Dit document is een uitgebreide en complete uitwerking van de E-modules behorend bij het vak voortplanting van de studie diergeneeskunde.
De informatie bestaat uit de oestrische cyclus - diersoortoverschrijdend, histologie en mastitis.
Alle info is overzichtelijk opgeschreven, met extra verdu...
E-module Oestrische cylcus
Hoofdstuk 1: oestrische cyclus
⬦ Bij mono-oestrische dieren (hond) is de oestrus-periode erg lang. Dit verhoogt de kans op fertilisatie.
⬦ Poly-oestrische dieren kunnen gedurende het hele jaar drachtig raken
Puberteit
• Bij een vrouwelijk dier start de puberteit wanneer er voldoende GnRH wordt geproduceerd → er voor het eerst
ovulatie plaatsvindt.
• Bij poly-oestrische dieren geldt dat het vrouwelijk dier na zo’n 2-4 oestrische cycli volledig reproductief
vermogen heeft = volwassen is.
• Mono-oestrische dieren zijn na 1 oestrische cyclus reproductief.
De start van de puberteit wordt beïnvloed door:
➢ Intrinsieke factoren ➢ Extrinsieke factoren
o Genetica /ras o Temperatuur
o Lichaamsgewicht o Seizoen geboorte
o Voedingstoestand o Sociale interacties
o Aangeboren afwijkingen o Licht
o Stress
Fases cyclus:
1. Folliculaire fase: oestradiol
1) P4 rem valt weg
2) Hypothalamus GnRH
3) Hypofyse LH & FSH
4) Groei en ontwikkeling (dominante) follikels in ovaria E2
5) Stimulate hypothalamus-surge-centre GnRH-piek
6) Stimulatie hypofyse LH-piek
2. Luteale fase: progesteron
7) Ovaria ovulatie
8) Ontwikkeling van Corpus Luteum P4
9) Remming van hypothalamus & hypofyse laag GnRH, FSH, LH
10) Geen ontwikkeling van dominant follikel
11) PGF2α
12) Luteolyse
⬦ Het tonic centrum en het surge centrum
worden geremd door progesteron uit het
CL. Na regressie van het CL wordt het
tonic centre weer actief en gaat het GnRH
uitscheiden. Dit maakt de ontwikkeling
van follikels mogelijk, waardoor er een
nieuwe cyclus kan starten.
⬦ Oestradiol beïnvloedt NIET het tonic
centrum!
1
,Door MvdM
Pro-oestrus Oestrus Met-oestrus di-oestrus
o Oestradiol wordt o Oestradiol is dominant o Progesteron wordt o Progesteron is
dominante hormoon hormoon dominant hormoon dominant hormoon
o Luteolyse treedt op o LH-surge treedt op o Ovulatie treedt op o CL volledig actief
o Progesteron begint te o Maximaal o GC;s e TC’s worden o PGF2α zorgt voor
dalen oestrusgedrag luteale cellen luteolyse
o Geslachtsapparaat o Afbraak CL beëindigt
wordt voorbereid op deze fase
dekking
Corpus luteum
• Het corpus luteum produceert progesteron en oxytocine
• In de tweede helft van de luteale fase kan oxytocine binden aan receptoren die tot expressie zijn gekomen in
het uterus-epitheel.
• Als gevolg van de binding van oxytocine aan de uterus-
receptoren, gaat de endometriumcellen PGF2α afgeven.
