
o Ondanks negatieve effecten blijven gebruiken
o Kan leiden tot middel gerelateerde stoornis met verschillende niveaus van
ernst
1
,Psychopathologie ’22-’23 Marie Triest
Van keuze naar automatisme
- Overmatig en langdurig gebruik à hersenen gaan zich aanpassen
o Automatische en onbewuste processen die motivatie om middelen te
gebruiken beïnvloed
o Reden waarom iemand middel gebruikt, veranderd geleidelijk aan
o In gang zetten van middel gerelateerde stoornis
- Gedragingen zoals gamen en gokken activeren en ontregelen beloningssysteem
o Vergelijkbare problemen ontwikkelen zoals middel gerelateerde stoornissen
- Langdurig gebruik à controle verliezen over gebruik
o Blijven doorgaan ondanks ernstig negatieve gevolgen
o Steeds meer nodig om zelfde effect te bekomen = tolerantie
o Steeds minder goed zonder het middel kunnen = onthoudingsverschijnselen
o Steeds meer geprikkeld door voorwerpen, mensen of situaties die met
gebruik te maken hebben à ontwikkelen van onweerstaanbare drang naar
het middel = craving
o Steeds meer moeite doen voor het middel te bemachtigen = drugzoekend
gedrag
o Steeds meer en sterkere druggerelateerde gewoontes
§ Grote emotionele betrokkenheid hangt hieraan vast
o Steeds minder impulsen onder controle kunnen houden = controleverlies
o Bij poging tot stoppen, grote kans op terugval
- Beloningscentrum in de hersenen zorgt ervoor dat we gemotiveerd zijn om bepaald
gedrag te stellen à bekrachtigen van bepaald gedrag
o Wnr we iets leuks doen, komen er stoffen vrij in BC die gevoel van plezier en
voldoening geven
o Vooruitzicht naar dit gevoel stimuleert ons om dingen te gaan doen, van
kleine handelingen naar grote uitdagingen
o Zorgt ook voor impulsen, op korte termijn bevredigen van behoeften
§ Op lange termijn niet altijd een goed idee à in toon gehouden door
reflectief controlerend systeem
o Overmatig gebruik à BC wordt overgevoelig voor stimuli die samenhangen
met het gebruik à daarom ontstaan van drang voor gebruik
§ De automatische impulsieve reacties die hierdoor in werking treden
zijn nog maar moeilijk te controleren. Ook gewoontegedrag wordt
automatisch en onbewust.
Paard en ruiter
- Paard staat voor automatische processen
- Ruiter voor reflectief controlerend systeem à probeert paard in controle te houden
- Paard krijgt overhand op ruiter en slaat op hol
o Onbewuste automatische processen sturen gebruiker om opnieuw te
gebruiken
o Bewuste redenen om wel of niet te gebruiken zijn op dit punt niet belangrijk
o Mss wilt de ruiter wel stoppen, maar hij kan niet
2
,Psychopathologie ’22-’23 Marie Triest
De invloed van mens, middel en milieu op
druggebruik en drugproblemen
Wat zijn drugs en welke factoren beïnvloeden druggebruik?
1. Wat zijn drugs?
- Drugs = stoffen die bij inname invloed hebben op de hersenen (= psychoactieve
stoffen)
- Beïnvloeden het bewustzijn, waarneming, emoties en denken
o Komt tot uiting in ons gedrag
- Hebben invloed op ons beloningssysteem à na herhaald gebruik, afhankelijkheid
- Gokken en gamen kan ook als drugs werken
o Prikkelen ook beloningssysteem in de hersenen
2. De drugdriehoek
- Niet elke drug kan zomaar in 1 vd 3 categorieën
thuisgebracht worden
- Geeft een genuanceerd beeld en sorteert drugs
naargelang effecten in verschillende categorieën
Stimulantia
- Stimulerende of oppeppende drugs
- Gevoel van verhoogde energie en euforie
- Verhogen hartslag en bloeddruk
- Doen kans toenemen op overmoedig gedrag, prikkelbaarheid, angst en agressie
- Voorbeelden
o Cocaïne
o Fetamine
o Nicotine
o Relatine
o Cafeïne
Empathogenen
- Stimulerend en werken in op gemoedstoestand en waarnemingen
3
,Psychopathologie ’22-’23 Marie Triest
- Gebruikers voelen tintelingen, verbonden met anderen, ontspannen en blij bij
aanraking
- Voorbeelden
o MDMA
Hallucinogenen
- = bewustzijnveranderende drugs
- Vervormen de gewaarwording van realiteit door zintuigen
o Maw: beïnvloeden hoe er iets uit ziet, smaakt, ruikt of voelt
- Ze kunnen ook licht stimulerend effect hebben
- Voorbeelden
o LSD
o Hallucinogene paddenstoelen
Dissociatieven
- Verdovend effect
- Gedachten, emoties en waarneming loskoppelen van bewustzijn
o Ervaring van loshechting lichaam en geest
- Voorbeelden
o Ketamine
Cannabinoïden
- Bevat synthetische middelen die gebruik van cannabis nabootsen
- Ontspannend, licht verdovend effect
o Kan ook als licht stimulerend ervaren worden
o Inwerken op de gemoedstoestand
o Milde vervorming waarneming van zintuigen
- Voorbeelden
o Cannabis
Verdovende
- Ontspannend, ontremmend effect à hersengebieden die instaan voor zelfcontrole
verdoven
- Voorbeelden
o Alcohol
o Slaap- en kalmeringsmiddelen
o GHB
Opioïden
- Bekend binnen pijnbestrijding
- Pijnstillend, euforiserend en sederend
- Risico: psychische en lichamelijke afhankelijkheid
- Voorbeelden
o Illegaal: heroïne
4
, Psychopathologie ’22-’23 Marie Triest
- Overzicht bieden van alle
mogelijke drugs is irrelevant
- Drugmarkt evolueert continue
o Veel nieuwe psychoactieve
middelen (= NPS)
- Drugwiel maakt onderscheid
tussen illegale en legale drugs
- Buitenring = drugs die bij wet
verboden zijn
- Binnenring = legaal
Wat maakt dat iemand drugs gaat gebruiken en er problemen mee
krijgt?
Het MMM-model
- Mens
o Individuele kenmerken van de gebruiker
- Middel
o Specifieke kenmerken van de drug & gebruikspatroon
- Milieu
o Directe omgeving en omstandigheden waarin gebruikt wordt
o Bv gezin, leeftijdsgenoten en ruimere maatschappelijke omgeving
- Deze 3 beïnvloeden elkaar op een complexe manier
- Elke vorm van gebruik is vanuit deze 3 invalshoeken en hun onderlinge relatie te
bekijken
o Druggebruik gaat altijd over een persoon, die een middel gebruikt in een
bepaalde context
o Welk effect en welke risico’s dit gebruik heeft à hangt niet enkel af van de
drug, maar ook wie gebruikt in welke context
- In elke groep beschermende- en risicofactoren
- Wat maakt dat iemand middel begint te gebruiken?
o Beschikbaarheid drug
o Wie gebruikt er in de vriendenkring deze drug?
o Is het een legaal of illegaal drug?
- Beginnen gebruiken naar problematisch gebruiken
o Hangt af van de kwetsbaarheid van de persoon
o Genetische kwetsbaarheid
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marietriest. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.