Volledige samenvatting van het vak Psychopathologie.
Modeltrajectjaar 2 sociaal werk - academiejaar .
Aantal pagina's: 79.
Behaald resultaat m.b.v. deze samenvatting (eerste zittijd): 12/20.
1.1. PSYCHIATRIE EN MAATSCHAPPIJ
DEFINIËRING:
Psychopathologie = de leer der geestesziekten = psychiatrische ziekteleer = nosologie
‣ In de zuiverste betekenis: de studie/wetenschap van het geestelijk of psychisch lijden
‣ Het is een verzamelbegrip voor het geheel van psychische stoornissen
Psychiatrie = de leer der behandeling der geestesziekten
PSYCHIATRISCHE STOORNIS:
‣ Opvattingen over ‘gek’ of ‘gestoord’ gedrag → tijds- en cultuur gebonden
‣ Een psychische stoornis moet aan 3 voorwaarden voldaan zijn:
1. Het is een abnormaal verschijnsel of gedrag dat afwijkt van een sociale
norm of van wat in de betreffende cultuur als normaal geldt
2. Het zorgt voor ongemak of lijden bij de betrokkenen en/of omgeving
3. Het is ook bij andere personen vastgesteld en valt binnen het gangbare
begrippenkader van de psychiatrie
WAT IS EEN ZIEKTE?
‣ In strikt medische zin: ziekte als lichamelijke afwijking met een specifieke oorzaak, een
duidelijke beloop en een aangepaste therapie
‣ Bij psychische stoornissen: vaak niet zo afgelijnd als een lichamelijke ziekte
‣ Betekent niet dat een psychische stoornis minder ernstig is dan een lichamelijke ziekte!!
Psychologische inhoud van ziekte Sociologische inhoud van ziekte
· De beleving van ziek-zijn · De rol van ziek-zijn
· De subjectieve ervaring van · Behoefte aan erkenning als patiënt
onwelzijn, lijden of beperking in het (aannemen van een maatschappelijke
lichamelijke psychisch en/of sociaal bepaalde en erkende patiëntenrol)
functioneren · Verwachting te zoeken naar genezing
door raadpleging van een deskundige
(rol van de hulpvrager)
WETENSCHAP EN PRAKTIJK:
→ Psychisch lijden is moeilijker objectief/wetenschappelijk te benaderen
‣ Het persoonlijke en subjectieve aanvoelen door de hulpverlener speelt een grote rol
‣ Wetenschappelijk onderbouwde kennis is nodig voor een deskundige behandeling van
psychiatrische patiënten
1
,Psychopathologie – samenvatting 2022 - 2023
Het medisch model:
→ Hedendaagse psychiatrie volgt een medisch model:
· Kenmerken / symptomen
1. Diagnose
· Beschrijvend of descriptief
2. Verklaring · Oorzaken / etiologie
· Verloop van de aandoening
3. Prognose
· Natuurlijk vs. onder invloed van een behandeling
· Interventie op basis van de diagnose, verklaring en
4. Therapie /
prognose
behandeling
· Doel: stoornis doen verdwijnen of verbeteren
· Actieplan op basis van diagnose, verklaring, prognose en
therapie
· Primair = voorkomen van stoornissen
5. Preventie
· Secundair = zo snel en effectief mogelijk stoornissen
behandelen om resttoestanden te voorkomen
· Tertiair = nadelige gevolgen van stoornissen beperken
Voorzieningen binnen de psychiatrie:
‣ Intramurale of klinische zorg = psychiatrische instelling (vb. PAAZ, …)
‣ Extramurale of ambulante zorg (vb. CAW, JAC, CGGZ, …)
‣ Semimurale zorg = tussenvoorzieningen = zorg tussen klinische en ambulante hulpverlening
Doelgroepen binnen de psychiatrie:
‣ Infantpsychiatrie → jonge kinderen t.e.m. 3 jaar
‣ Kinder- en jeugdpsychiatrie → kinderen van 3 jaar t.e.m. 18 jaar
‣ Volwassenpsychiatrie
‣ Psychogeriatrie → dementie en andere neurocognitieve stoornissen
‣ Gerontopsychiatrie → ouderen (60+) met acute psychiatrische problemen
Problematieken binnen de psychiatrie:
‣ Verslaafdenzorg
‣ Psychosenzorg
‣ Dubbeldiagnose (psychose en toxicomanie)
‣ Depressiekliniek
2
,Psychopathologie – samenvatting 2022 - 2023
1.2. DIAGNOSEN
Diagnosen = constructen die de klinische werkelijkheid beschrijvend benaderen
‣ Vallen NOOIT samen met de werkelijkheid!