o Progesteron zal nu SNEL dalen
• Bij rund – schaap- varken – is er een counter-currentsysteem,
waardoor PGF2α via: uterus UOV diffundeert AO
ovaria
• Onderzoek: effect op levensduur CL verwijderen van..:
- Uterus: langer
- Controlaterale utereshelft: even lang
- Ipsilaterale: langer
➔ Conclusie: uterus heeft invloed op CL
Anoestrus
• Tijdens anoestrus geen pre-ovulatoire follikels in ovaria oestradiol heel laag
• Tijdens anoestrus geen functioneel CL
• Tijdens anoestrus weinig productie van GnRH, FSH, LH, testosteron, oestradiol, progesteron
In de tweede helft van de luteale fase kan oxytocine binden aan receptoren die tot expressie zijn gekomen in het
uterus-epitheel
Hormonen:
• Progesteron heeft cholesterol en pregnolon als
• Oestradiol wordt door granulosacellen geproduceerd in het follikel
• Oestradiol wordt gevormd uit testosteron
• Progesteron onderdrukt de afgifte van gonadotropines door de hypofyse
• Oestradiol is verantwoordelijk voor gedragsverandering in folliculaire fase
• Progesteron wordt geproduceerd door luteale cellen van het CL
• Progesteron zorgt voor ontwikkeling van melkklierweefsel
• Oestradiol zorgt bij veel onderdelen geslachtsapparaat voor verhoogde doorbloeding, zwelling, oedeem
• Progesteron zorgt voor verminderde motiliteit en tonus van gladde spiercellen myometrium
• Oestradiol zorgt voor verhoogde motiliteit en tonus in de uterus
• Progesteron heeft een remmend effect op de hypothalamus ↓ GnRH, FSH, LH, oestradiol
• Oestradiol heeft effect op: hersenen, oviduct, uterus, cervix, vagina, externe genitaliën, niet melkklieren
• Progesteron zorgt voor verhoogde secretie van uterusklieren
2
,Door MvdM
Overzicht - diersoortverschillen
diersoort Duur oestrische cyclisch Duur oestrus start oestrus Duur fase
Dagen Spreiding Duur Spreiding (LH-piek)- folliculair Luteaal
ovulatie
Rund 21 d 17-24 d 15h 6-24 h 24-32 h 5 d (4-6) 16 d
Varken 21 d 17 – 25 d 50 h 12-96 36-44 h 6d 15 d
Schaap 17 d 13 -19 d 30 h 18 -48 h 24 -30 5d 11 d
Paard 21 d 15 -26 d 7d! 2-12 d 5d 5-7 14-15
Hond 6 mnd 73-83 d 9d 3-21 d 2/3d 75 (nd)
63 (dr)
Kat 21 d 7d 7-9 d 9 -11 49 d
P4 / E2-curves
A) Hond - Mono-oestrisch luteale fase duurt lang +
halverwege daalt P4
B) Rund: - Poly-ovulatoir meerdere cycli achter
elkaar
C) Kat: - Geïnduceerde ovulatie zonder ovulatie
geen luteale fase P4 blijft laag
- Wel ovulatie (met of zonder dracht)
luteale fase 64 of 45 dgn
Moment inseminatie
• Vóór ovulatie: Varken, Rund, Paard
• Tijdens ovulatie:
• Ná ovulatie: Hond
3
, Door MvdM
Kenmerk Dier toelichting
- Afkomstig van kleien vaatjes uterus
Bloederige vaginale uitvloeiing Hond & - O.i.v. oestradiol
oestrus rund - Hond: pro-oestrus & oestrus
- Rund: 1 /2 dagen na oestrus
Geen spontane progesteronstijging Kat Alleen de kat heeft een geïnduiceerde ovulatie
Lange LH-surge Hond (36 h tov 8 h)
Progesteronmeting om
Hond - Hond heeft PRE-ovulatoire luteïnisatie
ovulatiemoment te voorspellen
Meest ovulerende follikels per jaar Varken
Oestrisch gedrag alleen NA - Alle andere diersoorten: VOOR en TIJDENS
Hond
oestradiolpiek oestradiolpiek
> Langer: paard, rund varken
Effect hyster-ectomie op duur - Geen PGF2α door endometrium = geen luteolyse
luteale fase na ovulatie > Geen effect: hond
- Endometrium hond geeft geen PGF2α
> Korter : hond
Effect hypofyse-ectomie op duur
- Geen prolactine (luteotroof hormoon) Pg daalt sneller
luteale fase na ovulatie
> Geen effect: paard, koe, varken
Countercurrent aanwezig Rund, schaap, varken
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MvdM1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
