interdisciplinaire perspectieven op migratie en ingegratie
Geschreven voor
Universiteit Antwerpen (UA)
Schakeljaar Sociaal Werk
Interdisc. Perspectieven Migratie En Integratie (1900PSWIMI)
Alle documenten voor dit vak (3)
Verkoper
Volgen
olivia1galle
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
INTERDISCIPLINAIRE PERSPECTIEVEN OP MIGRATIE EN INTEGRATIE (2022-2023) Olivia Galle
Migratieparadigma: een sociologische benadering
Inleiding
Wat is migratie?
➢ “(tijdelijke) verplaatsing van de ene plaats naar de andere”
➢ UN Migration Agency (IOM) definitie migrant:
o ‘A migrant is any person who is moving or has moved across an international border
or within a State away from their habitual place of residence, regarless of (1) the
person’s legal status; (2) whether movement is voluntary or involuntary; (3) what the
causes for the movement are; (4) what the length of the stay is.’
Wat is integratie?
➢ “Het tweerichtingsproces van wederzijdse adaptatie tussen migranten en de samenleving
waarin ze wonen, waarbij migranten geïncorporeerd worden in het sociale, culturele,
economische en politieke leven van de ontvangende samenleving. Het omvat een set van
gedeelde verantwoordelijkheden voor de migranten en de gemeenschappen, en bevat
andere gerelateerde noties zoals sociale cohesie en sociale inclusie.”
Sociologische perspectieven op migratie
➢ Definitie sociologie: studie van sociale structuren en sociale instituties en hun invloed op het
denken, de mogelijkheden en het handelen in de maatschappij
o Migranten zijn individuen die deel uitmaken van netwerken en lid zijn van een/
meerdere gemeenschappen
▪ Individuele beslissingsprocessen begrijpen, rekening houdende met familiale
en transnationale connecties om meer zicht te krijgen op migratie vanuit
macro niveau
Migratie in cijfers
➢ Migratie neemt toe in meest
ontwikkelde landen maar ook in minder
ontwikkelde landen
➢ Grootste verschil met minst
ontwikkelde landen
➢ Niet volledig duidelijk of deze grafiek
enkel internationale migratie in kaart
brengt
1
,INTERDISCIPLINAIRE PERSPECTIEVEN OP MIGRATIE EN INTEGRATIE (2022-2023) Olivia Galle
➢ Percentage aantal migranten op
wereldschaal zat in 2010 op
ongeveer 3%
➢ Meer migranten in meer
ontwikkelde landen
➢ Migratie wordt
geproblematiseerd terwijl het een
minder groot probleem is dan we
dachten
➢ Vooral veel migranten in Europa,
Azië en Noord-Amerika
Sociologische perspectieven en theorieën
Op basis van hoofdstuk ‘Migration theories’ in The Age of Migration
Migratie, wat is het?
➢ Meestal collectieve actie (gezin, familie, gemeenschap) die gevolg is van sociale,
economische en politieke verandering en met gevolgen voor maatschappij in herkomst en
bestemming
o Vaak te weinig aanpak voor de impact op het land van herkomst
➢ Migratie = intrinsiek deel van bredere processen van ontwikkeling, globalisering en sociale
transformatie
➢ Waar?
o Meeste migranten gaan niet van arme naar rijke regio’s
o Meer ontwikkelde en rijkere regio’s hebben een hoge migratie maar ook veel interne
migratie en emigratie (mensen die vertrekken uit regio’s)
▪ Volume en complexiteit van migratie stijgt naarmate regio meer ontwikkeld
is
• Betere toegang tot onderwijs en informatie, sociaal kapitaal en
financiële middelen, verhoogt de ‘aspiraties’ en ‘mogelijkheden’ van
mensen om te migreren
▪ Globale ongelijkheden spelen ook een rol in migratiestromen begrijpen
o Constante proportie migratie in wereldpopulatie (ongeacht ontwikkelingsniveau)
Theorieontwikkeling:
➢ Verschillende disciplines willen migratie verklaren
➢ Vaak onderscheid tussen types migranten (forced, voluntary, afhankelijk van
beleidscategorieën..)
