Bij het vak leerstoornissen worden verschillende hoofdstukken besproken, waaronder technisch lezen. De samenvatting is één geheel van powerpoints, notities en tekstbundels omtrent technisch lezen.
Tekstbundels bij dit thema:
- Van der Leij, A. (1998). Leesproblemen. Beschrijving, verklaring ...
Diagnostiek technisch lezen: ......................................................................................................................... 20
Stappen om technisch lezen te onderzoeken/diagnosticeren: ........................................................................ 22
Woordniveau: ................................................................................................................................................... 22
Zinsniveau: ........................................................................................................................................................ 26
Tweede stap: Ordening van een de leesfouten/ foutenclassificatie: ............................................................... 31
Derde stap: Kwalitatieve analyse ..................................................................................................................... 32
Extra informatie vanuit de tekstbundels ....................................................................................................... 43
1
,2022-2023 Keuzevak Orthostudente
Tekstbundels bij dit thema:
- Van der Leij, A. (1998). Leesproblemen. Beschrijving, verklaring en aanpak. Rotterdam: Lemniscaat.
• Hoofdstuk 1: Lezen en het verwerken van kennis (p. 17-34)
• Hoofdstuk 2: Procesmodellen (p. 35-62)
• Hoofdstuk 8: Opbouw- en inprentingsmethodiek (p. 216-251)
• Hoofdstuk 9: Begripsstrategiemethodiek (p. 252-272)
- Ghesquière, P. & Van der Leij, A. (2016). Technisch lezen en spellen. In: K. Verschueren en H. Koomen
(red.). Handboek diagnostiek in de leerlingenbegeleiding. Kind en context (pp. 71-91). Antwerpen:
Garant.
Hoe werkt het leerproces?
Er bestaan twee visies om naar lezen te kijken:
1. Ontwikkelingspsychologische benadering
• Lezen als proces van stapsgewijze verwerving
• Hoe heeft iemand geleerd om te lezen? Welke stappen/fasen werden er gezet?
• Technisch lezen (woordjes lezen bijvoorbeeld)
• Aanleren
è Taakanalytische leesmodellen/bouwstenen om iemand te leren lezen
2. Informatieverwerkingsbenadering
• Lezen als proces van verwerking/uitvoeren van informatie
è Procesmoddelen van lezen
• Iemand die kan lezen, welke verwerking doet die in de hersenen?
Taakanalytisch leesmodel (cf. Struiksma & van der Leije: diagnostiek van technisch lezen en
aanvankelijk spellen):
Taakanalytische modellen worden technisch lezen en spellen beschouw als het eindpunt van een
ontwikkelingspsychologisch groeiproces waarin specifieke deelvaardigheden in een relatief vaste volgorde
verworven worden.
2
,2022-2023 Keuzevak Orthostudente
Beginnende lezers -> welke bouwstenen/vaardigheden heeft men nodig om beginnen te leren lezen? -
> zo’n model kan ook helpen met kinderen met een leerstoornis een behandeling op te laten starten ->
terwijl dat je leert lezen, stimuleer je vanzelf die deelvaardigheden -> die vaardigheden zijn dus geen
voorwaarden, maar wel bouwstenen (als kinderen leren lezen, gaan ze al die vaardigheden op zich
niet leren, maar vooral het middelste) (klank-teken koppeling -> woordherkenning) -> maar ze worden
dus niet allemaal getraind in het onderwijs, enkel als men moeilijkheden ondervindt.
Woordherkenning (moment dat je al kan lezen) kinderen gaan vaak spellend te werk (letter per letter
en dan het woord volledig) --> vaak lukt dat wel om die letters apart op te zeggen, maar als ze dan het
woord moeten zeggen, dan zeggen ze de letters fout à het is dus niet dat als je de letters juist
herkend, dat ze dan allemaal juist worden verbonden tot één woord à dus woordherkenning is als
eerste al belangrijk tot lezen.
