Samenvatting voor alle stof van deeltentamen 1 Cognitie & Gedrag (jaar 1 blok 2, UU Psychologie). Alle nodige literatuur van het boek Brain and Cognition is overzichtelijk samengevat en daarin zijn ook de hoorcollege aantekeningen verwerkt. Succes :)!
H1 – Introductie Cognitieve Psychologie
Cognitieve psychologie tak van de psychologie die onderzoek doet naar de geest (en hoe de geest
doet wat het doet)
Definities ‘geest’:
1. Geest is dat wat mentale functies creëert en controleert, zoals perceptie, aandacht,
geheugen, emoties, taal, besluitvorming, denken en redeneren -> focus op cognitie (mentale
processen)
2. Geest is het systeem dat representaties van de wereld creëert zodat we hierin kunnen
handelen om onze doelen te behalen -> focus op operationalisering en functie (doelen
behalen)
Wet van Weber (1860) een waarneembaar verschil (bv tussen twee groottes) is niet absoluut,
maar relatief. Zintuigen registreren relatieve verschillen.
Δl :l = K (Weber fractie)
Geschiedenis cognitieve psychologie:
F. Donders (reactietijd) Onderzoek naar hoelang het duurt om een
1868 beslissing te maken, gemeten aan de hand van
reactietijd.
1. Simpele reactietijd z.s.m. drukken na
stimulus
2. Keuze-reactietijd 2 stimuli met elk
eigen taak (bij ene moet je linkerknop
drukken, andere rechterknop)
Verschil in reactietijd: RT-keuze speelt
extra factor ‘keuze maken’ rol, een
mentaal proces. Daarom langere
reactietijd.
Besluitvorming = RT keuze – RT simpel
Belang: toont aan dat mentale processen niet
direct gemeten kunnen worden, maar wel af te
leiden uit gedrag!
Wundt (structuralisme) Wundt had een structuralistische benadering
1e psychologisch laboratorium Structuralisme stelt dat onze algehele
1879 ervaring bepaald wordt door het
optellen/combineren van de basiselementen
(‘sensaties’)
, Wundt wilde periodiek systeem van de geest
maken door middel van
analytische introspectie techniek waarbij
getrainde deelnemers waarnemingen,
gevoelens en denkprocessen beschreven als
reactie op stimuli
Structuralisme geen succes, maar leidende
verschuiving in de studie naar de geest:
Van rationalistische benadering naar empirische
benadering, met nadruk op de cruciale rol van
experimenten bij onderzoek naar de geest!
Ebbinghaus (1885) Ebbinghaus was geïnteresseerd in geheugen en
hoe snel we informatie leren en deze in de loop
van de tijd verloren gaat.
Experiment: leren ‘lijsten onzinnige lettergrepen’
Kwantitatief onderzoek: ‘savings method’
Savings kunnen bepalen hoeveel informatie
na een delay wordt bewaard
Savings = (oorspronkelijk benodigde tijd) – (tijd
nodig om lijst te herleren na delay)
Tweede keer leren gaat sneller dan 1e keer
Langere tussentijd leidt tot minder savings!
Afname savings = mate van vergeten
Savings curve laat zien dat geheugen de
eerste 2 dagen na voor de eerste keer iets leren
snel afneemt en daarna ong. constant blijft
Belang: toonde dat het geheugen kan worden
gekwantificeerd en de functie van de savings
curse kan worden gebruik om een eigenschap
van de geest te beschrijven
William James (introspectie) W. James’ bevindingen waren gebaseerd op
1890 observaties van zijn eigen geest (introspectie).
Nadruk op ‘aandacht’: Hij merkte op dat je niet
op het een kan focussen, zonder minder op het
ander te focussen.
(we maken selectie in aandacht)
Stream of consciousness: de inhoud van ons
bewustzijn is stroom aan sensaties, gevoelens,
beelden etc.
