Les 29/09: H1: het recht als een geheel van gedragsregels
Afdeling 1: enkele definities
A) objectief recht vs subjectieve rechten
Objectief recht= een geheel van regels, geheel van gedragsregels die op een bepaald
moment in een bepaalde maatschappij van BE gelden = een verzamelterm
De juridische gedragsnorm heeft een hypothetische structuur
Subjectieve rechten = rechten die ik en jij als rechtssubjecten kunnen laten gelden, zijn door het
recht bekrachtigde aanspraken die jij en ik als rechtssubjecten kunnen laten gelden op bepaalde
zaken bv goederenzaken of bepaalde personen
= subjectieve rechten zijn door het recht bekrachtigde aanspraken van rechtssubjecten en
rechtssubjecten kunnen aanspraken hebben ten aanzien van andere personen of als
natuurlijke persoon aanspraak hebben tegen een voorwerp bepaald zaak bepaalde goed
B) Publiekrecht vs privaatrecht
Privaatrecht = bevat de rechtsregels die de private rechtsverhoudingen tussen de burgers
onderling regelen
horizontale rechtsverhouding ts gelijken, regelt rechtsbetrekking ts privaatpersonen /
burger / rechtspersonen, horizontale juridische verhouding ts personen
Ex; Bv Personenrecht, familierecht, goederenrecht, verbintenissenrecht, erfrecht,
handelsrecht
Publiekrecht = regelt de organisatie en het functioneren van de overheid en bepaalt de
rechtsverhoudingen tussen de verschillende overheden en tussen de overheid en de burgers
verticale rechtsverhouding waarin de overheid sterker staat dan de burger die het
staatsgezag moet ondergaan
Ex; bv fiscaalrecht, sociaal zekerheidsrecht, bestuursrecht, administratiefrecht, strafrecht
Verschil privaatrecht – burgerrecht?
Privaatrecht = ruimere connotatie
Burgerrecht = echt enkel ts de personen
Materieelrecht vs formeelrecht
Materieel recht = betreffende inhoud van de gedragsregels die voor rechtssubjecten rechten
en plichten met zich meebrengen
Formeel recht = betreffende handhaving van het materieel recht. Rechtshandhaving is pas
aan de orde ingeval gedragsregels worden miskend en de vraag reist naar de afdwinging van
subjectieve rechten dit gebeurt door toepassing van het procesrecht
1. Bronnen van Belgisch privaatrecht
• Oud BW en BW; de (her)codificatie is nog niet compleet
à 21/03/1804 door Napoleon
Het burgerlijk wetboek is het nieuw wetboek – “nieuw” mogen we niet gebruiken!
à nieuw = oud à wat we vroeger burgerlijkwetboek noemden is nu oud wetboek = OUD
BW (romeinse cijfers) en het nieuw wetboek is nu het burgerlijkwetboek = BW (dit is met
Arabische cijfers)BW heeft ook nieuwe structuur gekregen -> gemakkelijker om op te zoeken
, Ex; weten wanneer wet in werking werd gebruikt – staat in boek!
• Bijzondere wetten
Er zijn andere bronnen dan het wetboek = bijzondere wetten: wetten die naast het burgerlijk
wetboek, die regelen ook aspecten van het burgerlijk recht MAAR ze zijn niet gecodificeerd
in de codex maar zijn ook even aanvullend & streng als het BW
Gaat over wetten die een ander wet hebben ingevoerd
Art. 1.1 eerste lid BW
Lees hb p27 voor extra materies
Ex; bv nationaliteitswet, gewestelijke materies (; begraafplaatsen etc), reglementering over
beroepen, notariswet, vastgoedmakelaarswet
• Gewoonte = definieert de codex als specifieke bron van recht
<-> gebruik = in het WB staat dat gebruiken slechts bron van recht zijn als hernomen w in
een overeenkomst of contract
Verschil gewoonte en gebruik?
Het gaat over ongeschreven dingen
Gewoonte een bindend karakter heeft dat algemeen aanvaardt w regel die door heel veel
mensen algemeen bindend w aangenomen (bv als 2 mensen een zelfde fout begaan, staat er
nergens in de wet maar is algemeen geaccepteerd dat ze beiden hoofdelijk aansprakelijk zijn,
verloving – als je de verloving foutief verbreekt à het is de gewoonte die aanleiding kan
geven tot schadevergoeding)
• Algemene rechtsbeginselen= bv wet op verbod op dwanguitvoering op de persoon
2. Vervanging van klassieke onderscheiden
2.1. publiekrecht en privaatrecht
Onderscheid ts publiekrecht (openbare orde raakt) en privaatrecht (aanvullend karakter)
vernauwd door:
- Rechtsbronnen van privaatrecht zijn ver geïnternationaliseerd & geëuropeaniseerd,
terwijl de nationale regelgeving is aangevuld / vervangen door regionale regels
à een meergelaagde rechtsorde die veel complexer is
- Overheid gebruikt meer en meer private instrumenten bij de handhaving van het
beleid
- Nieuwe regels die dwingend karakter hebben gekregen (voor burgers onderling – ter
bescherming vd zwakkere partij)
- Sommige klassieke regels van privaatrecht de openbare orde raken
Bv; afstammingsrecht, adoptierecht (= regels vd openbare orde)
2.2. Materieel en formeelrecht
Verschil formeel en materieel ook aan het vervagen
Procesrecht niet alleen publieke maar ook burgerlijke aspecten + Gerechtelijk Wetboek
bevat niet enkel regels om een geschil te laten beslechten door een rechter, maar ook
alternatieve vormen van geschiloplossing, zowel binnen als buiten de gerechtelijke
procedure (onderhandeling ts partijen)
Procesrecht; bij uitstek -> als publiekrecht gezien (vroeger)
- Burgerlijk procesrecht = hoe burgers hun materiele rechtsregels kunnen afdwingen
- Publiek procesrecht = waarbij de overheden tegen elkaar procederen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoniemxmxm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.