Drie wegen voor woordherkenning:
1. Indirecte woordherkenning via volledige verklanking
a. Indirect, omdat je alle bovenstaande deelvaardigheden nodig hebt om tot
woordherkenning te komen + via volledige verklanking à omzetten van geschreven
woord in een klankvorm (bv. ‘tien’ à t ie n)
b. Is enkel nuttig voor eenvoudige, klankzuivere woorden
2. Indirecte woordherkenning via visuele synthese (tussenstap)
a. Delen van het woord worden herkend en verklankt die groter zijn dan een enkel grafeem
b. Visuele synthese = vaardigheid om combinaties van letters te herkennen
c. Voordeel: is mogelijk voor niet-klankzuivere woorden
d. Bv. tien à t ien (je herkent de ‘ien’ van een ander woord)
3. Directe woordherkenning
a. Eindresultaat: je herkent het woord, op basis van orthografische informatie (volgens de
regels schrijven)
b. Tien à 10 (je herkent zelf de woordcategorie)
Video: kindje leest spellend. Ging soms mis als hij niet doorhad dat twee letters bij elkaar hoorde. D
en B waren niet goed te herkennen. Letters apart juist zijn, maar wanneer de letters aanelkaar moest
gebracht worden ging het mis. Klanken verbinden tot één klankstructuur. Woordleesproces, waarbij er
al allerlei vaardigheden nodig zijn om tot lezen te komen.
3
, 2022-2023 Keuzevak Orthostudente
Klank-teken koppeling: klanken moeten nog tot woorden worden verbonden. Eigen teken-klank
koppeling (je ziet een letter en je weet welke klank die heeft). Heeft te maken met kortetermijn
geheugen. Op een kort moment een woord onthouden. Er wordt niet gelezen, maar over het horen
van klanken waarbij je een woord moet vormen.
De klanken moeten in de juiste volgorde onthouden kunnen worden (auditief sequentieel geheugen)
en moeten de tekens en de klanken op een adequate wijze onderscheiden kunnen worden (visuele en
auditieve discriminatie).
Video: Ging soms goed en soms niet goed. Woordjes twee klanken zijn goed. Vanaf drie begon het al
moeilijker te gaan.
Auditieve synthese: als je een klank hebt bij een teken/meerdere tekens, kan je die klanken aan
elkaar zetten voor een woord. Toch nog een cognitief iets om de letter aan elkaar te krijgen. De
klanken apart zeggen en dan tot een woord komen.
Auditieve discriminatie: klein verschil horen tussen klanken (bij test wordt er een verschil gemaakt
met intonatie zodat je goed moet luisteren naar de klank en niet naar dezelfde toon) + klanken in juiste
volgorde onthouden (sequenteel geheugen)
Sequenteel geheugen: klanken in juiste volgorden onthouden (bv.pan-voet-kaas)
Visuele discrimantie: Je moet tussen letters kleine verschillen kunnen zien. Als je niet weet van dit is
een belangrijk verschil of dit niet. De wijze van bedrukking is niet overal hetzelfde. Waardoor je moet
weten dit is belangrijk of niet (bv. Schreefloze letters -> kleine vlagjes, soort van versiering of
schreefloze letters).
Visuele analyse (in stukjes kappen van woorden). Welke verschillende klanken zitten er in een
woord? Is in tussen haakjes doordat sommige auteurs het gebruiken en andere niet. Een geheel van
visuele symbolen kan je in stukjes kappen, als je dit beseft heb je visuele analyse à in een artikel zijn de letters
van een woord nooit samen maar gedrukt naast elkaar à soms moeilijk om dit dan visueel te analyseren
(bv. onderscheidt tussen ‘b’ en ‘d’, tussen ‘o’ en ‘e’…)
Visuele synthese (niet bij beginnende lezers, eerste maanden lezen): wanneer ze niet letter per letter
apart moeten lezen, maar het geheel herkennen. Je ziet meteen dat iets bijelkaar hoort en je zegt die
meteen. (twee klanken bijvoorbeeld ‘de’...) -> vraag doen we hierbij wel aan visuele synthese
(bijvoorbeeld wist hoe je ‘ier’ moest uitspreken en het volgende woordje is dan ‘hier’, is dat dan omdat
het in het hoofd juist is? Of is dat echt omdat die het visueel zien?)
Als auditieve synthese bijvoorbeeld goed zit moet je niet kijken naar de onderverdeling.
De oefeningen die je doet op school worden er niet specifiek gewerkt naargelang die deelonderdelen,
maar ze worden gestimuleerd door het leren lezen. Het zijn dus een soort van bouwstenen en niet
bepaald voorwaarden.
Taakanalythisch leesmodel:
1. Opbouwhypothese
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper OrthoStudent21. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