,OVERGANG: studie geest studie gedrag
John Watson (behaviorisme )
Watson kritiek op introspectie: “verschilt per
1930
persoon en moeilijk te bevestigen”
Hij begint behaviorisme focus op
waarneembaar gedrag (doel: voorspellen en
controleren van gedrag)
Hij gebruikte het idee van klassieke conditionering
om te beweren dat gedrag kan worden verklaard
zonder verwijzing naar de geest.
relatie stimulus + respons verklaart gedrag
Skinner (operant conditioneren) Skinner vult dit aan met operant conditioneren
1938 gedrag dat leidt tot positieve
bekrachtigingen of terugtrekken van negatieve
versterkers wordt vaker uitgevoerd en gedrag
dat wordt gestraft zal minder vaak weer worden
uitgevoerd.
Veel kritiek op stimulus-respons theorie:
waarom zou iemand dan een gedraging
uitvoeren, wanneer hij nog geen reactie heeft
gehad? En mensen reageren op verschillende
aspecten van dezelfde stimulus…
Tolman (cognitief schema) Zo kwam Tolman met het idee van een
Hernieuwde opkomst studie v.d. geest ‘cognitieve map’, die niet perse werkt op een
1948 handeling die voortkomt uit een bekrachtiging,
maar dat mensen een cognitieve kaart
ontwikkelen die sturend is.
Experiment: Rat creëert cognitief schema
(cognitive map) van doolhof.
Valt buiten behaviorisme, want: cognitie en
andere werking dan stimulus-respons connectie
Chomsky (1959) Stelt: Taalontwikkeling wordt niet bepaald door
bekrachtiging, maar door een aangeboren
biologisch programma dat in alle culturen
bestaat. Taal = product van de manier waarop
de geest is geconstrueerd.
Deze theorie leidde ertoe dat psychologen het
idee dat complex gedrag verklaard kan worden
door operante conditionering te heroverwegen
-> de verschuiving in onderzoek van gedrag naar
cognitie staat bekend als de cognitieve revolutie
, 1950’ – 1967 = Cognitieve revolutie: van focus op stimulus-respons relaties naar focus op het
begrijpen van de werking van de geest
Komst computer leidt tot information-processing approach “Geest is een informatie-verwerkende
computer”; mentale operaties (werking geest) kan beschreven worden in een aantal stadia (flow
diagrammen)
input verwerking output
1950: Cherry’s dichotisch luisterexperiment
- Participanten kregen 2 geluidsfragmenten, één aan het linkeroor en één aan het rechteroor
- Ze moesten hun aandacht focussen op een van de fragmenten (attended message) en het
andere fragment negeren (unattended message).
- Resultaat: mensen konden de geluiden van het genegeerde geluid wel horen, maar die
geschaduwde boodschap niet goed herinneren
Suggereert: het grootste deel van de verwerking die nodig is om het bericht te
schaduwen vindt plaats in het werkgeheugen
Het filtermodel van Broadbent is gebaseerd op het experiment van Cherry, wat suggereert dat we
een filter hebben dat het bericht selecteert dat klaar is voor verdere verwerking door een detector:
Input selectieve filter detector (verwerkt de info die selectieve filter doorkomt) Geheugen
Filtermodel van Broadbent
Kunstmatige intelligentie (AI) en informatietheorie
Kunstmatige intelligentie: “een machine zich laten gedragen op een manier die intelligent zou
worden genoemd als een mens zich zo zou gedragen”
Logica-theoreticus = eerste computerprogramma dat een dergelijke intelligentie begreep: het kon
logische problemen oplossen door gebruikte maken van mensachtige redeneringsprocessen
Miller: geheugen is niet een passieve opslag van sensorische info, maar gaat juist om een actief
proces – de geest als computermetafoor
Experimenten information-processing approach:
1. Dichotic listening experiment er is een filter wat niet alle input doorlaat
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mirsw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
