5. Persoonlijkheidsdiagnostiek
1. Persoonlijkheid: een introductie
Persoonlijkheid = belangrijk construct
Wat is persoonlijkheid?
• Bij ieder van ons uniek
• Individuele verschillen
• Verschil tussen temperament, karakter en persoonlijkheid
• Wordt gekneed en gevormd, voornamelijk tot 30 jaar
• Maakt ons tot wie we zijn
• Hoe we onszelf en de wereld rondom ons zien
• In sociale situaties
• Onbewust – (deels) toegankelijk via introspectie
• Is een theoretisch begrip, niet (altijd) waarneembaar
• Diep ingenesteld, dus stabiel (trek)
Temperament – karakter – trek?
Temperament = aangeboren
Tolerantie voor gevoelens, extravert versus introvert, mate van vitaliteit.
Karakter = o.b.v. van interactie temperament en omgeving.
Dispositie op bepaalde manier waar te nemen en in diverse omstandigheden op consistente wijze
te reageren.
Ruwe kern gevormd in kinderjaren manier waar te nemen en in diverse omstandigheden op
consistente wijze te reageren.
Persoonlijkheid = gesocialiseerde vorm van karakter.
Individuele verschillen
Karakter Temperament
Persoonlijkheid
1.2 Stabiliteit van persoonlijkheid
• Vrij stabiel gedurende volwassenheid; minder verandering na 30 jaar
• “Hoe ouder, hoe stabieler”
• Na de leeftijd van 50-60 jaar bijna geen verandering meer (afhankelijk van
persoonlijkheidsdomein)
• N, E & O dalen lichtjes en A & C stijgen lichtjes, eerder te maken met rijpingsfactoren
24
, 1.3 Erfelijkheid van persoonlijkheid
• Tweelingenonderzoek:
• Persoonlijkheidsverschillen ruwweg 50% erfelijk bepaald
• Omgevingsvariatie grote rol bij het tot expressie komen
1.4 Verschillende stromingen persoonlijkheidspsychologie
Klassieke modellen:
• Sigmund Freud en de psychoanalyse (Freud)
• Fred Skinner en het behaviorisme (Skinner)
• Carl Roger en het Humanisme (Rogers)
• Cognitivisme (Kelly)
• Typologie van Jung (& bv. MBTI)
• Momenteel trekkenbenadering: er bestaan dimensies die opgevat dienen te worden als een
continuüm (bv. Big Five)
2. De Big Five persoonlijkheidstrekken
3. Persoonlijkheidsvragenlijsten
3.0 Meten van persoonlijkheid
• Projectieve testen (bv. TAT)
• Observaties
• Gesprekken/Interviews
• Persoonlijkheidsvragenlijsten
3.1 Wat zijn persoonlijkheidsvragenlijsten?
• Psychodiagnostische instrumenten
• Doel: stabiele (!!!!) kenmerken/trekken van personen in kaart brengen
• Individuele scores vergelijken met relevante normgroepen
• Op basis van schriftelijke vragen
• (!!!!) toch vooral bewuste zelfpresentatie / faking good (bad) → best bespreking/terugkoppeling
achteraf
3.2 Voordelen van persoonlijkheidsvragenlijsten
• Eenvoudige en efficiënte afname (evt. in groep)
• Gestandaardiseerd informatie verzamelen
• Resultaten makkelijk statistisch te verwerken
• Antwoordtendenties makkelijk op te sporen
• Invullen meestal niet belastend
• Geschikt voor geautomatiseerde afname en scoring
25
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper martazuzannahirt2002. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,29. Je zit daarna nergens aan vast.
