Samenvatting Politiek en politicologie
Hoofdstuk 1
Waarom zijn politieke problemen interessant? Ten eerste omdat de politiek zich
bezighoudt met het oplossen, voorkomen of verminderen van problemen. Ten
tweede omdat diverse politieke problemen invloed hebben op ons dagelijks leven.
Ten derde omdat we meebetalen aan de pogingen om politieke problemen op te
lossen.
In de praktijk worden verschillende definities van het begrip politiek gehanteerd.
Van Deth en Vis omschrijven het als een situatie waarbij de overheid betrokken is
of zou moeten zijn. Deze definitie is op te splitsen in twee delen. Ten eerste is
politiek een situatie waarbij de overheid betrokken is. Ten tweede heeft politiek te
maken met situaties waarbij de overheid niet betrokken is, maar wel zou moeten
zijn. Bij sommige problemen is de staat (nog) niet betrokken, maar willen burgers
en organisaties wel dat dit gebeurt.
Een situatie is een probleem als mensen de situatie als ongewenst beschouwen of
als ze denken de situatie te moeten en kunnen veranderen. Bij een probleem
nemen mensen ten eerste een discrepantie waar tussen een bepaalde
omstandigheid aan de ene kant en een norm of waarde aan de andere kant.
Problemen kennen twee aspecten, namelijk de feitelijke werkelijkheid (objectief
aspect) en de werkelijkheid zoals die wordt ervaren (subjectief aspect).
De definitie van een politiek probleem ontstaat als de omschrijving van een
probleem gecombineerd wordt met de omschrijving van politiek. Een politiek
probleem is een als ongewenst en veranderbaar beschouwde situatie, waarbij de
overheid betrokken is of zou moeten zijn. Er bestaat onder mensen niet altijd
overeenstemming over wat een politiek probleem is. Deze onenigheid heeft drie
oorzaken:
Mensen hanteren verschillende normen om de werkelijkheid te beoordelen
Mensen ervaren de objectieve werkelijkheid verschillend. Hun oordeel is
subjectief
Mensen zijn het er niet altijd over eens welke problemen tot de politiek
moeten behoren
Politiek is een situatie waarbij de overheid betrokken is of zou moeten zijn. De
overheid is de grootste werkgever van Nederland en bemoeit zich met diverse
aspecten van ons dagelijks leven en burgers, organisaties & bedrijven wenden zich
veelvuldig tot de overheid voor een oplossing van hun problemen. Dit doen zij
omdat de overheid als enige bevoegd is om wetten en regels te maken. Bovendien
kan de overheid oplossing voor problemen opleggen.
Hoogerwerf vindt dat politiek met de overheid te maken heeft, maar hij geeft een
andere definitie. Hij omschrijft politiek als het overheidsbeleid, alsmede de
totstandkoming en effecten ervan. Volgens Lasswell gaat het er in de politiek om
wie wat, wanneer en hoe krijgt.
Het verdelingsvraagstuk is de kern van de politiek. In de politiek worden
besluiten genomen over de vraag hoe de beschikbare middelen verdeeld moeten
1
, worden. Deze besluiten zijn politieke afwegingen, omdat de beschikbare middelen
niet onuitputtelijk zijn. Het verdelingsvraagstuk beperkt zich niet alleen tot de
financiën. Ook rechten en plichten worden verdeeld.
Easton omschrijft politiek als de gezaghebbende toedeling van waarden voor een
samenleving. Waarden verwijzen naar alles wat mensen belangrijk vinden. Mensen
streven twee soorten waarden na:
Materiele waarden, zoals voedsel
Immateriële waarden, zoals vrijheid van meningsuiting
Volgens diverse auteurs staan collectieve-actieproblemen centraal in de
politiek. In een collectieve-actieprobleem conflicteert het eigenbelang van elk
individu in een bepaalde mate met het eigenbelang van ieder ander individu.
Iedere individu zal dan zijn eigenbelang nastreven. Als ze hadden samengewerkt,
waren ze beter af geweest. Collectieve-actieproblemen kunnen zich voordoen bij
vrij toegankelijke goederen en publieke goederen. Publieke goederen worden
gekenmerkt door ondeelbaarheid en niet-uitsluitbaarheid. De ondeelbaarheid
van publieke goederen houdt in de dat de hoeveelheid van een goed niet
vermindert als iemand het consumeert. De niet-uitsluitbaarheid van publieke
goederen betekent dat niemand van de consumptie van het goed kan worden
uitgesloten als het goed eenmaal tot stand is gekomen. Door het ondeelbare en
niet-uitsluitende karakter van publieke goederen hebben individuen geen prikkel
om bij te dragen aan de totstandkoming van deze goederen. Mensen zijn het liefst
profiteurs. Er is sprake van een collectieve-actieprobleem, omdat iedereen zijn
eigenbelang tekort doet.
Taylor omschrijft politiek als het oplossen van collectieve-actieproblemen. Er zijn
drie manieren om die op te lossen:
Overheidsingrijpen, de overheid zou burgers, desnoods met geweld,
kunnen dwingen samen te werken.
De verleiding om te free-riden te verkleinen, de overheid verkleint het
free-riden door middel van economische prikkels te verkleinen. Dit kan door
belastingmaatregelen en boetes.
Moraal, burgers kunnen om morele redenen vrijwillig samenwerken. De
staat is wel vaak nodig om het af te dwingen.
De politicologie kan omschreven worden door de volgende vier vragen:
Hoe moet het object van de politicologie gedefinieerd worden?
Hoe moeten de centrale begrippen van de politicologie gedefinieerd worden?
Welke wetenschappelijke strategie moet gebruikt worden om de beoogde
kennis te verwerven?
Welke wetenschappelijke benadering moet gebruikt worden om de beoogde
kennis te verwerven?
De benadering van de theoretische politicologie wordt gekenmerkt door zuivere
theorieën van politieke verschijnselen. Een zuivere theorie kent de volgende
elementen:
Vereenvoudiging, een zuivere theorie herleidt het politieke verschijnsel tot
de meest wezenlijke onderdelen
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xxxjoellee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.