Inhoud
1. Inleiding..............................................................................................................................................2
1.1 Kwetsbaarheid en veerkracht.......................................................................................................2
1.2 Visie op psychische kwetsbaarheid...............................................................................................4
1.3 Begrippen...................................................................................................................................11
2. Trauma.............................................................................................................................................12
2.1 Inleiding en terminologie............................................................................................................12
2.2 Ontwikkeling van trauma............................................................................................................13
2.3 Klinisch beeld en DSM................................................................................................................15
2.4 Ondersteuning en behandeling..................................................................................................18
3. Stemming.........................................................................................................................................20
3.1 Inleiding en terminologie............................................................................................................20
3.2 Ontwikkeling van emotieregulatie..............................................................................................21
3.3 Klinisch beeld en DSM................................................................................................................21
3.4 Ondersteuning en behandeling..................................................................................................27
4. Angst en dwang................................................................................................................................28
4.1 Inleiding en terminologie............................................................................................................28
4.2 Angst...........................................................................................................................................28
4.2.1 Ontwikkeling........................................................................................................................28
4.2.2 Klinisch beeld en DSM..........................................................................................................29
4.2.3 Ondersteuning en behandeling...........................................................................................32
4.3 Dwang.........................................................................................................................................33
4.3.1 Ontwikkeling........................................................................................................................33
4.3.2 Klinisch beeld en DSM..........................................................................................................33
4.3.3 Ondersteuning en behandeling...........................................................................................35
5. Psychotische kwetsbaarheid.............................................................................................................35
5.1 Inleiding en terminologie............................................................................................................35
5.2 Ontwikkeling...............................................................................................................................36
5.3 Klinisch beeld en DSM................................................................................................................36
5.4 Ondersteuning en behandeling..................................................................................................42
6. Dissociatie.........................................................................................................................................44
6.1 Inleiding en terminologie............................................................................................................44
6.2 Klinisch beeld en DSM................................................................................................................44
, 6.3 Ondersteuning en behandeling..................................................................................................47
7. Body-mind (psychosomatiek)...........................................................................................................48
7.1 Inleiding en terminologie............................................................................................................48
7.2 Klinisch beeld en DSM................................................................................................................48
7.3 Ondersteuning en behandeling..................................................................................................53
8. Uitdagend gedrag.............................................................................................................................53
8.1 Inleiding en terminologie............................................................................................................53
8.2 Ontwikkeling...............................................................................................................................54
8.2.1 Ontwikkeling........................................................................................................................54
8.2.2 Bekenis vanuit ijsbergdenken en SEO..................................................................................54
8.3 Impulscontrole- en gedragsstoornissen......................................................................................58
8.3.1 Klinisch beeld en DSM..........................................................................................................58
8.3.2 Ondersteuning en behandeling...........................................................................................60
9. Neurocognitieve stoornis.................................................................................................................62
9.1 Inleiding en terminologie............................................................................................................62
9.2 Klinisch beeld en DSM................................................................................................................63
9.3 Ondersteuning en behandeling..................................................................................................67
10. Voedings- en eetstoornissen..........................................................................................................67
10.1 Inleiding en terminologie..........................................................................................................67
10.2 Ontwikkeling.............................................................................................................................68
10.3 Klinisch beeld en DSM..............................................................................................................68
10.4 Ondersteuning en behandeling................................................................................................71
1. Inleiding
1.1 Kwetsbaarheid en veerkracht
Psychische kwetsbaarheid vs veerkracht
• Psychische kwetsbaarheid = een verhoogde kans om problemen te ontwikkelen bij
stress
2
, Iedereen is kwetsbaar! continuüm
Stress = sterk bepaald door de omgeving!
• Veerkracht (resilience): “een persoonlijkheidskenmerk dat je in staat stelt om de
negatieve effecten van stress te modereren, en je mogelijkheden tot adaptatie
vergroot. Het bepaalt hoe groot de impact op jou zal zijn van stress en tegenslagen”.
Psychisch lijden vs geestelijke gezondheid
• Psychisch lijden / psychische klachten= wanneer kwetsbaarheid langdurig en ernstig
is of stress te hoog is: functioneren wordt beperkt
• Geestelijke gezondheid (WHO)= “een toestand van welzijn waarin het individu zijn of
haar eigen capaciteiten realiseert, de normale spanningen van het leven aankan,
productief en vruchtbaar kan werken en in staat is om een bijdrage te leveren aan zijn
of haar gemeenschap”. = meer dan alleen de afwezigheid van psychische klachten.
Van “psychopathologie” naar “psychische gezondheid” / welbevinden
Psychopathologie: “de leer (logos) van de stoornissen (pathos) van het psychisch
functioneren.
= Een richting in de wetenschap die zich bezig houdt met de aard, de totstandkoming
en de mogelijke behandeling en voorkoming van psychische klachten.
• Welbevinden heeft 3 componenten:
- Emotioneel welbevinden: subjectieve ervaring van welbevinden
- Psychologisch welbevinden: effectief functioneren in de zin van zelfrealisatie
- Sociaal welbevinden: effectief functioneren in de maatschappij
Psychisch lijden is … (niet)
• Psychisch lijden is geen identiteit (“Ik ben …”) maar een kwetsbaarheid die periodiek
problematisch kan zijn (“Ik heb last, moeite …”).
• Deze kwetsbaarheid is “normaal” en in de bevolking differentieel verspreid
• Psychisch lijden is gecontextualiseerd (gen/omgeving interactie)
Kwetsbaarheids-stressmodel
• Psychische klachten komen voort vanuit een interactie tussen:
• Onderliggende kwetsbaarheid
• Kwetsbaarheden = factoren die mensen gevoeliger maken, waardoor
ze minder goed/helemaal niet met bepaalde ervaringen kunnen
omgaan of er een negatieve betekenis aan toeschrijven (Van Os).
• Persoonlijke beschermende factoren
• Beschermende factoren = factoren die mensen weerbaarder maken en
ervoor zorgen dat bepaalde ervaringen hen niet uit evenwicht brengen
of voor problemen zorgen (Van Os)
3
, • Context
Iemand die een hoge kwetsbaarheid heeft moet
maar een klein beetje stress hebben voor ze last
gaan hebben van klachten.
Iemand met weinig kwetsbaarheid kan veel stress
hebben voor dat die klachten krijgt.
Problemen: wanneer men meer stress heeft dan
men aankan
Dynamisch kwetsbaarheids-stressmodel
Het diathese - stressmodel
1.2 Visie op psychische kwetsbaarheid
Visie op psychische kwetsbaarheid: evolutie
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SFemke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.