‣ Psychische symptomen → altijd meervoudig bepaald
o Levensgeschiedenis, familiegeschiedenis en omgevingsfactoren van de patiënt spelen
steeds een grote rol!!
Beschrijvende diagnose = het vaststellen en onderscheiden van stoornissen zonder een uitspraak te
doen over de oorzaak ervan (↔ verklarende diagnose)
‣ Betrouwbaarheid van de diagnostiek = de werkwijze om een diagnose te bereiken
→ hangt af van de classificatie en de gebruikte diagnostische methode
‣ Interbeoordelaarbetrouwbaarheid = verschillende beoordelaars komen onafhankelijk van
elkaar tot dezelfde diagnose
‣ Validiteit = de bruikbaarheid van een classificatiesysteem → “Beoordeelt men effectief wat
men beweert te beoordelen?”
CLASSIFICATIE VAN STOORNISSEN:
Een classificatie = een systematische ordening van verworven kennis
‣ In dit geval: classificeren van stoornissen
‣ Naamgeven en ordenen → nood aan een gemeenschappelijke taal
o Een erkende wetenschapstaal
o Om communicatie te vergemakkelijken
‣ Middel om kennis te verwerven over de prevalentie, ontstaan, ontwikkeling, beloop en
behandeling van psychische stoornissen
‣ Niet te gebruiken als ‘catalogus’
‣ Gebaseerd op het medisch model
‣ Stoornissen worden geordend als syndromen
Een syndroom = een cluster/groep of geheel van symptomen in een puur beschrijvende vorm
Een symptoom = een uiting, signaal, kenmerk van een syndroom
Verwijzen naar grote waarschijnlijkheid naar een
Hoofdsymptomen: kernsymptomen specifieke stoornis
of basissymptomen vb. bij anorexia nervosa: overheersende wens om
mager te zijn
Zijn bijkomstig, maken het beeld van de stoornis
Bijsymptomen of facultatieve
volledig
symptomen
vb. bij anorexia nervosa: uitblijven van menstruatie
! Belangrijk: 1 symptoom kan voorkomen bij verschillende syndromen!
3
, Psychopathologie – samenvatting 2022 - 2023
DSM: DIAGNOSTIC AND STATISTICAL MANUAL OF MENTAL DISORDERS
‣ Opgericht door de APA: American Psychiatric Association
‣ Recentste druk: maart 2022 → DSM-5-TR (DSM-T-Tekst Revision)
Verschillende edities:
‣ 1952: DSM-I Geïnspireerd door psychoanalyse: symptomen beschouwd als
‣ 1968: DSM-II gevolgen van onderliggende conflicten, geen ordening o.b.v.
symptomen
‣ 1974: Oprichting Task Force voor de herwerking van DSM-II naar DSM-III
→ 1980: afgewerkte DSM-III
o Keuze voor een a-theoretisch model
o Gebruik van het 5-assenstelsel
‣ 1987: DSM-III-R (DSM-III-Revised)
‣ 1994: DSM-IV
‣ 2000: DSM-IV-TR (DSM-IV-Text Revised)
‣ 2013: DSM-5
‣ 2022: DSM-5-TR (DSM-5-Text Revised)
Beoordeling op 5 assen:
‣ As 1: Klinische stoornissen → Gebaseerd op 2 fundamentele principes:
· Spaarzaamheid (zo veel mogelijk streven naar 1
diagnose waarin alle verschijnselen onder te
brengen zijn)
· Rangorde (voorrang geven aan diagnose van hogere
rangorde: hiërarchie)
‣ As 2: Persoonlijkheidsstoornissen en Verstandelijke beperking
‣ As 3: Somatische aandoeningen
‣ As 4: Psychosociale en omgevingsproblemen
‣ As 5: Algehele / globale beoordeling van het functioneren → via een GAF score
Comorbiditeit = het samen voorkomen van meerdere stoornissen bij dezelfde patiënt (as 1) en/of
bijzondere samenhang tussen een stoornis op as 1 en as 2
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mirandaopstal. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
