Samenvatting
samenvatting hc.1 steden en burgers in lage landen
- Vak
- Geschiedenis
- Niveau
- VWO / Gymnasium
samenvatting van historische context 1: steden en burgers in lage landen
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting HC Steden en burgers in de Lage Landen (1050 – 1700)Veranderingen 11e – 13e eeuw:
Door de ontwikkelingen in de landbouw (veel ontginningen, drieslagstelsel, uitvindingen)
groeit de bevolking aanzienlijk gevolgen hiervan:
- heropleving van de handel en ambacht (specialisatie van ambachtslieden werd mogelijk en
boeren gingen hun landbouwoverschotten verhandelen)
- ontstaan / groei van steden (mensen van het platteland trekken naar de stad)
- herstel van de monetaire economie
Gevolg voor de Nederlanden: Vlaanderen (en Brabant) wordt een van de meest
verstedelijkte gebieden van Europa (Atrecht, Brugge, Gent, Brussel, Antwerpen)
Ontwikkeling van de stad (algemeen):
1 handelaren en ambachtslieden trekken naar elkaar en vormen een stad (in de buurt van
een kasteel of kathedraal, op een kruispunt van handelswegen, bij mondingen van
rivieren)
2 stedelingen bevechten of kopen stadsrechten (meestal van een landsheer, bijv. de graaf
die hiermee inkomsten verkreeg (belasting!)
3 Steden vormen vanwege hun marktfunctie een netwerk met andere steden (bijv. Hanze,
maar ook met Italië en Spanje)
4. Steden zorgen ervoor dat er steeds meer kapitaalkrachtige nieuwe poorters/inwoners in
de stad komen wonen.
Ontwikkeling van de stad in de (zuidelijke) Nederlanden:
- belangrijkste stad in de 12e eeuw is de bisschopsstad Atrecht (vanwege de lakennijverheid)
- Atrecht had een goede uitgangssituatie voor stadsgroei door goede infrastructuur en goede
verbinding met het noorden van Vlaanderen
- In Atrecht, maar ook in Brugge, Gent en andere steden organiseerden de kooplieden (en de
ambachtslieden) zich in gilden (=vakverenigingen van mensen met hetzelfde beroep). Binnen
een gilde waren er regels over prijs en kwaliteit van producten, maar de gilde fungeerde ook
als sociaal vangnet in mindere tijden gildes hadden een religieuze, economische en
sociale rol
- Door de groeiende/bloeiende handel nam, de geldhandel enorm toe. Er ontstonden
banken, verzekeringsbedrijven, beurzen en andere financiële instellingen
- leiders van de gilden vormden met de bankiers al snel het stadsbestuur in de steden en
maakten de dienst uit
- de burgerlijke elite in de stad, patriciërs, gedroegen zich met hun rijke levensstijl als een
soort nieuwe edelen. Hierdoor ontstond in de steden een sociaal conflict tussen de rijke
patriciërs en het arme ‘gemeen’
- ondertussen had Brugge, vooral door de betere ligging (kanaal met de Noordzee), Atrecht
overvleugeld als centrum van nijverheid en handel. Al snel hadden zij een betere verbinding
met het noorden (via de Hanze) en via zee met Spanje en Italië)
- aanhoudende botsingen tussen het patriciaat en het gemeen, de politiek van Filips IV om
de macht van de adel te beperken en de strijd om de Engelse gebieden in Frankrijk leiden in
, 1302 tot de Guldensporenslag, waarin Vlaamse ambachtslieden en boeren strijden tegen de
patriciërs (die de kant van de Frans georiënteerde edelen kozen, edelen (leenmannen van de
Franse koning) en de Franse koning (met zijn ridderleger). Het ‘gemeen’ wint!
Brugge, Antwerpen en Amsterdam
Rond 1300 lag het economische zwaartepunt in Vlaanderen. Steden als Gent, Brugge en
Antwerpen waren alle drie een handelscentrum met een netwerk naar andere steden, overal
in Europa. In het noorden van de Lage landen begon de ontwikkeling van steden later.
Na Atrecht neemt Brugge de belangrijkste handelsrol over (1300), vooral door zijn gunstige
ligging aan de Zwin Handel overzee was nodig door
1) de onveiligheid van de infrastructuur over land
2) het tekort aan wol dus de wol-import vanuit Engeland
3) de noodzakelijke toevoer van graan uit het Oostzeegebied door de toename van de
bevolking.
Na Brugge neemt Antwerpen de belangrijkste handelsrol over (1470), vooral door de
afbrokkeling van Brugge door:
1) de verzanding van de Zwin dus geen route overzee meer
2) het verliezen van de Oostzee als handelspartner door concurrentie vanuit Holland
3) de Venetianen die de handel stoppen
4) de hoge eisen die Brugge er voor handelaren op na hield die op een gegeven moment niet
meer werden geaccepteerd (bijv. dat er altijd perse een Bruggenaar aanwezig moet zijn bij
een handelstransactie)
5) de handel en nijverheid die werd belemmerd door politieke en sociale onrust.
Antwerpen was erg geschikt als havenstad: goed bereikbaar, voldeed aan voorwaarden voor
effectieve handel en deze trouw leverde handelsprivileges op en het stadsbestuur zorgde
voor goede faciliteiten die veel handel aantrokken
Na Antwerpen neemt Amsterdam de belangrijkste handelsrol over (1585), mede door de val
van Antwerpen door:
Spaanse bezetting Antwerpen (1585) opstandige gewesten sluiten de Schelde af
handel op Antwerpen onmogelijk handel en nijverheid storten in.
Amsterdam neemt de leiding, want had de beste voorwaarden om een stapelmarkt te
worden:
- Een hoofdrol in de graanhandel met het Oostzeegebied
- Goede verbindingen naar het Duitse achterland door Maas en Rijn
- Ligging aan de Noordzee die efficiënte vaarroutes mogelijk maakte
Hierdoor werden handelswaren in pakhuizen in Amsterdam opgeslagen, totdat ze ergens
anders verhandeld konden worden. De Amsterdamse regenten stimuleren de
stapelmarktfunctie van de stad aangezien ze zelf ook baat hadden bij invloed op het lokken
van gunstige ondernemers die bijdroegen aan de stad.
Stedelijke burgerij wordt steeds belangrijker
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fleuremilie. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen