SAMENVATTING
EN
PGO TW
1
,P-taak 1: Hoera
ik ben zwanger!
Vraag 1: Hoe
verloopt de ontwikkeling van de foetus? (In weken)
Ontwikkeling van het kind in trimesters:
- Het eerste trimester (eerste 3 maanden) is de periode van de embryonale
en vroege foetale ontwikkeling. Tijdens deze periode ontstaan alle
belangrijke orgaanstelsels.
- In het tweede trimester (3 tot 6 maanden) vindt vooral de ontwikkeling van
organen en orgaanstelsels plaats tot deze bijna zijn volgroeid. De
lichaamsverhoudingen van de foetus veranderen, en tegen het einde van
het tweede trimester is duidelijk een menselijke vorm te herkennen.
- Het derde trimester (6 tot 9 maanden) wordt gekenmerkt door een snelle
groei van de foetus. Vroeg in het derde trimester worden de meeste van
de belangrijkste orgaanstelsels volledig functioneel. Een zuigeling die een
of zelfs twee maanden te vroeg geboren wordt, heeft een redelijke kans te
overleven.
Ontwikkeling van het kind in weken:
Week 1 en 2, vanaf de eerste dag van je menstruatie tot aan je eisprong, ben je
nog niet zwanger, maar rijpt de eicel.
De eicel, die na je eisprong bevrucht wordt, nestelt zich in week 3 in, in het
baarmoederslijmvlies. Van daaruit vervolgen we vanaf week 4 de ontwikkeling
van het embryo en de foetus.
Week 4:
Het embryo heeft zichtbaar de vorm van een 'oerbeestje'. De hersenen
ontwikkelen zich en ook de ruggengraat is bezig zijn vorm aan te nemen. De
staart van het oerdiertje bevat de beginselen van de toekomstige wervels. Na
een paar dagen trekt de kolom zich omhoog en verdwijnt de staart. Het hart, dat
er nu uitziet als een balletje vlak onder het hoofd, maar in werkelijkheid een u-
vorm heeft, begint te pompen en pompt bloed naar de lever en de
lichaamsslagader. Het slaat ongeveer 60 keer per minuut. Het hoofd begint zich
nu ook te ontwikkelen. Het embryo is nog niet groter dan een speldenknop, maar
de mond, ogen, oren en hersenen zijn al in aanleg aanwezig. De kieuwbogen
ontwikkelen zich tot kaken en gedeelten van het gezicht, zoals wangen en de
hals. Het embryo ontvangt stoffen van de dooierzak, die voor de aanmaak van
bloedcellen zorgen. De navelstreng maakt contact met de placenta. De placenta
kan zich gaan ontwikkelen, maar is in dit vroege stadium nog niet werkzaam.
Week 5:
Het hoofd zal zich iets oprichten. De ogen, neus en mond beginnen zich nu
duidelijk af te tekenen. De ogen zijn al zo ver ontwikkeld dat het netvlies zich
begint te vormen. Ook het gehoorkanaal en trommelvliezen worden gevormd. De
ledematen ontwikkelen zich verder en gaan schijfjes vormen. De beentjes en
voetjes groeien iets langzamer dan de armpjes en handjes.
Week 6:
2
,Het embryo is inmiddels gegroeid tot 15 mm. Het transformeert langzaam tot
een herkenbare menselijke vorm. De ogen in aanleg hebben zich gevormd als
kleine kuiltjes en zijn bedekt met huid. Hieruit zullen de oogleden zich vormen.
Het hoofd begint ook al duidelijke sporen van een gezicht te vertonen. De neus,
oogjes en mond zijn duidelijk herkenbaar in de contouren van het embryo. Het
oor is zich behoorlijk aan het ontwikkelen, zo wordt o.a. het gehoorkanaal
aangelegd. Dit gebeurt allemaal inwendig, uitwendig is nog niets te zien van een
oor. De ribben beginnen nu te groeien en het hart klopt nu twee maal zo snel als
dat van de moeder: zo'n 140 tot 150 slagen per minuut.
Week 8:
Het embryo is in de afgelopen twee weken behoorlijk gegroeid en is nu zo’n 4 cm
lang. Alle organen zijn vanaf nu aanwezig. Ze kunnen echter nog niet
functioneren, dat moet later komen, na tal van aanpassingen en ontwikkelingen.
De ingewanden beginnen te groeien. De foetus zweeft nu vrij rond in het
vruchtwater. De enige verbinding die het heeft is de navelstreng die de foetus
met de moeder verbindt. De spieren beginnen te werken. De foetus kan armen
en benen een beetje bewegen. De vingers gaan los van elkaar. Het zenuwstelsel
begint zich te vormen door zenuwcellen, die contact met elkaar maken. De
zenuwcellen vermeerderen zich heel snel. In een paar seconden komen er zo’n
duizend zenuwcellen bij. De hersenen zijn in de 8e week nog maar zwak
ontwikkeld. De ogen beginnen zich duidelijk te vormen. Het oog ligt nog in een
diepe holte, maar de pupil is al aanwezig en de oogleden zijn gevormd. Wanneer
de zwangerschap 10 weken is, 8 weken na de bevruchting, noemen we het een
foetus. Een foetus heeft, in aanleg, alle kenmerken van de baby, maar moet
alleen nog groter groeien.
