Materieel strafrecht: geheel van rechtsregels waardoor bepaalde gedragingen strafbaar worden
gesteld en gesanctioneerd.
↠ Gaat niet alleen over de ongewenste gedragingen en de straffen die daarop staan, maar ook hoe
we bepalen wat de gepaste straf is voor een bepaalde persoon in een bepaalde context. Daderschap,
poging, herhaling en deelneming zijn ook belangrijk.
↠ De regels vh MS bepalen onder welke voorwaarden personen strafrechtelijk verantwoordelijk
gesteld kunnen worden & in welke situatie deze uitgesloten of beperkt kunnen worden. MS bepaald
ook de toepasselijke sancties en regelt hoe deze in concrete gevallen door de rechter moeten
worden toegepast. Het SR bestaat vooral uit verbodsbepalingen.
Boek 1 ↠ Basisprincipes en alemene beginselen van het strafrecht = fundament
Boek 2 ↠ Overzicht van de ongewenste gedragingen en de straf die je kan krijgen als je die
gedragingen stelt
Waarom straffen?:
• Retrospectief: omdat wat die in het verleden gedaan heeft ↠ doelstelling is vergelding
• Prospectief: Om te vermijden dat iemand die gedraging in de toekomst nog eens stelt ↠
doelstelling is preventie
• Instrumenteel: om iemand actief te wederopvoeden en ervoor zorgen dat die weer kan
meedraaien in de maatschappij ↠ doelstelling is resocialisatie
o Kan ook om verzoening draaien tussen dader en slachtoffer
, • Economisch: vermogensvoordeel bij dader weghalen of vermogensnadeel bij het slachtoffer
herstellen ↠ doelstelling is herstel naar situatie van voor de feiten zowel voor de dader als
voor het slachtoffer.
De doelstelling van de straf kleurt de invulling van de regels
“Geheel van regels waardoor bepaalde gedragingen worden strafbaar gesteld en gesanctioneerd”:
↠ SR kan beschouwd worden als een sociaal controlemechanisme, het is een middel waarmee de
maatschappij sociaal ongewenste gedragingen controleert.
↠ Ook op internationaal vlak bestaan regels die tot het MS en strafprocesrecht horen. Meer en meer
regels uit het nationale SR komen uit het internationaal SR. Ook bv het EHRM, europol, eurojus etc
hebben hun invloed.
, 1. A R C H A I ̈ S C H
Geen strafrecht:
• Primitieve maatschappij, strafrecht bestaat nog niet
• Talio-recht = oog om oog, tand om tand
o Vergelding & verzoening
• Uiteindelijk ook verzoening tussen de familie van de dader en die van het
slachtoffer
o Geen proportionaliteit ↠ vaak duren familivetes jaren aan een stuk doorheen
generaties en het is niet altijd duidelijk waarom er vijandigheid is tegen een andere
clan, soms invloed op de hele streek
o Recht van de sterkste, niet echt gerechtigheid
↠ Veiligheidsproblematiek = katalysator voor het ontstaan van idee van
overheidstussenkomst in de middeleeuwen
• Privé-aangelegenheid, recht wordt in eigen handen genomen, niet door rechter of overheid
• Voorbeeld Albanië Reizen Waes: De Bloedwraak ↠ hier vinden we het talio-principe vandaag
nog
2. M I DD E L EE U WE N
Overheid als bemiddelaar
• Compositio | Fredus ↠ verklaren de achtergrond van de schadevergoeding en de boete
o Compositio: bloedgeld waarmee je de wraak afkoopt van de tegenpartij
o Fredus: vredegeld waarmee je een vorst vergoed voor het verstoren van de rust op
zijn territorium en voor het vergoeden van de inspanning die de koning heeft moeten
leveren ten gevolge van het misdrijf
• Vorst moet de rust in de sameleving bewaren, hij werpt zich op als een soort bemiddelaar en
neemt het conflict uit de handen van de partijen, reageren op een misdrijf is een publiek
gebeuren ↠ strafrecht is een publiekrecht
, Principes oud-Germaanse strafproces (NK):
• Passieve rechter
o Er zijn rondrijdende rechters en die zich verplaatsen doorheen het land en die
rondvragen of er ergens in het vorstendom een misdrijf is gepleegd (= enquête du
pays)mensen moesten dan onder eed daders aanduiden. Als dat het geval was het
niet de rechter die de bewijzen ging verzamelen.
• 2 procedures:
o Infamia-procedure: op zoek naar de naam en faam, status nagaan was heel
belangrijk ↠ Verdachte moest zelf de onschuld bewijzen
o Irrationele bewijsvoering: godsbewijzen en experimenten
• Ongelijke & wrede straffen straffen
o Verschillende straffen naargelang de rang en het geslacht van de dader.
o Straffen werden in het openbaar uitgevoerd
Verandering dringt zich op ↠ inquisitoire strafproces:
• Vanaf de 13e eeuw werden godsbewijzen op veel plaatsen verboden en kwam de inquisitoire
procedure op gang onder maar nogsteeds onder onvloed van het canoniek recht
• Doel ↠ vinden van de waarheid, vervolgende partij heeft bewijslast, proces grotendeels
gesloten, SU wel nog openbaar, beste bewijsmiddel was de bekentenis.
• Minder ernstige misdrijven = capitale misdrijven (wat we nu overtredingen zouden noemen)
o Civiel strafproces, heeft accusatoire kenmerken
o Passieve rechter blijft
o Verdachte en OM op gelijke voet
o Bewijzen van schuld en onschuld
• Ernstigste misdrijven => Inquisitoire strafproces
o Actieve rechter (die ook OM is !) gaat zelf op zoek naar de waarheid, heeft alle macht
o Aanpassing bewijsvoering
▪ Godsbewijzen verboden
▪ Infamia vervangen door waarheidsvinding
▪ Overmatige focus op bekentenis, alles werd in het werk gesteld om die te
krijgen, foltering werd bijna overal aanvaard
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Naomitrem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.