➢ Onderscheid tss theorieën over oorzaken van migratieprocessen en theorieën over impact
van migratie voor gemeenschappen en maatschappijen van herkomst en bestemming
2
,INTERDISCIPLINAIRE PERSPECTIEVEN OP MIGRATIE EN INTEGRATIE (2022-2023) Olivia Galle
Micro-, meso- en macrostructuren:
➢ Microstructuren: gebruiken, familiebanden en overtuigingen van migranten
➢ Mesostructuren: verbinden van macro en micro
o Bv: migrantennetwerken, immigranten gemeenschappen, markten, bedrijven en
organisaties die zich bezighouden met migranten
➢ Macrostructuren: grootschalige institutionele factoren
o Bv: politieke economie van wereldmarkt, relatie tussen staten, inspanningen van
staten om migratie te controleren
➢ Migratie (en integratie) is een dynamisch proces waarvan de verklaring moet worden
gezocht in veranderingen in macro-, meso- en microstructuren
Kinderen van de Migratie (Canvas):
➢ Documentaire reeks op Canvas biedt nieuw inzicht in redenen waarom gastarbeiders naar
België kwamen
Theorieën over de oorzaken van migratieprocessen
Functionalistische theorieën:
➢ Zien maatschappij als een systeem dat bestaat uit onderling afhankelijke delen (individuen,
actoren, agenten) met een inherente neiging naar evenwicht
o Vb: arbeidsmarkt: vraag, aanbod, loonvorming
➢ Migratie = positief fenomeen dat belangen van meeste mensen bevordert en bijdraagt tot
grotere gelijkheid in en tussen maatschappijen
o Vb: onevenwicht levensstandaard, opheffen barrières, migratie
➢ Push and pull modellen
o Identificeren demografische, economische en geografische factoren waarvan wordt
aangenomen dat ze mensen uit plaatsen van oorsprong duwen en naar plaatsen van
bestemming aantrekken
▪ Push-factoren: bevolkingsdichtheid, gebrek aan economische mogelijkheden,
politieke repressie…
▪ Pull-factoren: vraag naar arbeid, beschikbaarheid van grond, economische
opportuniteiten, politieke vrijheid…
o Kritiek:
▪ Enkel een lijst van factoren zonder specificaties van hun rol en interacties
▪ Deterministische veronderstelling dat factoren oorzaak zijn van migratie
ongeacht rol van sociale, economische, politieke en institutionele factoren
▪ Rol omgevingsfactoren niet los zien van economische… (vb: klimaat)
Neoklassieke (economische) theorieën:
➢ Assumptie: sociale krachten resulteren in evenwicht/zoeken naar balans
➢ Zien migratie als gevolg van geografische verschillen in vraag en aanbod van arbeid
o Door loonverschillen worden arbeidskrachten aangespoord om te migreren van
regio’s met lage lonen naar regio’s met te weinig arbeidskrachten en hoge lonen
3
, INTERDISCIPLINAIRE PERSPECTIEVEN OP MIGRATIE EN INTEGRATIE (2022-2023) Olivia Galle
o Meer gelijke loonkosten en werkomstandigheden in regio van bestemming als
herkomst
➢ Initieel vaak focus op rurale-urbane migratie, later ook internationale migratie
➢ Human capital theorieën:
o Alternatieve complementaire invulling
o Migratie = investering in menselijk kapitaal waarbij betere inkomensvooruitzichten
de kosten van migratie compenseren
▪ Vergelijkbaar met investeringen in onderwijs en gezondheid
o Human capital helpt om de ‘selectiviteit’ van migratie te verklaren: migratie als
investering in kennis en vaardigheden (met als verwachting dat de investering
terugkomt en dat migranten teruggaan naar het land van herkomst om daar de
economie te verbeteren met hun opgedane kennis in het buitenland)
➢ Kritiek op neoklassieke en human capital theorieën:
o Nuttig om selectieve migratie te begrijpen
o Veronderstellingen zijn onrealistisch:
▪ Assumptie: mensen zijn rationele wezens en maken migratiebeslissingen op
een weloverwogen manier door pro’s en con’s af te wegen
o Zowel neoklassieke, human capital als pull and push theorieën negeren ‘human
agency’: onafhankelijke keuzes binnen bepaalde structuren en zelfs structurele
condities aanpassen
o Sociale structuren en dynamiek worden verwaarloosd:
▪ Zowel aspiraties als ‘capabilities’ om te migreren: afhankelijk van leeftijd,
gender, kennis, sociale contacten, voorkeuren en percepties van omgeving
▪ Sterk bepaald door sociale structuren
Historisch-structurele theorieën:
➢ Staat en bedrijven drijven migratie
➢ Jaren 70 en 80: migratie komt door ongelijke politieke en economische macht + culturele
normen (zoals religie en tradities) en sociale gebruiken geneigd zijn om structurele
ongelijkheid te reproduceren
o Verschil met neoklassieke theorieën die migratie als iets ‘vrijwillig’ zien
➢ Verankerd in neo-Marxistische politieke economie
➢ Sociale, economische, culturele en politieke structuren begrenzen en sturen gedrag van
individuen
➢ Versterkt onevenwicht ipv balans
➢ Migratie = proces dat goedkope, exploiteerbare arbeidskrachten voorziet om belangen van
rijken in bestemmingslanden te dienen ( = oorzaak van brain drain in oorsprongslanden)
➢ Migratie versterkt sociale en geografische ongelijkheid
o Vb: arbeidsmigratie vanuit Turkije en Marokko naar België om in de mijnen te
werken (gastarbeiders)
➢ Bronnen van historisch-structuralisme:
o Marxistische politieke economie – in het bijzonder “dependency theory” (populair
in Latijns Amerika jaren 60)
o Onderontwikkeling van de Derde Wereld komt door exploitatie van economische
hulpbronnen door kolonialisme en postkolonialisme en scheve handelsvoorwaarden
in voordeel van rijke landen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper olivia1galle. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
