§1.1
Het ontstaan van de Himalaya
- Platentektoniek: het bewegen van aardkorstplaten zo ontstaan gebergten.
- India zit nu vast aan Azië, maar vroeger niet:
o Pangea brak grote en kleine stukken aardkorst ontstaan
- De Indische plaat brak af met grote snelheid aangekomen in Azië
- Ontstaan Himalaya: Indische oceaanbodem (aardkorstplaat) dook onder
Euraziatische plaat vulkanisme ontstaan
o Daarna botste de rest van India tegen Eurazië Himalaya groeit!
Oceaanbodem of berg?
1. Rivieren die uitmonden in de oceaan nemen zand en klei mee
2. Klei en zand ligt nu op de grond van de oceaan
3. Door de beweging van de Indische plaat, krijg je veel druk op de
oceaanbodem
Dit zorgt ervoor dat klei en zand worden samengeperst
tot gesteente (+fossielen worden gevormd)
4. Plooiingsgebergte: 2 platen drukken tegen elkaar waardoor ze plooien tot een berg:
Himalaya
Oceaanplaat wordt dus eigenlijk een berg fossielen boven water.
Steen uit vulkanen
- Door magma dat vanuit de grond omhoog bewegen wordt de
grond omhooggeduwd = vulkanen
- Als magma niet uit de grond komt, gaat de magma stollen en
wordt het heel hard stollingsgesteente
Stollingsgesteente:
- Bijvoorbeeld graniet
- Is onregelmatig gevlekt
- Door het afslijten van het gesteente erboven kan je graniet aan het oppervlak zien.
Jonge en oude gebergten
- Hooggebergten/ jong gebergte = hoge toppen, diepe dalen (bijv. Himalaya)
o Slijtage is nog bezig, omdat niet al het gebergte op dezelfde level is
- Middelgebergte/oud gebergte = geen hoge pieken meer, maar platte omgeving
o Slijtage heeft zijn werk gedaan, al het gebergte is vlak
o Soms is het zelfs heuvelland omdat het zo laag en vlak is geworden
Reliëf = gebergten
Verwering = het afbreken van gesteente
Mechanische verwering:
1. Vorstverwering:
a. Regenwater tussen spleten en scheuren van een
steen
b. Als het gaat vriezen spleten worden groter + brokken steen breken af
2. Bij een woestijn:
a. Overdag: steen heel warm (zet uit)
b. ’s nachts: steen koelt heel hard af (krimpt in)
hierdoor breekt stukken steen af
3. Biologische verwering:
a. De wortels van een groeiende plant gaat in spleten steen
zitten
b. Als wortels dikker worden spleten worden groter
Chemische verwering:
Zuurstof en vocht op gesteente zorgt voor veranderen van gesteente:
- Warm en vochtig snelle reactie, dus breekt snel af
- Koud en droog langzame reactie, dus breekt minder snel af
Biologische
verwering
Grotten:
- Regenwater stroomt
- De wortels van planten maken water zuur
- Gesteente (bijvoorbeeld kalksteen) lost op door het zure water gangenstelsel
- Karstgebieden = gebied waarbij grote hoeveelheden steen zijn opgelost
Ontstaan grotten Chemische verwering
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rana-linaabdelrahman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.