Dit document is een uitgebreide samenvatting van het vak Voortplanting voor de studie diergeneeskunde. Deze samenvatting bevat alle hoorcolleges, practica en aanvullingen uit de syllabus.
De informatie is op een duidelijke en overzichtelijke manier opgeschreven. Het is verduidelijkt door gebruik...
Samenvatting Voortplanting
Diergeneeskunde
Door: M. vd Meer
1
, Door MvdM
HC2 : Het mannelijk geslachtsapparaat
Embryologische ontwikkeling
Terminologie:
• Ductus mesonephricus = Kanaal van Wolf
- Afvoerkanaal embryologische nier (mesonephros)
• Ductus paramesonephricus = Kanaal van Müller
• Cavum vaginale = holte waarin testis ligt – omring door de tunica vaginalis
• Gonade = het geslachtsorgaan waarin de gameten gevormd worden (=testes / ovaria)
Ontwikkeling testis
• Het genetisch geslacht staat vast bij de bevruchting
- XX/XY, ZW/ZZ
• De eerste periode is er fenotypisch geen verschil zichtbaar, want:
> De gonaden ontwikkelen zich indifferent : ontwikkeling is hetzelfde
> De ontwikkeling van het genitaalsysteem vindt redelijk laat in de embryonale ontwikkeling plaats
Indifferente / primaire gonaden
De gonaden ontstaan – zoals de nieren- uit het mesonephros van het intermediaire mesoderm, lateraal aan de
somieten. Het ontwikkelt zich eigenlijk uit een uitstulping van de oernier.
1. Mediaal van de mesonephros (oernier) ontwikkelt zich de genitale lijst (=oranje). → verdikking /zwelling van
het coeloomepitheel / mesenchym (?)
- De gonaden zullen zich ontwikkelen uit de genitale lijst, maar nu is het ‘gewoon’ een stukje bindweefsel /
mesenchym.
- De genitale lijst kan nu nog geen stamcellen produceren / bezitten
2. Primordiale kiemcellen zijn in het begin van de embryonale ontwikkeling ontstaan. Nu migreren actief vanuit de
dooierzak naar de genitale-lijst-regio
a. Zoogdieren: via cloaca & einddarm
b. Vogels: via bloed
- De stamcellen /kiemcellen bevinden zich dus buiten het lichaam tijdens de embryologische
ontwikkeling; waarschijnlijk om ze te beschermen tegen differentiatie-factoren.
- De primordiale kiemcellen zijn de voorlopers van de spermacellen
2
, Door MvdM
3. Tijdens de migratie vindt er mitose plaats: de stamcellen vermeerderen zich
- In de testis vindt de meiose pas plaats ín de puberteit. In de ovaria vindt de meiose al eerder plaats, al
tijdens de ontwikkeling van de ovaria.
- Wanneer de kiemcellen ‘verdwalen’ en niet terecht komen in de genitale lijst, gaan ze in apoptose
Teratoom: neoplasie van pluripotente kiemcellen op een willekeurige plek in het lichaam
▪ Kan haren / tanden bevatten → stamcellen zijn pluripotent: kunnen nog alles worden
4. Primordiale kiemcellen bereiken de cellen van de genitale lijst.
5. De primordiale kiemcellen stimuleren proliferatie van coeloomepitheel en mesenchymale cellen
- Primitieve / primaire gonade: wanneer de primordiale kiemcellen de genitale lijst hebben bereikt
6. Tijdens de proliferatie van het coeloomepitheel ontwikkelen zich primitieve strengen. In die strengen
bevinden zich de primordiale kiemcellen (=rode stipjes).
Geslachtsdifferentiatie naar man
• Sry: Geslachtsdifferentiatie vindt plaats onder invloed van het Sry-gen (=
specifieke regio op Y-chromosoom)
o XY: Sry-gen aanwezig testis determining factor aanwezig
gonade ontwikkelt tot testis
o XX: geen Sry-gen gonade wordt ovarium (ovarium is ‘norm’)
• SF1: Het Sry-gen codeert o.a. voor SF1 (= differentiatiefactor) →
ontwikkeling van cellen van Sertoli & Leydig
o Sertoli: ondersteuning bij differentiatie spermacellen
o Leydig: productie testosteron
• AMH (=anti mulleriaan hormoon) kanaal van Müller (d. parmesonephricus) in regressie
3
, Door MvdM
7. Er vindt actieve groei plaats vanuit de ductus mesonephricus (Wolff) richting het gonadeweefsel (testis).
Tegelijkertijd gaat de ductus paramesonephricus (Müller) dus in regressie o.i.v. AMH
I. De primaire testesstrengen groeien uit tot hoefijzervormige testisstrengen. Dit worden later de ductuli
seminiferi ( spermatogenese)
- Bezitten Sertolicellen en spermatogonia perifeer
- Gedifferentieerde spermacellen centraal
II. De ductus mesonephricus gaat deels in regressie.
III. Tussen de buis van Wolff en de testis ontstaat een netwerk van kleine celstrengen: Dit vormt uiteindelijk het
rete testis.
IV. Vanuit de d. mesonephricus groeien strengetjes (ductuli efferentes) richting de hoefijzervormige
testesstrengen. De rete testis vormt de verbinding.
- De testes maken gebruik van het afvoersysteem dat eigenlijk al ‘klaarligt’.
V. De gang van Wolff gaat functioneren als zaadleider = ductus deferens en als ductus epididymis.
8. Aan de buitenkant ontwikkelt zich een dikke bindweefsellaag: tunica albuginea
- Niet bij vrouwelijk geslacht: eisprong kan niet met dikke mantel
Alleen de testisstrengen ontstaan vanuit de genitale lijst. De rest van de testis ontstaat vanuit de ductus
mesonephricus.
Freemartin (kween)
o Tweelingdracht bij runderen met een stiertje en een koetje
o Door vermenging van de bloedvaten in de placenta krijgt het koetje
testosteron van het stiertje in haar bloed.
o De vrouwelijke foetus heeft gewoon ovaria: ze heeft geen Sry-gen.
▪ Testosteron is niet voldoende; het Sry-gen is nodig voor
differentiatie
o Aanwezigheid van testosteron kan wel invloed hebben op de externe genitaliën (zoals grote clitoris) of
mannelijke eigenschappen hebben,
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MvdM1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
