VOORLOPERS EN GRONDLEGGERS
theoretisch pluralisme
o individugericht < Weber Blumer + symbolisch
interactionisme
o groepsgericht < Durkheim Parsons + Merton +
syteemtheorie/functionalisme
o conflictgericht < Marx Bourdieu + de
conflictsociologische traditie
4.1 De ontdekking van het sociale
nadenken over sociale relaties < oudheid (Plato, Aristoteles)
sociologie < 18e-eeuwse verlichting : ware kennis door gebruik van
rede
= sociale als autonome realiteit
waarbinnen sociale mechanismen voor orde zorgen : Adam Smith : onzichtbare
hand (vraag-aanbod)
≠ voormoderne wereldbeeld : … < sociale orde
- ontgoddelijking = het opgeven van de idee dat er een religieuze,
bovennatuurlijke of kosmologische basisorde is, ook voor het
sociale
- onstaatsing = het opgeven van de idee dat een geordende samenleving een
staatsverband is waarbinnen vorst of soeverein, mede namens
God, voor orde zorgt
= autonome sociale mechanismen ipv heerser
4.2 De ‘uitvinding’ van de sociologie
1789 Franse Revolutie
= ‘praktisch bewijs’ dat samenleving maakbaar is (niet natuurlijk/door God gewild)
⟷ contraverlichting = conservatieve tegenbeweging : sociale orde door
moraal/gedeelde waarden
= imperatief / moet-karakter
: pessimistisch mensbeeld : mens kan niet zelf beschikken
☆ Joseph de Maistre en Louis de Bonald
eerste pleidooien voor ‘sociale wetenschap’
kennis samenleving nodig om zelf te beschikken
Claude Henri de Saint-Simon : wetenschap van de sociale organisatie of sociale
fysiologie
Auguste Comte :
positivisme
: positief-wetenschappelijke kennis van het samenleven of sociologie
: 2 dimensies
- sociale dynamica = ontwikkeling samenleving
- sociale statica = orde < onderlinge solidariteit door consensus
universalis !! is er nog niet
, = geboorte sociologie < gedachtegoed verlichting én contra verlichting
Herbert Spencer (1820-1903)
algemene evolutiewet: van ongedifferentieerde naar meer gedifferentieerde =
complexere eenheden
= differentiatieproces
⇒ arbeid gesplitst over beroepen en domeinen ( vgl. taak en functionele
differentiatie )
KARL MARX (1818-1883)
!! Marx de socioloog : klassenongelijkheid als structuurkenmerk van alle
maatschappijen
( < conflictsociologie ) + denker van moderne kapitalisme
• materialistische maatschappijvisie = belang economie
• antropologisch materialisme = belang arbeid
4.3 Marx over klassen
Mens is arbeidend wezen = eigen bestaansmiddelen produceren om te overleven
(omgeving creëren)
⟶ antropologisch materialisme
= arbeid is bron van materiële werkelijkheid
Dialectische denktrant : these – antithese : werkelijkheid in termen van opposities <
lln. Hegel
Klassentegenstelling ( fundamenteel structuurkenmerk elke samenleving )
= bezitters dwingen tot arbeid door onderschikking; variatie door productiewijze
(historische variabele)
!! economische uitbuiting = bezitters van de productiemiddelen onteigenen
arbeidsproduct
⇒ meerwaarde toegeëigend
Klassenbelangen
Verschillend bij bezittende en niet-bezittende klasse
⇒ klassenstrijd = confrontatie tussen tegengestelde belangen van de
klassen
= structureel belangenconflict
4.4 Marx’ materialistische maatschappijvisie
Voortbrengen materie is basis maatschappij (economie als inzicht)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliette5. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.