Week 13 (3 Maanden)
De foetus is nu ongeveer 8 cm groot en weegt gemiddeld zo'n 28 gram. De lever,
de milt en het beenmerg hebben de taak van de dooierzak overgenomen, de
bloedlichaampjes worden nu zelfstandig aangemaakt. De spieren van de foetus
zijn inmiddels zo sterk dat het met de beentjes kan schoppen, het hoofdje kan
draaien en de handjes samen kan knijpen tot een vuist. De groei van de nagels
op handjes en voetjes is begonnen. In de armen en benen beginnen zich al echte
beenderen te vormen en ook de ribben zijn ook al flink ontwikkeld. Het hoofd is
iets ronder geworden en de hals begint zich langzaam maar zeker af te tekenen.
De foetus kan zich verplaatsen. Vanaf week 12 is het hartje te horen met een
doptone.
Week 16 (4 Maanden)
De foetus is 15 cm groot en weegt ongeveer 125 gram. Vanaf deze maand wordt
de foetus bedekt met een laagje donzig haar, de lanugo. Het begint met de
vorming van de wenkbrauwen en na een tijdje is de foetus helemaal bedekt met
lanugo. De huidcellen beginnen met de productie van huidsmeer: vernix caseosa.
Deze vette wittige substantie dient ter bescherming van de huid. De
schedelbeenderen zijn ook al ver ontwikkeld. Ze zijn echter nog niet verbonden
met elkaar. De oorschelp is nu duidelijk te zien, maar deze bevat nog geen
gehooropening. De foetus kan dus nog maar nauwelijks horen. De foetus
beweegt zich nu iets krachtiger. beweegt Het armen en benen, draait zijn hoofd,
kan de mond openen en begint met het oefenen van de longen. Het maakt
ademhalingsbewegingen, waarbij vruchtwater ingeslikt kan worden. Dit is
ongevaarlijk, want de foetus ontvangt zuurstof uit de placenta. Vanaf de vierde
maand zijn de geslachtsorganen ontwikkeld. Een penis is nu duidelijk te zien. En
3
, via echoscopie kan nu dan ook duidelijkheid worden verkregen over het geslacht
van het kindje.
Week 21 (5 Maanden)
De moeder kan haar kindje nu duidelijk gaan voelen. De kracht waarmee de
foetus schopt en zich draait, is zo sterk toegenomen dat het voor de moeder
voelbaar is. Ook kan de foetus vanaf nu zintuiglijke reacties maken, doordat de
hersenen zo ver ontwikkeld zijn dat prikkels die binnenkomen vertaald kunnen
worden in waarnemingen. Het kan reageren op geluiden, op licht en op
lichamelijke inspanning van de moeder. Ondanks dat de ogen nog gesloten zijn
en het rondzweeft in het donkere vruchtwater, kan de foetus licht waarnemen.
Ook het gehoororgaan is zo ver ontwikkeld, dat de foetus bij harde geluiden
reageert door te schoppen of te draaien. Dit draaien kan vrijwel altijd zonder dat
de navelstreng in de knoop komt. Ook blijkt uit onderzoek dat de foetus vanaf de
5e maand kan voelen. Bij prikkeling van de voetzolen, trekt de foetus de beentjes
op. De foetus is nu ongeveer 23 cm lang en weegt 380 gram.
Week 26 (6 Maanden)
De foetus is nu zo’n 35 cm en weegt ongeveer 720 gram. In deze maand gaan de
neusgaten open. Het ademhalingsorgaan is volledig ontwikkeld, maar het is nog
wel heel zwak. Het wordt dan ook nog niet gebruikt. De foetus oefent alleen af en
toe zijn ademhaling. Soms kan de foetus na het inslikken van vruchtwater de hik
krijgen. Dit uit zich in 15 tot 30 ritmische schokjes per minuut, die door de
moeder te voelen zijn. Vanaf de 6e maand kan de foetus op de duim zuigen. Door
het bewegen van de handjes raakt het soms de lippen even aan. Op deze
beweging volgt de zuigreflex. Het duimzuigen komt steeds vaker voor, naarmate
de foetus ouder wordt. Het kloppen van het hartje is vanaf nu ook voor de
buitenwereld te horen. De buitenwereld hoort de eerste tekenen van het kind,
maar de foetus kan ook de buitenwereld horen. Het herkent de stem van de
moeder, die zorgt voor ontspanning.
Week 30 (7 Maanden)
De ruimte in de baarmoeder wordt krapper, en de hoeveelheid vruchtwater
neemt relatief gezien af. Het gewicht van de foetus neemt in deze periode met
100 tot 200 gram per week toe. De foetus slikt zo nu en dan vruchtwater in, om
de functies van het spijsverteringskanaal te oefenen. Het beweegt voortdurend,
maar steeds vaker ligt het langere tijd met het hoofdje naar beneden. Dit is de
natuurlijke en meest gunstige ligging voor de bevalling.
Week 35 ½ (8 Maanden)
De foetus is nu 40 cm groot. en weegt zo'n 2500 gram. Het groeit nu vrij snel.
Het is volledig ontwikkeld. De kleur van de foetus verandert, onder invloed van
de vetlaag, van bloedrood naar zachtroze. In deze periode is soms duidelijk te
merken, wanneer de foetus wakker is en wanneer het rust. Toch worden lang niet
alle bewegingen van de foetus door de moeder waargenomen en dat is maar
goed ook, want de foetus heeft maar korte slaapperiodes van zo’n 30 tot 40
minuten. De foetus ligt nu bijna voortdurend met het hoofd omlaag. Het kan nog
wel om zijn as draaien: met de rug van links, naar rechts en terug, maar de kans
dat het zich nog helemaal omdraait van hoofd- naar stuitligging, neemt af
richting de 36 weken zwangerschap. Het kindje is nu bijna klaar om kennis te
maken met de buitenwereld.
Week 40 (9 Maanden)
4